Cost and profitability analysis in sheep raising: The case of Yozgat province

Yıl 2025, Sayı: Advanced Online Publication, 886 - 898

Bekir Sıtkı Şirikçi , Süleyman Buztepe

https://doi.org/10.37908/mkutbd.1747319

Öz

The aim of this study was to determine the costs and profitability of sheep raising in Yozgat. In the study, 58 farmers were interviewed via face-to-face surveys. The single-product budget method was used to calculate the production costs of sheep raising . The data obtained pertained to the 2024 production period. The interviewed enterprises had an average sheep population of 22.61 cattle units (AU). Production costs were calculated as 16 903.22 TL/AU on average. The most significant cost elements in sheep farming were feed, family labour wage, shepherd fees, and veterinary and vaccine costs, respectively. Variable costs accounted for 74.70% of production costs, while fixed costs accounted for 25.30%. The gross production value generated by businesses in the region from sheep farming was calculated as 31 989.74 TL/AU, absolute profit as 15 086.52 TL/AU, and gross profit as 19 363.24 TL/AU. The relative profit generated by businesses from sheep farming was determined to be 1.89. Reducing input costs, developing joint production and marketing models, and expanding technical support services were crucial for enhancing the competitiveness of small-scale family businesses. Therefore, providing incentives for increasing business scale at the local level by policymakers could contribute to resolving marketing and production challenges both in Yozgat province and regionally.

Anahtar Kelimeler

sheep , cost , profitability , Yozgat

Koyun yetiştiriciliğinde maliyet ve kârlılık analizi: Yozgat ili örneği

Öz

Bu çalışmanın amacı Yozgat ilinde koyun yetiştiriciliğinin maliyet ve karlılığının ortaya konulmasıdır. Çalışmada yüz yüze anket yöntemi ile 58 üretici ile görüşülmüştür. Koyun yetiştiriciliği faaliyetinde üretim maliyetlerinin hesaplanmasında tek ürün bütçe yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen veriler 2024 üretim dönemine aittir. Görüşülen işletmelerde işletmeler ortalamasında 22.61 büyükbaş hayvan birimine (BBHB) göre koyun varlığına sahiptir. Üretim masrafları işletme ortalamasında 16 903.22 TL/BBHB olarak hesaplanmıştır. Koyun yetiştiriciliğinde en önemli masraf unsurları sırası ile yem, aile işgücü ücret karşılığı, çoban ücreti ve veteriner-aşı masrafları olarak tespit edilmiştir. Üretim masrafları içerisinde değişen masrafların payı %74.70, sabit masrafların payı ise %25.30 belirlenmiştir. Bölgede işletmelerin koyun yetiştiriciliğinden elde ettikleri gayri safi üretim değeri 31 989.74 TL/BBHB, mutlak kar 15 086.52 TL/BBHB, brüt kar ise 19 363.24 TL/BBHB olarak hesaplanmıştır. İşletmelerin koyun yetiştiriciliğinden elde ettikleri nispi kar ise 1.89 olarak saptanmıştır. Küçük ölçekli aile işletmelerinin rekabet gücünü artırmak amacıyla girdi maliyetlerinin düşürülmesi, ortak üretim ve pazarlama modellerinin geliştirilmesi ve teknik destek hizmetlerinin yaygınlaştırılması büyük önem taşımaktadır. Dolayısıyla işletme ölçeğinin artırılmasına yönelik teşviklerin politika yapıcılar tarafında yerel ölçekte sağlanması hem Yozgat ili özelinde hem de bölgesel olarak pazarlama ve üretim konusunda yaşanan çözülmesine katkı sağlayabilir.

Anahtar Kelimeler

koyun , maliyet , karlılık , yozgat

Etik Beyan

Yozgat Bozok Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulu tarafından etik onayı bulunmaktadır.

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Teşekkür

Bu çalışma 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı kapsamında TÜBİTAK ( Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu) tarafından finansal olarak desteklenmiştir. Destekleri için teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Açıl, A.F., & Demirci, R. (1984). Tarım Ekonomisi Dersleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları.
• Anonymous. (2025a). Food and Agriculture Organization of the United Nations. Livestock Products. https://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL (Accessed June 14, 2025)
• Anonymous. (2025b). Türkiye İstatistik Kurumu, Hayvancılık İstatistikleri. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/ (Accessed June 14, 2025)
• Ayağ, B.S., & Savaş, T. (2024). The impact of the farm’s crop production on its dairy sheep production: A case study. Journal of Tekirdag Agricultural Faculty, 21 (5), 1222-1234.
• Ayan, S., & Yılmaz, A. (2024). Diyarbakır ili göçer koyunculuk işletmelerinin yapısal özellikleri ve sosyo-ekonomik durumları üzerine bir araştırma. Journal of Animal Production, 65 (2), 162-171.
• Çiçek, A., & Erkan, O. (1996). Tarım Ekonomisinde Araştırma ve Örnekleme Yöntemleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları.
• Çiçek, A., Ayyıldız, M., Erdal, G., & Erdal, H. (2022). Türkiye’de koyun yetiştiriciliğinin önemi ve ekonomik analizi. MAS Journal of Applied Sciences, 7 (Özel Sayı), 1303-1322.
• Deniz, A. (2009). Hakkari ili merkez ilçede koyunculuk yapan işletmelerin ekonomik analizi (Yüksek lisans tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi ABD, Van.
• Erkuş, A., Bülbül, M., Kıral, T., Açıl, F., & Demirci, R. (1995). Tarım Ekonomisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları.
• Gül, S., & Örnek, H. (2018). Gaziantep ilinde küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinin yapısal özellikleri I. Koyun yetiştiriciliği. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 23 (2), 306-314.
• Gül, S., Oflaz, N., Keskin, M., & Behrem, S. (2022). Aksaray ilinde koyun yetiştiriciliğinin yapısal özellikleri. Erciyes Tarım ve Hayvan Bilimleri Dergisi, 5 (2), 1-11.
• Güngör, S., & Gürer, B. (2022). Niğde ilinde koyun yetiştiriciliği faaliyetine yer veren işletmelerin Halk Elinde Hayvan Islahı Projesine yönelik görüşleri. Turkish Journal of Agriculture–Food Science and Technology, 10 (9), 1688-1696.
• Güven, F. (2023). Balıkesir ili Balya ilçesindeki koyunculuk işletmelerinin ekonomik analizi (Yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Tarım Ekonomisi ABD, Çanakkale.
• Kaplan, E. (2021). Cost of sheep breeding: The case of Tokat Province, Turkey. Custos e@ gronegócio on line, 19(2), 141–153.
• Kaymak, K., & Sarıözkan, S. (2016). Muş ili Korkut ilçesinde koyunculuk işletmelerinin sosyo-ekonomik yapısı ve üretim maliyetleri. Van Veterinary Journal, 27 (3), 141-146.
• Kıral, T., Kasnakoğlu, H., Tatlıdil, F.F., Fidan, H., & Gündoğmuş, E. (1999). Tarımsal Ürünler İçin Maliyet Hesaplama Metodolojisi ve Veritabanı Rehberi. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü Rapor No: 1999-13.
• Mohamud, A.H., & Çevrimli, M.B. (2023). Konya ili Selçuklu ilçesi koyunculuk işletmelerinin teknik ve ekonomik analizi. Kocatepe Veterinary Journal, 16 (3), 342-356.
• Öğel, H. (2018). Şırnak ilinde küçükbaş yetiştiriciliğinin ekonomik yapısı ve sorunları (Yüksek lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi ABD, Isparta.
• Özalp, M., & Sayın, C. (2018). Antalya’da küçükbaş hayvancılıkta sürdürülebilirliğe etki eden ekonomik faktörlerin değerlendirilmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 21, 1-11.
• Şahinli, M.A. (2011). Konya ilinde koyunculuk faaliyetine yer veren tarım işletmelerinin ekonomik analizi ve koyunculuk faaliyetinde etkili olan unsurların saptanması (Doktora tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi ABD, Ankara.
• Tamer, B. (2014). Yozgat merkez ilçede koyunculuk yapan işletmelerin sosyo-ekonomik yapısı ve üretim maliyetlerinin araştırılması (Yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Zootekni ABD, Kayseri.
• Yılmaz, S.G., & Gül, M. (2021). Technical efficiency of sheep farming in the West Mediterranean Region (TR61) of Turkey. Custos e@ gronegócio on line, 17, 402-413.