HALDUN TANER’İN HİKÂYELERİNDEKİ KADIN İMGESİNE FEMİNİST ELEŞTİRİ BAĞLAMINDA BİR YAKLAŞIM

Yıl 2019, , 1 - 11, 31.03.2019

Bilgin Güngör

https://doi.org/10.33406/molesto.510741

Cited By: 1

Öz

Cumhuriyet döneminin önde gelen tiyatro
yazarlarından Haldun Taner, gerçekçi ve devingen olay örgüleri etrafında
kurguladığı hikâyeleriyle Türk hikâyeciliğinin önemli kazanımlar elde etmesinde
de öncü rol üstlenmiş isimlerdendir. Yer yer toplumsal olana açılım sergileyen
hikâyelerinde Taner; genel olarak, insanlığı bütün çürümüşlüğüyle ve
yozlaşmışlığıyla ele alarak eleştirel bir yaklaşıma kapı aralar. Bu hususta
zaman zaman kurguya mizahî bir ton katmaktan da çekinmez. Ancak, feminist
eleştirinin ışığında yaklaşıldığında net olarak görülebilir ki; Taner'in
hikâyelerinde kadın imgesi, eleştirel ve mizahi bakışın en fazla yoğunlaştığı
alanı imler. Söz konusu hikâyelerde kadın, “iki kere kötü”dür: Hem bir insan
hem de bir kadın olarak. Taner; kadınların bu konumunu, bazen kadın karakterler
bazen de anlatıcının açık mesajları üzerinden verir. Kadın karakterler;
Gilbert-Gubar'ın canavar (monster) adı altında
kavramsallaştırdığı kadın tipine uygun bir şekilde resmedilir. Anlatıcının açık
mesajlarının da aynı doğrultuda, "canavarca" resmedildiği barizdir.
Gerçi Taner'in hikâyelerinde kısmen “olumlu”, “makul” kadın tipleri de
görülebilir. Ancak bunlarda yine de birtakım “kötü” niteliklere rast gelinir.
Üstelik bu tür kadın karakterler, erkeğe “faydalı olduğu” ölçüde “olumlu” ve
“makul”dür. Gerçekçi estetiğe zıt bir şekilde resmedilen kadın imgesiyle
Taner'in hikâyeleri, tüm bunları göz önünde bulundurduğumuzda, ataerkil düzenin
estetik bir yeniden-oluşturumu şeklinde konumlanır. 

Anahtar Kelimeler

Feminist eleştiri, hikâye, kadın karakterler, kadın imgesi, haldun taner

Kaynakça

• Frye, Northrop (2015). Eleştirinin Anatomisi, Çev. Hande Koçak. İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Gilbert, Sandra M.-Gubar, Susan (2000). The Madwoman in the Attic: The Woman Writer and the Nineteenth-Century Literary Imagination. Yale University Press.
• Girard, René (2013). Romantik Yalan ve Romansal Hakikat: Edebi Yapıda Ben ve Öteki, Çev. Arzu Etensel İldem. İstanbul: Metis Yayınları.
• Humm, Maggie (2002). Feminist Edebiyat Eleştirisi, Çev. Kolektif. İstanbul: Say Yayınları.
• Jameson, Fredric (2018). Gerçekçiliğin Çelişkileri, Çev. Orhan Koçak. İstanbul: Metis Yayınları.
• Michel, Andrée (1984). Feminizm, Çev. Şirin Tekeli. İstanbul: Kadın Çevresi Yayınları.
• Moran, Berna (2010a). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Moran, Berna (2010b). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış-1. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Taner, Haldun (2006). Bütün Hikâyeleri-3: Onikiye Bir Var/Sancho’nun Sabah Yürüyüşü/Gülerek Ölmek. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Taner, Haldun (2016a). Tuş, İstanbul: YKY.
• Taner, Haldun (2015). Yalıda Sabah. İstanbul: YKY.
• Taner, Haldun (2016b). Yaşasın Demokrasi. İstanbul: YKY.
• Yalçın, Sıddıka Dilek (1995). Haldun Taner’in Hikâyeleri ve Hikâyeciliği. Ankara: Bilgi Yayınevi.