Mülteciler ve İnsan Hakları

Yıl 2015, Cilt: 2 Sayı: 1 - Göç, 60 - 80, 15.06.2015

Eda Bozbeyoğlu

Öz

Mülteci hareketliliği Türkiye’nin coğrafi konumu nedeniyle ülkemizde sıklıkla yaşanmaktadır. Bu durum mülteci hakları kavramının önemini de beraberinde getirmiştir. Mülteci ve sığınmacı kavramlarının Türk mevzuatında ayrı ayrı düzenlenmesi, Türkiye’nin Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin 1951 Sözleşmesi’ne ve Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin 1967 Protokolü’ne koyduğu coğrafi çekince ve son yıllarda artan mülteci akınları, Türkiye’nin mülteci hareketleri ve mülteci hakları konusunda yeni düzenlemelere ve politikalara ihtiyaç duyduğunu göstermiştir. 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ve Geçici Koruma Yönetmeliği ile mültecilerin korunması hususunda önemli hukuksal ve idarî değişiklikler yapılmıştır. Bu Kanun ve Yönetmelik hem uzun bir süredir iç hukukunda konu hakkında genel bir düzenleme bulundurmayan Türkiye, hem de Türkiye’deki mülteciler için son derece önemlidir. Bu çalışmada “mülteci” kavramından yola çıkarak, mülteci ve insan hakları ilişkisi özellikle ulus-devlet temelinde değerlendirilecek, mülteci hakları alanındaki ulusal ve uluslararası mevzuat ile ulusal mevzuattaki yenilikler ve son yıllarda Türkiye’deki Suriyeli mültecilerin içinde bulunduğu durum incelenecektir. 

Anahtar Kelimeler

mülteci, insan hakları, hukuk, sığınmacı, Türkiye

Refugees and Human Rights

Öz

We witness refugee mobilizations frequently, due to the geographical location of Turkey and as a result, refugee rights have emerged as a quite important issue. Turkey’s treating the concepts of refugee and asylum seeker separately, the geographical reservations about 1951 Covenant on the Legal Status of Refugees and 1967 Protocol on the Legal Status of Refugees, and the influx of refugees in the last years have revealed that Turkey urgently needs new regulations and policies about the refugee rights and refugee influxes. Both with the Law on Foreigners and International Protection number 6458 and the Regulation on Temporary Protection there has been significant legal and administrative changes for the protection of refugees. For Turkey and the refugees who live in Turkey, these regulations are highly important since there has been no arrangement in national law about the refugees for a long time. In this article, national and international legislation, the innovations in national legislation, relation between refugee and human rights especially within the context of nation-state and the situation of the Syrian refugees in Turkey in recent years will be examined in regard to the concept of “refugee”.

Anahtar Kelimeler

refugee, human rights, law, asylum seeker, Turkey

Kaynakça

• Akın, T. (2000). Sığınmacı, Mülteci ve Göç Konularına İlişkin Türkiye'deki Yargı Kararları. İstanbul: BMMYK, Boğaziçi Üniversitesi Vakfı.
• Agamben, G. (2009). Biz mülteciler. Tesmeralsekdiz, 4, Emre Koyuncu (Çev.), 46-53.
• Altınışık, Ç. ve Yıldırım, M. Ş. (2002). Mülteci Haklarının Korunması. Ankara: Ankara Barosu Yayınları.
• Benhabib, S. (2006). Ötekilerin Hakları, Yabancılar, Yerliler, Vatandaşlar. Berna Akkıyal (Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Benhabib, S. (2010). Twilight of Sovereignty or the Emergence of Cosmopolitan Norms Rethinking Citizenship in Volatile Time. Yale University Press. 19-36.
• Benhabib, S. (2011), Borders, Boundaries and Citizenship. American Political Science Association. 673-677.
• Bingöllü Kılcı, M. (2012).Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihadında Yabancılar, Mülteciler ve Sığınmacılar. Göç ve İltica Hukuku Konferansı. Ankara: Danıştay Başkanlığı.
• Buz, S. (2008). Türkiye’deki Sığınmacıların Sosyal Profili. Polis Bilimleri Dergisi, 10 (4), 1-14.
• Çavuşoğlu, N. (2001).Uluslararası İnsan Hakları Hukukunda Azınlık Hakları, İstanbul: Su Yayınları.
• Demirakın, I. (2002).Türkiye’de Göçmen Ötekilere Bakış. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Ekşi N. (2008). AİHM Kararlarında Sığınmacı ve Mültecilerin Türkiye’den Sınırdışı Edilmelerini Engelleyen Haller. İstanbul Barosu Dergisi, 82 (6), 2803-2837.
• Ekşi, N. (2010). Mültecilere ve Sığınmacılara İlişkin Mevzuat. İstanbul: Beta Yayınları.
• Ergüven, N. S. ve Özturanlı, B. (2013).Uluslararası Mülteci Hukuku ve Türkiye. A.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, 62 (4), 1063- 1086.
• Erözden, O. (1997). Ulus Devlet, Ankara: Dost Yayınları.
• Kartal, B. ve Başçı, E. (2014). Türkiye’ye Yönelik Mülteci ve Sığınmacı Hareketleri. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 275- 299.
• Kolukırık, S. (2009). Mülteci ve Sığınmacı Olgusunun Medyadaki Görünümü: Medya Politiği Üzerine Bir Değerlendirme. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 1-20.
• Korkut, L. (2008), Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının Devletlerin Sığınmacıları Sınırdışı Etme Egemen Yetkisine Etkisi: Türkiye Örneği. Ankara Barosu Dergisi, 66 (4), 20-35.
• Odman, T. (1995). Mülteci Hukuku. Ankara: İmaj Yayınları.
• Peker, B. ve Sancar, M. (2001).Mülteciler ve İltica Hakkı: Yaşamın Kıyısındakilere Hoş geldin Diyebilmek. Ankara: İnsan Hakları Derneği Yayınları.
• Şanlı, Y. (2004). Küreselleşme Sürecinde İnsan Hakları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Tarhanlı, T. (2000). Sığınmacı, Mülteci ve Göç Konularına İlişkin Türkiye’deki Yargı Kararları Konusunda Hukuki Bir Değerlendirme. Ankara: BMMYK ve Boğaziçi Üniversitesi Vakfı.
• Türkiye Barolar Birliği Yayınları (2009). Vatandaşlık, Göç, Mülteci ve Yabancılar Hukukundaki Güncel Gelişmeler. Uluslararası Sempozyum, 15-16 Mayıs 2009. Ankara: TBB Yayınları.
• Türkoğlu, O. (2011). Mülteciler ve Ulusal/Uluslararası Güvenlik. U.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, XXX (2), 101-118.
• Üstel, F. (2000). Yurttaşlık ve Demokrasi. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, İnsan Hakları Bilgi Belgeleri No. 20, İnsan Hakları ve Mülteciler, çev. M. Işıldak (Çev.), (Erişim: 11.05.2015) www.ihop.org.tr/dosya/BB/BM_Bilgi_Kitapcigi_20-Multeciler.do
• Yılmaz, H. Türkiye’de Suriyeli Mülteciler- İstanbul Örneği. İstanbul: İnsan Hakları ve Mazlumlar İçin Dayanışma Derneği. (Erişim: 11.05.2015) http://istanbul.mazlumder.org/webimage/suriyeli_multeciler_raporu_2013.pdf
• İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi http://www.unicef.org/turkey/udhr/_gi17.html
• Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin 1967 Protokolü (Erişim: 23.05.2015) http://www.goc.gov.tr/files/files/M%c3%9cLTEC%c4%b0LER%c4%b0N%20HUKUK%20STAT%c3%9cS%c3%9cNE%20%c4%b0L%c4%b0%c5%9eK%c4%b0N%201967%20PROTOKOL%c3%9c(1).pdf
• Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin 1951 Cenevre Sözleşmesi http://www.hyd.org.tr/?pid=294
• Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/04/20130411-2.htm
• Geçici Koruma Yönetmeliği http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/10/20141022-15.htm