Şanlıurfa ilinde antepfıstığında Agonoscena pistaciae Burc.&Laut. (Hemiptera; Psyllidae)’nın ergin populasyon değişiminin farklı örnekleme yöntemleri ile belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 27 Sayı: 2, 288 - 298, 01.08.2022

Mehmet Ali Sağıroğlu , Kamuran Kaya

https://doi.org/10.37908/mkutbd.1083573

Öz

Amaç: Şanlıurfa ilinin Karaköprü ilçesine bağlı iki antepfıstığı bahçesinde (Karaköprü-1 ve Karaköprü-2) 2019-2020 yıllarında yürütülen çalışmada, Antepfıstığı bahçelerinde ana zararlı durumunda olan Antepfıstığı psillidi, Agonoscena pistaciae’nin darbe ve sarı yapışkan tuzak (SYT) yöntemleri ile ergin popülasyon yoğunluğun belirlenmesi amaçlanmıştır.

Yöntem ve Bulgular: Her bir bahçede her iki örnekleme yöntemi için seçilen 10’ar ağaçta yapılan sayımlar haftalık periyotlar ile yürütülmüştür. Elde edilen verilerle oluşturulan grafiklerde her iki bahçede de, iki farklı örnekleme yöntemi için benzer popülasyon eğrileri oluşmuş, ancak sarı yapışkan tuzaklardan elde edilen eğriler her zaman darbe yöntemine göre daha yüksek bir popülasyonu ifade etmiştir. Bu farklılık yapılan istatistik analizde önemli bulunmuştur. Çalışma yapılan her iki bahçede ve her iki örnekleme yönteminde ilk erginler ilk yıl 28.04.2019, ikinci yıl ise 03.05.2020 tarihinde görülmüştür. En yüksek popülasyon düzeyi ilk yıl 01.09.2019 tarihinde, Karaköprü-1 ve 2 nolu bahçelerde sırası ile, 100.3 ergin birey/SYT, 119.3 ergin birey/SYT ve 84 ergin birey/darbe, 92.5 ergin birey/darbe olarak belirlenmiştir. İkinci yıl ise yine aynı bahçelerde yapılmış olan sarı yapışkan tuzak ve darbe örneklemelerinde bahçelerde benzer yoğunluk belirlenmiştir.

Genel Yorum: Çalışma sonucu A. pistaciae ile yapılacak olan ergin popülasyon hareketlerinin izlenmesi çalışmalarında sarı yapışkan tuzakların, populasyonda meydana gelen değişimleri klasik yöntem olan darbe yöntemi kadar doğru bir şekilde belirleyebileceği sonucuna varılmıştır. İki örnekleme yöntemi ile yakalanan örneklerdeki sayısal farklılığın istatistiki olarak önemli bulunması ise sarı yapışkan tuzakların entegre mücadele yöntemleri içerisinde biyoteknik yöntemler kapsamında kullanılması bakımından ümitvar olduğunu göstermektedir.

Çalışmanın Önemi ve Etkisi: Sarı yapışkan tuzakların tek başına veya diğer bazı yöntemlerle kombine edilerek kullanılması ile A. pistaciae ergin bireylerini yakalamadaki etkinliğinin yapılacak yeni çalışmalar ile arttırılabileceği düşünülmektedir. Bu çalışmalar ile A. pistaciae ergin bireylerinin kitle halinde tuzaklanması ve böylece popülasyonlarının Ekonomik Zarar Eşiği seviyesi altında tutulması veya en azından yapılacak olan ilaçlama sayısının azaltılabilmesi, bu çalışmaların amacına ulaşmış olmasını sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Agonoscena pistaciae, popülasyon yoğunluğu, sarı yapışkan tuzak, Japon şemsiyesi

Teşekkür

Agonoscena pistaciae’nin teşhisini yapan Dr. Daniel BURCKHARDT (Naturhistorisches Müzesi, Basel-İsviçre) ’a teşekkür ederiz.

Determination of adult population density of Agonoscena pistaciae Burc.&Laut. (Hemiptera:Psyllidae)' on pistachio trees in Şanlıurfa province by different methods

Öz

Aims: With this study, which was carried out in two pistachio orchards (Karaköprü-1 and Karaköprü-2) in Karaköprü district of Şanlıurfa province in 2019-2020, it was aimed to determine the adult population changes of Pistachio psyllid, Agonoscena pistaciae, which is the main pest in the pistachio orchards, by beating and yellow sticky trap (SYT) methods.

Methods and Results: Counts were made in weekly periods with 10 trees from each orchard which were chosen for both sampling methods. In the graphs plotted by data obtained, similar population curves were observed in both orchards for two different sampling methods. However, curves obtained from yellow sticky traps indicate a higher population than the curves obtained from beating method. This difference was found to be significant in the statistical analysis. The first adults were seen in 04/28/2019 in the first year and in 05/03/2020 in the second year in both orchards and sampling methods. In the first year, the highest population level was found in 09/01/2019 in orchards Karaköprü-1 and 2 as 100.3 adult/SYT, 119.3 adult/SYT, and 84 adult/beating, 92.5 adult/beating, respectively. In the second year, similar population densities were determined in the samplings achieved by yellow sticky trap and beating in the same orchards and population levels.

Conclusions With this study, it was concluded that yellow sticky traps are able to determine changes in the population as accurately as beating method, a classical method, in the studies which monitor the adult population movements with A. pistaciae. The fact that the numerical difference between the samples obtained by the two sampling methods is statistically significant shows that the yellow sticky traps are promising tools in terms of being used within the scope of biotechnical methods within the integrated control methods.

Significance and Impact of the Study: It is considered that the effectiveness of yellow sticky trap to catch A. pistaciae adults can be increased with new studies by using yellow sticky traps alone or in combination with some other methods. With these studies, trapping A. pistaciae adults in mass and thus keeping their populations below the Economic Damage Threshold or at least reducing the number of pesticide applications will ensure that these studies have achieved their purpose.

Anahtar Kelimeler

Agonoscena pistaciae, population density, yellow sticky trap, beating method

Kaynakça

• Anonim (2011) Antepfıstığı Entegre Mücadele Teknik Talimatı. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı, Ankara, 73s.
• Anonim (2012) 2011 yılı Antepfıstığı Raporu. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü, Ankara. 11s.
• Anonim (2021) Türkiye İstatistik Kurumu. http://www.tuik.gov.tr.
• Bolu H, Kornoşor S (1995) Şanlıurfa ilinde iki farklı antepfıstığı çeşidinde Agonoscena pistaciae Burckhardt and Lauterer (Homoptera: Psyllidae)'nin popülasyon değişimi. GAP Bölgesi Bitki Koruma Sorunları ve Çözüm Önerileri Sempozyumu, 27-29 Nisan 1995, Şanlıurfa, 165-176.
• Bolu H, Kornoşor S, Altın M (1999) Güneydoğu Anadolu Bölgesi Antepfıstıklarında Zarar Yapan Agonoscena pistaciae Burck. and Laut. (Homoptera: Psyllidae)'nın Populasyon Değişimi Üzerine Avcı Heteroptera Türleri ve Nimf Parazitoidi Psyllaphagus sp. (Hymenoptera; Encyrtidae)'nın Etkinliklerinin Belirlenmesi. Türkiye 4. Biyolojik Mücadele Kongresi Bildirileri, Adana, s.7-18.
• Bolu H (2002) Güneydoğu Anadolu Bölgesi Antepfıstığı Alanlarındaki Böcek ve Akar Faunasının Saptanması, Türk Entomoloji Dergisi, 26 (3): 197-208.
• Bolu H (2004) Güneydoğu Anadolu Bölgesi antepfıstığı alanlarında bulunan avcı Coccinellidae türleri, yayılış alanları ve zararlı Agonoscena pistaciae’nın populasyon değişimi üzerine etkileri. Bitki Koruma Bülteni, 44 (1-4):69-77
• Bozkurt V (2015) Ankara İli Armut Bahçelerinde Zararlı Cacopsylla pyri (L.) (Hemiptera: Psyllidae)’nin Alternatif Mücadele Yöntemlerinin Araştırılması. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 132s.
• Civolani S, Pasqualini E (2003) Cacopsylla pyri L. (Hom.: Psyllidae) and its Predators Relationship in Italy’s Emilia-Romagna Region. Journal of Applied Entomology 127:214-220.
• Cooper WR, Puterka GJ, Glenn DM (2010) Relative Attractiveness of Colour Traps to Pear Psylla in Relation to Seasonal Changes in Pear Phenology The Canadian Entomologist 142(2):188-191.
• Dilmen H, Özgökçe MS (2020) Siirt ili Antep fıstığı (Siirt çeşidi) bahçelerinde Agonoscena pistaciae Burckhardt and Lauterer (Hemiptera: Psyllidae)’nın popülasyon gelişmesi. Bitki Koruma Bülteni, 60(3):47-56. Durmuşoğlu E, Salaman M, Civelek HS, Hatipoğlu A, Balcı H (2009) Effect of various hues of yellow as sticky trap color on leafminers in Cucumber growing greenhouses. Türkiye Entomoloji Dergisi, 33 (3): 163-170.
• Emami SY, Yazdani A (1993) Response of pistachio psylla to sticking colored traps. In: Proceedings of the 11th Iranian congress of plant pathology, Rasht, Aug 28– Sept 2, 1993: 42.
• Ertürk YE, Geçer MK, Gülsoy E, Yalçın S (2015) Antepfıstığı Üretimi ve Pazarlaması. Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 5(2): 43-62.
• Faezeh N, Mehrnejad MR, Fallahzadeh M (2010) Population dynamics and density of the common Pistachio psylla, Agonoscena pistaciae (Hemiptera: Psyllidae) on two Pistachio cultivars, badami-riz zarand and momtaz. Plant Protection Journal, 2 (3): 209- 222.
• FAO, (2020) Food and Agriculture Organization of the United Nations. (Web page: www.fao.org/faostat/en#data/QC) (Erişim tarihi: 19.12.2021).
• Güçlü Ş, Hayat R, Yıldırım E, (1998) Meyve, Bağ ve Bazı Süs Bitkileri Zararlıları. Atatürk Üniversitesi Yayınları No:792, Ziraat Fakültesi Yayınları No: 323, Ders Kitapları Serisi No: 72. 357s.
• Hadian AR, Seyedoleslami H (2001) Effiency of Yellow Sticky Board Traps and Limb Jarring in the Capture of Adult Pistachio Psylla Agonescena pistaciae Burkhardt & Lauterer (Hom: Psyllidae). Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources, 6: 159–168.
• Horton DR (1999) Monitoring of Pear Psylla For Pest Management Decisions And Research. Integrated Pest Management Reviews 4: 1–20, 1999.
• Kaplan C, Çınar M (2000) Şanlıurfa ilinde Agonoscena pistaciae Burk and Laut (Hom:Psyllidae)’nin populasyon değişimi ve bazı doğal düşmanları (Hemiptera: Anthocoridae, Miridae ve Lygaeidae). Türkiye 4. Entomoloji Kongresi, 12-15 Eylül 2000, Aydın, s.127-135.
• Kaplan C, Çiftçi MC (2020) Siirt İlinde Antepfıstığı Psillidi [Agonoscena pistaciae Burck. and Laut.) (Hemiptera: Aphalaridae)]'nın Yayılışı ve Populasyon Dinamiğinin Belirlenmesi. ISPEC Tarım Bilimleri Dergisi, 4(2):186-200. Kiriukhin G (1946) Les insectes nuisibles au pistacier en Iran. (Entomologie et Phytopathologie Appliquees) Applied Entomology and Phytopathology, 1: 8-24.
• Kosovaeri M, Kavak H, Kaban Ö, Dursun O (2014) Bazı yaprak psyllidleri (Hemiptera: Psyllidae)’ nin mücadelesinde yeni bir feromon preparatının etkisi. Türk. Entomol. Bült., 2014, 4 (4): 223-229.
• Krysan, JL Horton DR (1991) Seasonality of Catch of Pear Psylla Cacopsylla pyricola (Homoptera: Psyllidae) On Yellow Traps. Environmental Entomology, Volume 20, Number 2, April 1991. pp. 626-634(9).
• Mehrnejad MR (2001) The current status of pistachio pests in Iran. Cahiers Options Mediterraneennes, 56 (1), 315-322.
• Mehrnejad MR (2020) Arthropod pests of pistachios, their natural enemies and management. Plant Protection Science, 56 (4): 231–260.
• Monzo C, Arevalo HA, Jones MM, Vanaclocha P, Croxton SD, Qureshi JA, Stansly PA (2015) Sampling Methods for Detection and Monitoring of the Asian Citrus Psyllid (Hemiptera: Psyllidae). Environ. Entomol. 44(3): 780–788.
• Sertkaya M (2016) Antepfıstığı Psillidi, Agonoscena pistaciae Burck.&Laut. (Hemiptera: Psyllidae)’nın Popülasyon Değişimi ve Mücadelesine Yönelik Gözlemler. Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 23s.
• Seyedoleslami H, Hadian AR, Rezai A (2003) Estimation of population density of first and second instar nymphs of pistachio psylla, Agonoscena pistaciae (Hom: Psyllidae) from adult Psylla capture on yellow sticky traps. JWSS - Isfahan University of Technology, 1: 223-232.
• SPSS, (2012) IBM SPSS Statistics for Windows, Version 21.0. Armonk, NY: IBM Corp
• Şimşek A, Bolu H (2016) Diyarbakır ili Antep fıstığı (Pistacia vera L.) alanlarındaki yararlı böcek faunasının belirlenmesi. Bitki Koruma Bülteni, 56(3): 267-282
• Tunalıoğlu R, Taşkaya B (2003) Antep Fıstığı. TEAE BAKIŞ, Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü Dergisi, Sayı 2, Nüsha 5, Ankara. Öncüer C, Durmuşoğlu E (2008) Tarımsal Zararlılarla Savaş Yöntemleri ve İlaçları (Genişletilmiş 6. Baskı). Adnan Menderes Üniversitesi Yayınları No: 28, Aydın, 472 s.
• Yavuz MA, Yıldırım H, Onay A (2016) Dünya Antepfıstığı Üretiminde Son On Yılın Değerlendirilmesi. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi; Cilt 6 Sayı 2/2.
• Yılmaz A (2019) Antep Fıstığı Psillidi Olarak Bilinen Agonoscena pistaciae Burckhardt & Lauterer (Hemoptera: Psyllidae)’nın Biyolojisi ve Biyolojik Mücadele Ajanlarının Araştırılması. Gaziantep Üniversitesi, Biyoloji Bölümü, Yüksek Lisans Tezi, 90s.