Pamuğun vegetatif ve generatif özelliklerinin su stresi ve yapraktan kükürt gübrelemesine tepkisi

Yıl 2023, Cilt: 28 Sayı: 2, 256 - 268, 17.08.2023

Berkant Ödemiş , Yaşar Akışcan , Batuhan Akgöl , Deniz Can

https://doi.org/10.37908/mkutbd.1177749

Öz

Bu çalışma, farklı su stresi düzeylerinin pamuğun (Gossypium hirsutum L.) vegetatif ve generatif özelliklerine etkisini ve su stresinin etkisinin giderilmesinde yapraktan kükürt uygulamalarının etkilerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Denemede, elverişli kapasitenin 3 farklı sulama düzeyinde (I100, I66, I33, I0) ve ) yapraktan kükürt uygulamalarının [kükürtsüz (S0), 150 ml da-1 (S1), 250 ml da-1 (S2), 350 ml da-1 (S3)] etkileri araştırılmıştır. Bitki su tüketimi (ET) kükürt dozları arttıkça ilk yıl bir miktar azalmış, ikinci yıl da ise artmıştır. Kükürt dozları ilk yıl kuru madde miktarında ikinci yıl YAI’nde (yaprak alan indeksi) polynominal artışa neden olmuştur. Ana dal üzerindeki kırmızılık boyu su stresi arttıkça doğrusal olarak artmıştır. Sulama suyu miktarı sulanmayan konuya göre kuru madde, bitki boyu ve yaprak alan indeksi ortalama %112-49, %46-64, %56-360 artırmıştır. S0 dozu esas alındığında aynı parametreler %14-4, %0.80-28 ve %10-12 arasında artış göstermiştir. Taraklanmadan ilk çiçeğin görüldüğü döneme kadar olan periyodun verim unsurlarını etkileyen en önemli gelişme dönemi olduğu; kuraklığa en duyarlı dönemin çiçeklenme dönemi olduğu gözlenmiştir. Kükürtün yapraktan uygulanması klorofil içeriğini artırsa da vegetatif ve generatif özelliklere önemli bir etkisi belirlenmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Pamuk, Kükürt, Su stresi, Evapotranspirasyon, Vejetatif ve generatif özellikler

Destekleyen Kurum

TUBİTAK

Proje Numarası

214O254

Teşekkür

Bu çalışma TÜBİTAK tarafından 214O254 no’lu proje kapsamında desteklenmiştir.

The response of vegetative and generative properties of cotton to water stress and foliar sulfur fertilization

Öz

This study was carried out to determine the effects of different water stress levels on the vegetative and generative properties of cotton (Gossypium hirsutum L.) and the effects of foliar sulfur applications on the elimination of the effect of water stress. In the experiment, the effects of foliar applied sulphur [non sulphur (S0) together with 150 ml da-1(S1), 250 ml da-1 (S2) and 350 ml da-1(S3)] under three different irrigation levels (I100, I66, I33, I0) of available soil water capacity was investigated. Evapotranspiration (Et) decreased slightly in the first year and increased in the second year as the sulfur doses increased. Sulfur doses caused a polynomial increase in biomass in the first year and in LAI in the second year. The redness length on the main branch increased linearly as water stress increased. When compared to control treatment, increasing irrigation water resulted increase in total dry matter, plant length and leaf area index by 112-49%, 46-64 %, 56-360%. The same values for the first and second year were found to be 14-4%, 0.80-28% and 10-12% when compared to those of S0. The period from combing to the period when the first flower is seen is the most important development period affecting the yield parameter. It has been observed that the most sensitive period to drought is the flowering period. Although the foliar application of sulfur increased the chlorophyll content, it did not have a significant effect on vegetative and generative properties.

Anahtar Kelimeler

Cotton, Sulfur, Water stress, Evapotranspiration, Vegetative and generative characteristics

Proje Numarası

214O254

Kaynakça

• Akgöl B (2012) Pamukta (Gossypium Hirsutum L.) verim, kalite ve kuraklığa dayanıklılık özelliklerinin kalıtımı. Çukurova Üniv. Fen Bil. Enst. Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Adana.
• Akışcan Y (2004) Amik ovası koşullarında, bazı pamuk (gossypium hirsutum l.) çeşitlerinin gelişme dönemlerine göre sıcaklık isteklerinin gün-derece ünitesi olarak belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniv. Fen Bil. Enst. Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Hatay.
• Anonim (2017) http://www.cukobirlik.com.tr/?tekd=777&ikid=1&syf=*PAMUK*23.03.2017 16:19
• Bacelar E, Santos D, Moutinhopereira J, Goncalves B, Ferreira H, Correia C (2006) Immediate responses and adaptative strategies of three olive cultivars under contrasting water availability regimes: changes on structure and chemical composition of foliage and oxidative damage. Plant Science 170 (3), 596-605.
• Bronson KF, TT Chua, JD Booker, JW Keeling, RJ Lascano (2003) In-season nitrogen status sensing in irrigated cotton: ii. leaf nitrogen and biomass. Soil Sci. Soc. Am. J. 67, 1439–1448.
• Can D, Ödemiş B (2017) Pan ve toprak nem açığına bağlı sulama suyu gereksinimini kurağa dayanıklı ve duyarlı pamuk çeşitlerinde kullanım olanaklarının araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. 83 sayfa
• Cook CG, El-Zik KM (1993) Fruiting and lint yield of cotton cultivars under ırrigated and non-ırrigated conditions. Field Crops Res. 33, 411-421.
• Dietz, KJ (1989) Recovery of spinach leaves from suphate and phosphate deficiency. J. Plant Physiol. 134, 551-557.
• Duke SH, and Reisenauer HM (1986) Roles and requirements of sulfur in plant nutrition. in: Tabatabai, M.A.(Ed), Sulfur in Agriculture, Argon, Monogr, 27: 123-168.
• Fox RL, RA Olson, Rhoades HF (1964) Evaluating the sulfur status of soils by plants and soil tests. Soil Sci. Soc. Am. Proc. 28: 243-246
• Guin G, Dunlap JR, Brummett DL (1990). Influence of water deficit on the abscisic acid and indole- 3- acetic acid contents of cotton flower buds and flowers. Plant Physiol 93:1117-1120.
• Jie Xu, Dong Qu, Zhou Li-Na (2008) Effects of sulfur nutrition on the chlorophyll content of maize leaf under zinc and drought stress. Agricultural Research in The Arid Areas. 12:235-248
• Kazgöz, CD (2017) Yapraktan uygulanan farklı kükürt dozlarının pamuk bitkisinin (gossypium hirsutum l.) değişik gelişme dönemlerindeki su stresinin azaltılması üzerine etkileri. Mustafa Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Ens. Biyosistem Müh. Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Hatay
• Krieg DR (1997) Genetic and environmental factors affecting productivity of cotton. Proc. Beltwide Cotton Prod. Res. Conf. 1347p.
• Lacape MJ, Wery J, Annerosa DJM (1998) Relationship between plant and soil water status in five field-growing cotton (Gossypium Hirsutum L.). Cultivars. Field Crops Res. 57, 29-48.
• Li-Na Z, Dong Q, Li-Li S, Wei-Jie Y (2005) Effects of sulfur fertilization on the contents of photosynthetic pigments and mda under drought stress. Acta Botanica Boreali-Occidentalia Sinica. 12:148-156.
• Loka, DA (2012) Effect of water-deficit stress on cotton during reproductive development. Ph.D. Dissertation, University of Arkansas, Fayetteville.
• Loka DA, and Oosterhuis D (2012) Water stress and reproductıve development in cotton. Department of Crop, Soil, and Environmental Sciences University of Arkansas, Chapter 5:51-58
• Loka DA and Oosterhuis DM, (2014) Water-deficit stress effects on pistil biochemistry and leaf physiology in cotton (Gossypium Hirsutum, L.) South African Journal of Botany, 93:131–136.
• McMichael BL, Oosterhuis DM, Zack JC, Beyrouty CA (1999) Growth and development of root system, in JM Stewart, Oosterhuis DM, J Heitholt (Eds.), Cotton physiology. ii. National Cotton Council, Memphis, T.
• Oosterhuis D (2001) Physıology and nutrıtıon of hıgh yıeldıng cotton in the USA http://www.malavolta.com.br /Pdf/Physiologi. Pdf. 24.
• Özüdoğru T (2021) Durum ve tahmin pamuk 2021. Tarım ve orman bakanlığı, tarımsal ekonomi ve politika geliştirme enstitüsü (TEPGE). Çankaya, Ankara.
• Pace PF, Cralle HT, El-Halawany, SHM, Cothren JT, Senseman SA (1999). Drought-ınduced changes in shoot and root growth of young cotton plants. J. Cotton Sci. 3,183-187.
• Pettigrew WT (2004) Physiological consequences of moisture deficit stress in cotton Doi:10.2135/Cropsci 2004. 1265.
• Turner NC, Hearn AB, Begg JE, Constable GA (1986) Cotton (Gossypium Hirsutum L.). physiological and morphological responses to water deficits and their relationship to yield. Field Crops Research, 14, 153–170.
• Zonta JH, Brandão ZN, Rodrıgues JIS, Sofıattı V (2017) Cotton response to water deficits at different growth stages. Mossoró, 30 (4): 980–990.