Üzüm üreten işletmelerin üretim ve pazarlama yapıları: Tarsus örneği

Yıl 2020, Cilt: 25 Sayı: 1, 75 - 83, 06.04.2020

Nuran Tapkı Müge Kantar Davran Ayşe Görgü

https://doi.org/10.37908/mkutbd.679776

Öz

Amaç: Bu
çalışmada, Tarsus ilçesi köylerinde üzüm üretimi yapan üreticilerin üretim ve
pazarlama yapıları incelenmiş, pazarlamada karşılaşılan sorunlar ele alınmıştır.

Yöntemler ve Bulgular:
Çalışmanın ana materyalini Tarsus ilçesi köylerinde oturan ve üzüm üretimi
yapan 120 üretici ile yapılan yüz yüze görüşmeler oluşturmuştur. Örnek
büyüklüğü olasılığa dayalı örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Verilerin
istatistiksel analizinde, tanımlayıcı istatistikler ile likert ölçeği
kullanılmıştır.

Genel Yorum:
İşletme sahiplerinin yaş ortalaması 44.1’dir. Ortalama aile genişliği 4.6 kişi
olup; üniversite mezunu olanların oranı ise %4.2’dir. İşletmelerin %70.8’inin
11-20 dekar arasında arazi büyüklüğüne sahip olduğu gözlenmiştir. İşletmelerin
%73.3’ü kendi mülk arazilerinde üretim gerçekleştirmektedir. Üretilen üzümün
%82.0’si sofralık üzüm olarak pazarlanmaktadır. 
İşletmelerde en çok tercih edilen aracılar tüccarlardır. İşletmelerde
pazarlama aşamasında, paketleme oranının %96.6, sınıflandırma oranının %88.3,
depolama oranın %35.8 ve taşıma oranının ise %10.8 olduğu gözlenmiştir.
İşletmelerin %56.8’i satılan üzümün bedelini peşin olarak tahsil etmektedir.
İşletmeler %51.7 oranında pazarlık yaparak fiyat belirlemektedir.

Çalışmanın Önemi ve Etkisi:
İşletmeciler üzüm üretiminde en çok kalite, maliyetler, hastalık ve
zararlılarla mücadele konusunda sorun yaşamaktadır. Karşılaştıkları en önemli
pazarlama sorunları ise alıcı sayısının azlığı, güvensizlik, bilgi noksanlığı
ve işleme tesislerinin yetersizliğidir. Araştırma alanında çiftçinin
mağduriyetinin azaltılabilmesi için pazarlama faaliyetlerinin ve pazarlama
karması elemanlarının doğru ve eksiksiz çalışması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Üzüm, üretim, pazarlama, demografik yapı

Production and marketing structures of grape producing enterprises: a case from Tarsus district

Öz

Aims:
In this study, the production and marketing structures and the problems
encountered in marketing of the producers that produce grapes in the villages
of Tarsus district were examined.

Methods and Results:
The main materials of the study were face-to-face interviews with 120 grapes
producers. Sample size was determined by Probabilistic Sampling Method.
Descriptive statistics and likert scale were used in the statistical analysis
of the data.

Conclusions:
The average age of the business owners was determined as 44.1 age. The average
number of people in the family was 4.6 persons, the rate of university
graduates was 4.2%. It is observed that the ratio of farms having land between
11 and 20 decares was 70.8%. 73.3% of the enterprises cultivated to grape in
own land. Eighty-two percent of the produced grapes was marketed as table grapes.
The procucers preferred to the merchants for marketing of grapes. During the
marketing stage of enterprises, the packaging rate was 96.6%, the
classification rate was 88.3%, the storage rate was 35.8% and the transport
rate was 10.8%. 56.8% of the enterprises collected the prices of grapes sold in
cash. The rate of enterprises that set prices through negotiation was 51.7%.

Significance and Impact of
the Study: The most important problems faced by producers in
producing and marketing were quality, costs, diseases, pests, shortage of
buyers, lack of trust and information, and shortage of processing facilities.
In order to reduce the troubles of the farmer in the research area, marketing
activities and marketing mix elements must work correctly and completely.

Anahtar Kelimeler

Grapes, production, marketing, price, Tarsus district

Kaynakça

• Anonim (2004) Tarsus Beyazı Üzüm (Topacık). Tarsus Belediye Başkanlığı Tescil Belgesi https://www.ci.gov.tr/Files/GeographicalSigns/69.pdf). Erişim Tarihi: 10 Aralık 2019.
• Anonim (2018) Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). Bitkisel Üretim İstatistikleri. http://www. tuik.gov.tr. Erişim Tarihi: 13 Eylül 2019.
• Anonymous (2017) Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). http://www. fao. org. Erişim Tarihi: 19 Kasım 2019.
• Alsancak Sırlı A, Peşkircioğlu M, Torunlar H, Özaydın KA, Mermer A, Kader S, Tuğaç MG, Aydoğmuş O, Emeklier Y, Yıldırım YE, Kodal S (2015) Türkiye’de Üzüm (Vitis spp.) Yetiştirmeye Uygun Potansiyel Alanların Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Teknikleri Kullanılarak İklim ve Topografya Faktörlerine Göre Belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 24(1): 56-64.
• Altun İ, Bahşi N, (2019) Şebin Cevizinin Üretim Yapısı ve Özellikleri Üzerine Bir Araştırma, UBAK Uluslararası Bilimler Akademisi Kongre Bildirisi, 18-20 Ekim 2019, s.63-70
• Arıkan R (2017) Araştırma Yöntem ve Teknikleri (3rd ed.), Nobel Yayınevi, Ankara.
• Arslan S (2016) Üzüm-2015. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü, Ankara.
• Cebeci E, Akın A (2014) Mersin İli Üzüm İhracatının Türkiye Ekonomisi İçindeki Yeri ve Öneminin Değerlendirilmesi, ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 2(2): 119-129.
• Çalkan ÖS, Güler A (2007) Üzümün Değerlendirme Şekilleri Tarım ve Türk Dergisi, 6: 7-8.
• Çelik H (2019) Türkiye bağcılığı ve asma fidanı üretimi-dış ticareti ile ilgili stratejik bir değerlendirme”. http://www.hasancelik.web.tr/Yayinlar/124.pdf. Erişim Tarihi: 11 Ocak 2019.
• Çelik H, Marasalı B, Söylemezoğlu G, Tangolar S, Gündüz M (2000) Bağcılıkta Üretim Hedefleri TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Türkiye Ziraat Mühendisliği V. Teknik Kongresi Bildirileri, 17-21 Ocak 2000 (Cilt II): 645-678.
• Gözener B, Kaya Y, Sayılı B (2014) Erzincan İli Üzümlü İlçesinde Cimin Üzümü Üretimi ve Pazarlama Durumu, Gazi Osmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 9: 74-80. Güler Gümüş S, Gümüş AH (2009) Avrupa Birliğine Üyelik sürecinde Türkiye Şarap Sektörünün Sorunları” Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 46(1): 43-51.
• Korkutal İ, Bahar E, Dündar DG (2019) Edirne İli Uzun Köprü İlçesi Bağcılık Yapısının İncelenmesi”, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(1): 127-136
• Özkan B, Uzun Hİ, Elidemir AY, Bayır A, Karadeniz CF (2005) Örtü Altı ve Açıkta Üzüm Üretiminin Ekonomik Analizi, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(1): 77-85.
• Semerci A, Kızıltuğ T, Çelik AD, Kiracı MA (2015) Türkiye Bağcılığının Genel Durumu. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(2): 42-51.
• Taşkaya, B (2003) Kuru Üzüm. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü, T.E.A.E Bakış, 3:7.
• Yener G, Seçer A (2017) Gaziantep İlinde Üretici Düzeyinde Üzüm Pazarlama Yapısı, Üretim ve Pazarlamada Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 21(4): 444-455.