Bazı badem çeşitlerinin Adıyaman ili ekolojisindeki verim ve meyve özellikleri

Yıl 2025, Cilt: 30 Sayı: 2, 410 - 418, 21.08.2025

Safder Bayazit , Ramazan Bestami Karahan

https://doi.org/10.37908/mkutbd.1639296

Öz

Besin içeriğinin ve ekonomik getirisinin yüksek olması nedeniyle ülkemizde badem yetiştiriciliği her geçen yıl artmakta ve bahçe tesisinde daha çok yabancı badem çeşitleri kullanılmaktadır. Bu çeşitlerin her ekolojide aynı performansı göstermemesi nedeniyle yetiştiricilik düşünülen bölgeler için uygun çeşitlerin belirlenmesi önemlidir. Bu amaçla 2 yıl süreyle gerçekleştirilen bu araştırmada da Adıyaman ili Şambayat ve Besni ilçelerinde dikimi 2014 yılında gerçekleştirilmiş Garnem anacı üzerine aşılı Ferragnes, Ferraduel, Lauranne ve Marta çeşitlerinin verim ve meyve özellikleri belirlenmiştir. Ağaç başına verim lokasyonlara göre değişmezken, en yüksek iç badem verimi denemenin 2 yılı ve lokasyonların ortalaması olarak Marta çeşidinden (5439.34 g/ağaç) elde edilmiştir. Gövde birim kesit alanına düşen verim 22.02 g/cm² ile Şambayat lokasyonunda daha yüksek olmuştur. Lokasyonlar kabuklu badem ağırlığı, iç badem ağırlığı ve iç badem oranına etki etmemiştir. En yüksek kabuklu badem ağırlığı (4.05 g) ve iç badem ağırlığı (1.39 g) Ferragnes çeşidinden elde edilirken, en yüksek iç oranı Marta çeşidinden (%37.09) elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Adıyaman , Badem , Çeşit , Meyve özellikleri , Verim

Yield and fruit characteristics of some almond cultivars in the ecology of Adıyaman province

Öz

Due to its high nutritional content and economic importance, almond cultivation in our country has been increasing every year, and foreign almond cultivars are being used more in almond orchards. Since these cultivars do not show the same performance in every ecology, it is important to determine suitable varieties for the regions considered for cultivation. In this study conducted for 2 years for this purpose, yield and fruit characteristics of the grafted Ferragnes, Ferraduel, Lauranne, and Marta varieties on Garnem rootstock planted in Şambayat and Besni districts of Adıyaman province in 2014 were determined. The yield per tree did not vary according to locations, and the highest kernel yield was obtained from the Marta cultivar (5439.34 g/tree). The yield per unit cross-sectional area was higher in the Şambayat location with 22.02 g/cm². Locations did not affect the nut weight, kernel weight and kernel ratio. While the highest nut weight (4.05 g) and kernel weight (1.39 g) were obtained from the Ferragnes cultivar, the highest kernel ratio was obtained from the Marta cultivar (37.09%).

Anahtar Kelimeler

Adıyaman , Almond , Cultivar , Fruitcharacteristics , Yield

Etik Beyan

Etik Beyana gerek yoktur

Kaynakça

• Akçay, M.E., & Tosun, İ. (2005). Bazı geç çiçek açan yabancı badem çeşitlerinin Yalova ekolojik koşullarındaki gelişme ve verim davranışları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 36 (1), 1-5.
• Anonim (2020). Türkiye İstatistik Kurunu. http://www.tuik.gov.tr (Erişim Tarihi: 02.10.2020).
• Anonymous (2022). Food and Agriculture Organization of the United Nations. http://www.fao.org (Erişim Tarihi: 02.10.2020).
• Atlı, H.S., Açar, İ., Arpacı, S., Akgün, A., Aydın, Y., & Bilim, C. (2005). Yerli ve yabancı değişik badem çeşitlerinin GAP bölgesi sulu koşullarında gelişme, meyveye yatma, verim ve bazı kalite değerlerinin karşılaştırılması. GAP IV. Tarım Kongresi, 21-23 Eylül, Şanlıurfa, s. 1310-1313.
• Atlı, H.S. (2019). Bazı badem çeşitlerinin fenolojik ve pomolojik özelliklerinin belirlenmesi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 6 (2), 222-229. https://doi.org/10.19159/tutad.564014
• Bayazıt, S. (2007). Türkiye’nin farklı ekolojilerindeki yabani badem genotiplerinde fenolojik, morfolojik ve pomolojik özellikler ile moleküler yapıların tanımlanması. Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, 311 s.
• Bayazıt, S., & Küden, A.B. (2011). Fruit characteristics of some selected Amygdalus orientalis Mill. and A. turcomenica Lincz. Types. Proc. Vth IS on Pistachios and Almonds. Acta Horticulturae, 912, 415-422.
• Bayazıt, S., & Alaz, M. (2022). Bazı yabancı badem çeşitlerinin Gaziantep ekolojisindeki verim ve meyve özellikleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 27 (2), 374-383. https://doi.org/10.37908/mkutbd.1098934
• Denizhan, H. (2018). Malatya koşullarında Ferragnes ve Ferraduel badem çeşitlerinde farklı sulama zamanları ve gübreleme dozlarının bitki gelişimi ve verim üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Malatya, 76 s.
• Egea, G., Nortes, P.A., González-Real, M.M., Baille, A., & Domingo, R. (2010). Agronomic response and water productivity of almond trees under contrasted deficit irrigation regimes. Journal of Agricultural Water Management, 97, 171-187.
• Gülcan, R. (1985). Descriptor list for almond (Prunus amygdalus). International Board For Plant Genetics Resources (IBPGR), 30p.
• Karaat, F.E. (2019). Adıyaman’da ova koşullarında yetiştirilen farklı badem çeşitlerinin bazı pomolojik ve fizyolojik özelliklerinin incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Tarımsal Uygulama ve Arazi Yönetimi Uygulama ve Araştırma Merkez Dergisi, 7 (2), 69-76. http://dspace2.adiyaman.edu.tr:8080/xmlui/handle/20.500.12414/477
• Lovicu, G., Pala, M., De Pau, L., Satta, D., & Farci, M. (2001). Bioagronomical behaviour of some almond cultivars in Sardinia. Acta Horticulturae, 591, 491-498.
• Miarnau, X., Alegre, S., & Vargas, F. (2010). Productive potential of six almond cultivars under regulated deficit irrigation. In: XIV GREMPA Meeting on Pistachios and Almonds, Zakynthinos G. (eds.), March 31-April 4, 2010, Athens, Greece, pp. 267-271.
• Özbek, S. (1978). Özel meyvecilik (Kışın yaprağını döken meyve türleri). Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, Genel Yayın No: 128, Kitap Yayın No: 11, Adana.
• Parlakçı, H. (2007). Yabancı kökenli değişik badem çeşitlerinin bazı pomolojik ve kimyasal özellikleri ile bitki besin maddesi kapsamlarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa, 110 s.