Organofosfat Zehirlenmesinde Yeni Bir Tedavi Yaklaşımı: Fitoterapi

Yıl 2012, Cilt: 3 Sayı: 09, 8 - 16, 03.03.2015

Harun Alp Ali Karakuş Muhammed Çelik Seyit Başarslan

Öz

Dünya Sağlık Örgütünün raporlarında, her yıl yaklaşık 3 milyon insanda pestisit zehirlenmesi
meydana geldiği ve bu zehirlenmelerin 220.000’inin ölümle sonuçlandığı belirtilmektedir.Ülkemizin
genellikle kırsal kesimlerinde en sık rastlanan pestisit zehirlenmesi organofosfat zehirlenmesidir.
Organofosfatlar memelilerle karşılaştırıldığında böceklere daha seçici toksisite göstermeleri ve sınırlı
düzeyde kalıntı oluşturma özelliklerinden dolayı ülkemizde ve dünya genelinde yaygın şekilde
kullanılmaktadır.
Organofosfatlar dokularda asetilkolinesteraz enziminin (AChE) inhibisyonuna neden olarak
asetilkolin birikimine yol açar ve böylece nörotoksik bir etki meydana getirir. Ayrıca organofosfatların akut
solunum yetmezliği, hepatotoksisite, genetik toksisite, teratojenite, immunotoksisite, pankreatit,
hipoglisemi, konvülsyon ve orşit gibi farklı sistemler üzerinde olumsuz etkilere neden olduğu bildirilmiştir.
Organofosfat zehirlenmelerinde klasik tanı ve tedavi yöntemleri bilinmektedir. Ancak fazla
sayıdaki bu olumsuz etkiye karşı tanı ve tedaviye destek sağlayacak ve prognozu olumlu yönde etkileyecek
yeni metod ve ilaç çalışmalarına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu amaçla makalemizde; organofosfat
zehirlenmesinin genel özellikleri, klinik tanı-tedavi yöntemleri ve ayrıca rutin tedaviyi destekleyebilecek,
ilaç çalışmalarına yön verebilecek yeni ve alternatif koruyucu/tedavi edici bir yöntem olan "bitkisel tedavi"
yönteminden bahsedilmektedir.
Yapılmış olan rat çalışmaları ile organofosfat zehirlenmesine karşı etkileri bilinen ve antioksidan
özellikleri olan çeşitli bitkisel ilaçların, insanlarda da uygulanabilir hale gelmesi için yeni çalışmalar
yapılmalıdır. Antioksidan özelliği olan bu bitkilerin organofosfat toksisitesi üzerine etkilerinin araştırılması
ve ortaya çıkan bulguların yorumlanarak insanlarda uygulanabilecek yeni tedavi yöntemlerinin
geliştirilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Organofosfat zehirlenmesi, fitoterapi, lipid solusyonu

A Novel Therapeutic Strategy for Organophosphate Poisoning: Phytotherapy ABSTRACT

Öz

According to the World Health Organization reports, the pesticide poisoning occurs every year in approximately three million people and it is stated that 220 000 poisonings of them resulted in death. Especially in rural areas of our country, the most common pesticide poisoning is organophosphate's. It is widely used in our country and around the world due to the properties that leaves remnant in limited amount and to creating a more selective toxicity against insects compared to mammals. Organophosphates leads to the accumulation of acetylcholine as a result of the enzyme acetylcholinesterase (AChE) inhibition in tissues, and thus produces neurotoxic effects. In addition, organophosphates have been reported to cause adverse effects on the different systems such as acute respiratory failure, hepatotoxicity, genetic toxicity, teratogenicity, immuno toxicity, pancreatitis, hypoglycemia, seizures and orchitis. Only the classic diagnosis and treatment modalities is known at organophosphate poisoning. However, in spite of a greater number of its negative effect, new methods and pharmaceutical studies are needed those will support the diagnosis and treatment, and impose a positive influence on prognosis. For this purpose, in the article, it is also mentioned a new and alternative pharmaceutical preventive / therapeutic method like "herbal treatment" to support the routine treatment in addition to general characteristics of organophosphate poisoning. New studies should also be conducted in humans to become applicable of the herbal medicines which have the effects of a variety of known and antioxidant properties against organophosphate poisoning. The resulting findings, gained by investigating the effects of these plants with antioxidant properties on the organophosphate toxicity, should be interpreted with the need to develop new treatment methods that can
be applied in humans.

Anahtar Kelimeler

Organophosphate Poisoning, Phytotherapy, lipid solution

Kaynakça

• Alp H, Aytekin İ, Atakişi O, Ogün M. Ratlarda akut malathion toksisistesinin neden olduğu oksidatif sitres üzerine kafeik asit fenetil ester (CAPE) ve elajik asit (EA)’in etkileri. Atatürk Üniversitesi Vet. Bil. Derg. 2011;6(2):117-124.
• Vural N. Toksikoloji. Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Yayınları. Ankara: 1996:73,342-373.
• Uzun FG. Malathion’un Ratlarda Nefrotoksik Etkisi ve Vitamin C ve E’nin Koruyucu Rolü. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji bölümü, 2007.
• Delen N, Özbek T. Türkiye'de Tarım İlacı Kullanımı ve Yarattığı Sorunlar. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, T.C. Ziraat Bankası Kültür Yayınları. Ankara: 1990:26,1015-1028.
• Demircan V, Yılmaz H. The analysis of pesticide use in apple production in Isparta province in terms of economy an denvironmental sensitivity perspective. Ekoloji 2005;14:15- 25.
• Oğuzhanoğlu E. Ratlarda Diazinon Zehirlenmesinin Oluşturduğu Pankreatitte Kafeik Asit Fenetil Esterin Olası Etkileri. Uzmanlık Tezi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Bölümü, 2009.
• Alp H, Aytekin I, Atakisi O, Hatipoglu NK, Basarali K, Ogün M, Buyukbas S, Altintas L, Ekici H, Alp A. The effects of caffeic asid phenethyl ester and ellajic acid on levels of malondialdehyde, reduced glutathione and nitricoxide in the lung, liver and kidney in acute diazinon toxicity in rats. JAVA 2011;10(11):1488-1494.
• Savolainen K. 2001. Understanding the toxicactions of organophosphates. In: Krieger RI (ed). Hanboock of PesticideToxicology. New York: Academic Pres, 2001:1013-1041.
• Hazarika A, Sarkar SN, Hajare S, Kataria M, Malik JK. Influence of malathion pretreatment on the toxicity of anilofos in male rats: a biochemical interaction study. Toxicology 2003;185:1-8.
• Corriols M, Marin J, Berroteran J, Lozano LM, Lundberg I, Thörn A. The Nicaraguan Pesticide Poisoning Register: constant underreporting. Int J Health Serv 2008;38:773-787.
• Jayawardane P, Dawson AH, Weerasinghe V, Karalliedde L, Buckley NA, Senanayake N. The spectrum of intermediate syndrome following acute organophosphate poisoning: a prospective cohort study from Sri Lanka. PLo S Med 2008;5:147.
• Keleş A. Acilde Klinik Toksikoloji. 1.Baskı, Adana: Nobel Kitabevi, 2009:505-513.
• Alp H, Aytekin I, Esen H, Basarali K, Kul S. Effects of Caffeic Acid Phenethyl Ester, Ellagic Acid, Sulforaphane and Curcumin on Diazinon Induced Damage to the Lungs, Liver and Kidneys in An Acute Toxicity Rat Model. Kafkas Univ Vet Fak Derg 2011;17(6):927- 933.
• Alp H, Sak ME, Evsen MS, Firat U, Evliyaoglu O, Penbegul N, Sancaktutar AA, Soylemez H, Tuzcu M. Effects of Malathion in Fetal Kidney Tissues in Pregnant Rats: Teratogenic Effects Induced by Different Doses. Kafkas Univ Vet Fak Derg 2012;18(2):221- 226.
• Joshi S, Biswas B, Malla G. Management Of Organophosphorus Poisonıng. Update in Anaesthesia 2005;19:1-2.
• Choi P T-L, Quınonez LG, Cook DJ. Acute 0rganophosphate insecticidepoisoning. Clinical Intensive Care 1995(6):5.
• Sahin D, Odabası K, Sahin H, Karakaya C, Ustun Y and Noyan T. Theprevelance of pancreatitis in organophosphatepoisonings. Human & Experimental Toxicology 2002; 21:175-7.
• Clark RF. Insecticides: Organic Phosohorus Compounds and Carbamates. In: Goldfrank LR, Flomenbaum NE, Lewin NA, Howland MA, Hoffman RS, Nelson LS, Goldfrank’s Toxicologic Emergencies, 7th ed. Newyork: McGraw-Hill, 2002:1346-1360.
• Howland MA, Pralidoxime Goldfrank LR, Flomenbaum NE, Lewin NA, Howland MA, et al. S. Goldfrank’s Toxicologic Emergencies 7th ed, Newyork: McGraw-Hill, 2002:13611365.
• ZhouY. Intravenous lipid emulsions combine extracorporeal blood purification: a novel therapeutic strategy for severe organophosphate poisoning. Med Hypotheses 2010; 74: 309
• -
• Guven M, Sungur M, Eser B, Sari I, Altuntaş F. The Effects of Fresh Frozen Plasma on Cholinesterase Levels and Outcomes in Patients with Organophosphate Poisoning. Toxicol Clin Toxicol 2004;42:617-623.
• Eddleston M, Buckley NA, Eyer P, Dawson AH. Management of acute organophosphorus pesticide poisoning. Lancet 2008;371:597-607
• Alp H, Aytekin I, Hatipogku NK, Alp A, Ogun M. Effects of sulforophane and curcumin on oxidative stress created by acute malathion toxicity in rats. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2012 Jul;16 Suppl 3:144-148.
• Alp H, Aytekin I, Esen H, Alp A, Buyukbas S, Basarali K, N.K. Hatipogli NK, Kul S. Protective effects of caffeic acid phenethylester, ellagic acid, sulforaphan andcurcuma on malathion induced damage in lungs, liverandkidneys in an acutetoxicityrat model. RevueMe Vet 2011;162(7):333-340.