Farklı temel besin ortamı, sitokinin ve oksin kombinasyonları, katılaştırıcı tipi ve ön soğuk uygulamalarının ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinin anter kültüründe embriyonik kallus ve sürgün oluşumu üzerine etkileri

Yıl 2020, , 127 - 137, 21.08.2020

Serkan Uranbey , Güray Akdogan , Hussein Abdullah Ahmed Ahmed , Mikail Caliskan

https://doi.org/10.37908/mkutbd.686209

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı, ekmeklik buğday genotiplerinde haploid bitki eldesine yönelik yüksek frekansta kompakt embriyogenik kallus ve sürgün oluşumu ve farklı temel besin ortamı, katılaştırıcı tipi ve ön soğuk uygulamalarının etkilerini ortaya konulmasıdır.

Yöntem ve Bulgular: Çalışmada, Tosunbey, Demir-2000 ve Bayraktar-2000 ekmeklik buğday çeşitleri kullanılmıştır. Anterler 0, 4 ve 7 gün süreyle 4 C’de ön soğuk uygulamasına tabi tutulmuş, daha sonra farklı temel besin ortamlarını (MS, N6, B5 mineralleri ve vitaminleri) içeren ve sıvı, agar ve gelrite ile katılaştırılmış kallus teşvik ortamında kültüre alınmıştır.

Genel Yorum: Araştırma sonuçlarına göre; en yüksek kallus oluşturan anter oranı (% 14) sıvı N6 besin ortamında 7 gün süreyle soğukta muhafaza edilen Tosunbey çeşidinde elde edilmiştir. Ön soğuklanma süresi artışı embriyonik kallus oluşumuna olumlu etkilerde bulunurken, sıvı besin ortamlarının, agar ve gelrite ile katılaştırılmış besin ortamlarına göre Tosunbey ve Demir 2000 çeşitlerinde pozitif etkisi olduğu, Tosunbey çeşidinde N6’nın kallus oluşumu üzerine diğer besin ortamlarından daha etkili olduğu görülmüştür. Gelişen kalluslar daha sonra çeşitli konsantrasyonlarda BAP, KIN, NAA ve IBA içeren MS besi ortamına (sürgün gelişim ortamı) transfer edilmiştir.

Çalışmanın Önemi ve Etkisi: En yüksek sürgün rejenerasyon oranı (% 7.5) ile Tosunbey çeşidinde 2 mg L-1 KIN ve 0.50 mg L-1 NAA, 2 mg L-1 KIN ve 0.50 mg L-1 IBA içeren MS besin ortamında elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ekmeklik buğday, Triticum aestivum L, haploid, anter, MS, N6, B5 mineralleri ve vitaminleri

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

Proje no: 107O875

Teşekkür

Bu çalışmanın bir kısmı 107O875 kod numaralı TÜBİTAK projesinden desteklemiştir. Desteklerinden dolayı TÜBİTAK'a teşekkür ederiz.

The effects of different basal medium, combinations of auxin and cytokinin, solidification types and pre-cold treatments on embryonic callus and shoot development in bread wheat (Triticum aestivum L.) cultivars

Öz

Aims: The aim of this study was to reveal different basal nutrient media, solidification types and pre-cold effects on high frequency compact embryogenic callus formation and shoot regeneration of Turkish bread wheat genotypes.

Methods and Results: Tosunbey, Demir-2000 and Bayraktar-2000 bread wheat varieties were used in this study. The anthers of the varities were pre-chilled at 4 ° C for 0, 4 and 7 days, then, were cultivated different callus induction medium containing different basal media (MS, N6 and B5) with liquid, agar-solidified or gelrite solidified.

Conclusions: According to the results; the best calli induction (14%) was obtained from the anthers kept on at 4 C for 7 days on N6 basal liquid medium from Tosunbey variety. While the pre-cold treatment time had positive effects on embryonic callus formation and liquid nutrient media positively affected calli development in Tosunbey and Demir 2000 varieties. Also, N6 basal medium was more effective on embriyogenic callus formation in Tosunbey than other basal media. Developed anthers with calli were transferred to Murashige and Skoog (MS) medium supplemented with combinations BAP, KIN, NAA and IBA.

Significance and Impact of the Study: According to the results; the highest shoot regeneration capacity (7.5%) was also determined on MS medium containing 2 mg L-1 KIN and 0.50 mg L-1 NAA; 2 mg L-1 KIN and 0.50 mg L-1 IBA from the Tosunbey variety.

Anahtar Kelimeler

Bread wheat, Triticum aestivum L, anther

Proje Numarası

Proje no: 107O875

Kaynakça

• Referans1 Abdallah HA, Said AGE, Khalafalla MM (2012) Establishment of an efficient callus ınduction and plant regeneration system in some wheat (Triticum aestivum L.) cultivars grown in sudan. African Journal of Biotechnology. 11(16): 3793-3799.
• Referans2 Ahmet H, Adak MS (2007) Irak’ta yetiştirilen bazı ekmeklik buğday çeşitlerinde kallus oluşumu ve bitki rejenerasyonu. Tarım Bilimleri Dergisi. 13(3): 285-291.
• Referans3 Asif M, Eudes F, Randhawa H, Amundsen E, Spaner D (2014) Induction medium osmolality ımproves microspore embryogenesis in wheat and triticale. In Vitro Cellular & Developmental Biology-Plant. 50(1): 121–126.
• Referans4 Bölük M, Dağüstü N (2000) Bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşit hat ve kombinasyonlarının anter kültürüne tepkisi. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim, Diyarbakır Türkiye.
• Referans5 Demarly Y, Sibi M (1989) Amélioration des plantes et biotechnologies. Collection Sciences en marche. AUPELF-UREF, John Libbey Eurotexte, Paris-France. 152pp.
• Referans6 Düzgüneş O, Kesici T, Gürbüz F (1993) İstatistik metotları. ankara üniversitesi ziraat fakültesi yayınları No: 862, Ankara-Türkiye.
• Referans7 Gu X, Liang GH (1997) Plantlet regeneration from protoplast-derived haploid embryogenic calli of wheat. Plant Cell Tissue and Organ Culture. 50(2): 139-145.
• Referans8 Khan AJ, Hassan S, Tariq M, Khan T (2001) Haploidy breeding and mutagenesis for drought tolerance in wheat. Euphytica. 120: 409-414.
• Referans9 Konieczny R, Czaplicki AZ, Golczyk H, Przywara L (2003) Two pathways of plant regeneration in wheat anther culture. Plant Cell Tissue and Organ Culture. 73: 177-187.
• Referans10 Gürel A, Tosun M, Demir İ (1993) Bazı makarnalık ve ekmeklik buğday genotiplerinin anter kültürüne reaksiyonları. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi. 3(2): 98-111.
• Referans11 Referans8 Hansen NJP, Andersen SB (1998) In vitro chromosome doubling with colchicine during microspore culture in wheat (Triticum aestivum L.). Euphytica. 102(1): 101-108. Referans12 Jauhar PP, Xu SS, Baezinger PS (2009) Haploidy in cultivated wheats: ınduction and utility in basic and applied research. Crop Sci. 49(3): 737–755.
• Referans13 Kim KM, Baenziger PS (2005) A Simple wheat haploid and doubled haploid production system using anther culture. In Vitro Cellular & Developmental Biology-Plant. 41(1): 22-27.
• Referans14 Lantos C, Weyen J, Orsini JM, Gnad H, Schlieter B, Lein V, Kontowski S, Jacobi A, Mihaly R, Broughton S, Pauk J (2013) Efficient application of in vitro anther culture for different european winter wheat (Triticum aestivum L.) breeding programs. Plant Breed. 132(1): 149–154.
• Referans15 Liu W, Zheng M, Polle E, Konzak C (2002) Highly efficient doubled-haploid production in wheat via ınduced microspore embryogenesis. Crop Sci. 42(3): 686-692. Referans16 Niaja S, Cherkaoui S, Chlyah A, Chlyah H (1997) Embriyo formation and regeneration in triticum turgidum ssp. Durum anther culture. Plant Cell Tissue and Organ Culture. 51(1): 27-33. Referans17 Niu Zx, Jiang Ax, Abu Hammad W, Oladzadabbasabadı A, Xu SS, Mergoum M, Elias ME (2014) Review of doubled haploid production in durum and common wheat through wheat × maize hybridization. Plant Breeding. 133: 313–320.
• Referans19 Patel M, Darvey NL, Marshall DR, Berry JO (2004) Optimization of culture conditions for ımproved plant regeneration efficiency from wheat microspore culture. Euphytica. 140: 197-204.
• Referans20 Redha A, Islam SMS, Büter B, Stamp P, Schmid JE (2000) The ımprovement in regenerated doubled haploids from anther culture of wheat by anther transfer. Plant Cell Tissue and Organ Culture. 63(3): 167-172.
• Referans21 Saidi N, Cherkaoui S, Chlyah A, Chlyah H (1997) Embryo formation and regeneration in Triticum Turgidum ssp. durum anther culture. Plant Cell, Tissue and Organ Culture. 51(1): 27-33.
• Referans22 Snedecor GW, Cochran WG (1967) Statistical Methods. 6th Edition, The Iowa State University Press, Iowa, USA.
• Referans23 Tuvesson S, Ljungberg A, Johansson N, Kalsson KE, Suijs LW, Josset JP (2000) Large-Scale production of wheat and triticale double haploids through the use of a single-anther culture method. Plant Breeding. 119(6): 455-459.
• Referans24 Wang P, Chen YR (1986) A study on the application of c-17 medium for anther culture. Acta Botanica Sinica. 28(1): 38-45.
• Referans25 Zheng MY, Konzak CF (1999) Effect of 2,4-Dichlorophenoxyacetic acid on callus induction and plant regeneration in anther culture of wheat (Triticum aestivum L.). Plant Cell Reports. 19: 69-73.