Farklı Spor Branşlarındaki Sporcuların Duygusal Zekâ Ve Liderlik Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 12 - 34, 30.06.2021

Ahmet Arslan , Metin Kılıç

Öz

Bu araştırma, farklı spor branşlarındaki sporcuların duygusal zekâ ve liderlik davranışları arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmaya 5 takım sporu, 7 bireysel spor olmak üzere 12 değişik branştan 520 sporcu katılmıştır. Araştırmada veri toplama amacıyla “Bar-On EQ-i Duygusal Zeka Ölçeği”, “Liderlik Yönelim Ölçeği” ile “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 24 programına aktarılarak betimsel istatistiklerinde frekans, yüzde analizi, aritmetik ortalama, standart sapma analiz edilmiştir. Araştırmada iki grup ortalamaları karşılaştırılırken Mann-Whitney U testi, üç veya daha fazla grup karşılaştırmalarında Kruskal-Wallis testi kullanılmıştır. Üç veya daha fazla grup arasında bulunan anlamlı farklılıkları bulmak için Tukey Post Host istatistiklerinden faydalanılmıştır. Katılımcıların duygusal zekâ algısı ile alt faktörleri arasında pozitif yönlü orta düzeyde anlamlı ilişki, liderlik algısı ile alt faktörleri arasında pozitif yönlü zayıf düzeyde anlamlı ilişki olduğu tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda katılımcıların duygusal zekâ algısı ile spor branşı değişkeni arasında anlamlı farklılıklar tespit edilmiş, takım sporuyla uğraşan sporcuların duygusal zekâ düzeylerinin bireysel sporlarla uğraşan sporculara göre yüksek olduğu görülmüştür. Liderlik algısına yönelik sonuçlarda ise insana yönelik liderlik tarzı puanlarının bireysel sporlarla uğraşan sporcularda yüksek olduğu görülürken; dönüşümsel liderlik tarzı puanlarının takım sporlarıyla uğraşan bireylerde daha yüksek olduğu görülmüştür. Katılımcıların duygusal zekâ algısına yönelik spor branşı seviyesi ile stres yönetimi boyutu arasında profesyonel sporcu puanlarının amatör sporcu puanlarına göre anlamlı düzeyde yüksek olduğu tespit edilmiştir. Kurulan tek yönlü regresyon modeline göre; duygusal zekânın liderlik üzerinde anlamlı bir ilişkisi olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Amatör,, Duygusal Zeka,, Liderlik,, Profesyonel,, Spor Branşı

Analysıs Of The Relationship Between Emotıonal Intellıgence And Leadershıp Behavıors In Dıfferent Sports Branches

Öz

This research aims to examine the relationship between emotional intelligence and leadership behaviors of athletes in different sports branches. 520 athletes from 12 different branches including 5 team sports and 7 individual sports participated in the study. In the research “Bar-On EQ-i Emotional Intelligence Scale”, “Leadership Orientation Scale” and “Personal Information Form” were used for data collection. The obtained data were transferred to SPSS 24 program and frequency, percentage analysis, arithmetic mean, standard deviation were analyzed in descriptive statistics. In the study, the Mann-Whitney U test was used when comparing the means of two groups, and the Kruskal-Wallis test was used in comparing three or more groups. Tukey Post Host statistics were used to find significant differences found between three or more groups. It was determined that there was a moderately positive relationship between the emotional intelligence perception of the participants and its sub-factors, and a weakly positive relationship between the perception of leadership and its sub-factors. As a result of the study, significant differences were found between the emotional intelligence perception of the participants and the sports branch variable, and it was observed that the emotional intelligence levels of the athletes engaged in team sports were higher than the athletes engaged in individual sports. As for the leadership perception results, it is seen that the leadership style scores for people are higher in the athletes engaged in individual sports; Transformational leadership style scores were found to be higher in individuals dealing with team sports. It was determined that between the sports branch level of emotional intelligence perception of the participants and the stress management dimension, the scores of professional athletes were significantly higher than the scores of amateur athletes. According to the one-way regression model established; It has been determined that emotional intelligence has a significant relationship on leadership.
Keywords: Amateur, Emotional Intelligence, Leadership, Professional, Sports Branch

Anahtar Kelimeler

Amateur,, Emotional Intelligence,, Leadership,, Professional,, Sports Branch

Kaynakça

• Acar T.F. (2001) Duygusal Zekâ Yeteneklerinin Göreve Yönelik ve İnsana Yönelik Liderlik Davranışları İle İlişkisi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora tezi, İstanbul.
• Adiloğulları İ. (2011) Profesyonel Futbolcularda Duygusal Zekâ ile Örgütsel Bağlılık İlişkisi. Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora tezi, İstanbul.
• Albayrak Y.A., Bayrakdaroğlu Y. ve Mutlu O.T. (2020) Analysis of the Effect of The Charismatic Leadership Perception of Male Ist League Handball Athletes About Team Coaches on Team Unity in Terms of Certain Veriables. Turkish Studies, 15(5). https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44360
• Araz C. (2019) Duygusal Zekanın Koçluk Tarzı Liderlik Üzerindeki Etkisi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans tezi, Ankara.
• Ardahan F. (2012) Duygusal Zekâ ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkinin Doğa Sporu Yapanlar Örneğinde İncelenmesi. Pamukkale Journal of Sport Sciences, 3(3): 20-23.
• Arslan A. (2015) Dezavantajlı Gruplar Bağlamında Lise Çağı Gençliğinin Sosyalleşmesinde Sporun Etkisi. Düzce Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans tezi, Düzce.
• Austin E.J., Evans P., Magnus B., and O’Hanlon K. (2007) A Preliminary Study of Empathy, Emotional Intelligence and Examination Performance in MBCHB Students. 41:(7):684-9,DOI:10.1111/j.1365-2923.2007.02795.x, https://www.researchgate.net/publication/6222820, Erişim: 12.05.2020, 01:57
• Azimkhani A. (2014) Genç Ve Yetişkin Kayakçılarda Zihinsel Beceri Duygusal Zekâ Ve Yarışma Kaygısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora tezi, Erzurum.
• Bal S.B., Singh K., Sood M. and Kumar S. (2011) Emotional Intelligence and Sporting Performance: A Comparison Between Open- and Closed-Skill Athletes. Journal of Physical Education and Sports Management Vol. 2(5), http://www.acadjourn.org/jpesm, ISSN 1996-0794 ©2011 Academic Journals
• Bar-On R. (1997) Bar-On Emotional Quotient Inventory: Technival Manual. Toronto: Multi Health System.
• Bar-On R. (2006) The Bar-On Model Of Emotional-Social Intelligence. Psicothema, ISSN: 0214-9915, CODEN PSOTEG, www.psikothema.com
• Başoğlu U.D. (2006) Askeri Liselerde Eğitim-Öğretim Gören Takım Sporu Yapan, Bireysel Spor Yapan ve Spor Yapmayan Öğrencilerin Liderlik Özellikleri. Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans tezi, İstanbul.
• Baykal D. (1994) Örgütlerde Liderlik ve İşçi Sendikaları Yöneticilerinin Liderlik Tarzlarına İlişkin Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans tezi, İstanbul.
• Bektaş Ç. (2016) Liderlik Yaklaşımları ve Modern Liderden Beklentiler. Selçuk Üniversitesi Akşehir Meslek Yüksekokulu Sosyal Bilimler Dergisi, 2(7): 43-53
• Biçer T. (2007) Sporda Duygu ve Aklın Yönetimi. İstanbul: Beyaz Yayınları
• Bolman L. and Deal T. (1991) Reframing organizations: Artistry, Choice and Leadership. San Francisco: Jossey Bass, Publishers.
• Cooper K.R., & Sawaf A. (1997) Liderlikte Duygusal Zekâ: Yönetim ve Organizasyonlarda Duygusal Zekâ. (Çev: B. Ayman), İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Çekmecelioğlu G.H. (2014) Göreve ve İnsana Yönelik Liderlik Tarzlarının Örgütsel Bağlılık İş Performansı ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkileri. Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimer Dergisi, KOSBED.
• Dereli M. (2003) İlköğretim Okulu Müdürlerinin Liderlik Davranışları. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans tezi, Ankara.
• Doğanay A. ve Şen E. (2014) Liderlik Tarzlarının Çalışanların Bağlılık Seviyesi ve Performansına Etkisi: Başakşehir Belediyesi’nde Bir Uygulama. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi. 324-348.
• Efekan H. (2007) Kara Harp Okulu Olimpik Spor Branşlarında Yapılan Bireysel Sporlar İle Takım Sporlarının Harbiyeli’lerin Liderlik Özelliklerine Sağladığı Etkilerin İncelenmesi. Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans tezi, Ankara.
• Eraslan L. (2004) Liderlikte Post-Modern Bir Paradigma: Dönüşümcü Liderlik. Ankara Üniversitesi-Eğitim Bilimleri Fakültesi, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, ISSN: 1303-5134
• Gencay S. ve Adiloğulları E.G. (2016) Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenlerinin Duygusal Zekâ ve Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. International Journal Of Sports, Exercise And Training Science, 2(1): 132-145.
• Geri S. (2010) Liderlik Tarzının Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi (GSGM Merkez Örgütü Örneği). Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora tezi, İstanbul.
• Goleman D. (1998) İşbaşında Duygusal Zekâ. İstanbul: Varlık Yayınları,
• Gregg M. and Hall C. (2006) Measurement Of Motivational Imagery Abilities In Sport. Journal Of Sports Sciences, V:9: 961-971
• Karademir T. ve Çoban B. (2011) Spor Alanında Örgütsel Adalet ve Duygusal Zekâ. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(36): 25-41
• Karademir T., Döşyılmaz E., Çoban B. ve Kafkas E.M. (2010) Beden Eğitimi ve Spor Bölümü Özel Yetenek Sınavına Katılan Öğrencilerde Benlik Saygısı ve Duygusal Zeka. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18 (2): 653-674
• Kılıç M. (2012) Etnisite ve Spor. İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yayınları
• Kılıç, M. (2015). Dramaturjik Teori Ekseninde Spor, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 18(1): 126-152.
• Kılıç M. (2016) Gençlik Şiddet ve Serbest Zaman. İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yayınları
• Kılıç M. ve Arslan A. (2018) Parçalanmış Aileye Mensup Lise Öğrencilerinin Sosyalleşmesinde Sporun Etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(6): 505-517.
• Kılıç, M. (2019). Sosyolojik Açıdan Sporda Şiddet Olgusu: Bütüncül Bir Bakış, Muhakeme Dergisi, 2(1), 83-98.
• Kopp A. and Jakauc D. (2018) The Influence of Emotional Intelligence on Performance in Competitive Sports A Meta-Analytical Investigation. Sports 6,175;doi:10.3390/sports6040175
• Mayer J.D., & Salovey P. (1993) The Intelligence of Emotional Intelligence. Intelligence, 17 (4).
• Mayer J.D., Caruso D.R., Salovey P. (2000) Emotional intelligence meets standards for traditional intelligence. Intelligence. 3-34.
• Özdenk S. (2015) Bireysel ve Takım Sporuyla Uğraşan Sporcular İle Spor Yapmayan Bireylerin Duygusal Zekâ ve Liderlik Özelliklerinin İncelenmesi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora tezi, Ankara.
• Pektaş S. (2013) Güzel Sanatlar ve Spor Lisesi Müzik Bölümü Öğrencileri İle Diğer Lise Öğrencilerinin Duygusal Zekâ Düzeylerinin Karşılaştırılması. İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Malatya.
• Sarıkabak M., Eyüboğlu E. ve Ayrancı M. (2018) Bocce (Petank) Sporcularının Duygusal Zeka Düzeylerinin Akademik Erteleme Davranışları Üzerine Etkisinin İncelenmesi. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD). Schutte N.S., Malouff J.M., Hall L.H., Haggerty D.J., Cooper J.T., Golden C.J., Dornheim L. (1998) Development and validation of a measure of emotional intelligence. Personality and Individual Differences, 25 (2): 167-177
• Taşgit E.Y. ve Sert H.T. (2017) Liderlik Tarzlarının Örgütsel Yapıya Yansımaları Üzerine Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, DOI: 10.20491/isarder.2017.345: 530-550
• Tazegül N. (2015) Elit Düzeydeki Sporcuların Kişilik Özellikleri İle Stresle Başa Çıkma Tarzları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Doi number: http://dx.doi.org/10.9761/JASSS3102, N:40: 453-461
• Tok S. (2008) Performans Sporcusu Ve Spor Yapmayan Üniversite Öğrencilerinde Duygusal Zekâ Ve Kişilik Özelliklerinin Karşılaştırılması. Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora tezi, İzmir.
• Tolukan E. (2014) Spor Tesisi Yöneticilerinin Girişimcilik Eğilimi Ve Liderlik Davranış Özelliklerinin İncelenmesi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora tezi, Ankara.
• Topuz R. ve Çağlayan S.H. (2019) Duygusal Zekâ ve Spor. Sporda Yeni Akademik Çalışmalar. (Edt: Dr. Öğr. Üyesi Mehmet ILKIM, Dr. Öğr. Üyesi Özgür KARATAŞ), Akademisyen Kitapevi.
• Turanlı A. (2007) İlköğretim Okulu Müdürlerinin Duygusal Zekâ ve Öğretmenlerin İş Doyum Düzeyleri. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora tezi, İzmir.
• Uğurluoğlu Ö. ve Çelik Y. (2009) Örgütlerde Stratejik Liderlik ve Özellikleri. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 12 (2): 121-156
• Yaşar M. (2010) Duygusal Zekâ ve Sporcu Performansı İlişkisi: Kayseri’de Bir Araştırma. 2010, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans tezi, Kayseri.
• Yazıcı A. (2016) Profesyonel Basketbol Oyuncularında Zihinsel Dayanıklılık ve Duygusal Zekânın Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans tezi, Ankara.