Kurmacaya Hükmetmek: Komedi ve Sanat Filmlerinde (Öz)Düşünümsellik

Yıl 2016, Cilt: 3 Sayı: 2 - Sinema ve Politika, 339 - 368, 15.12.2016

Aslı Gön

Öz

Bu çalışma, örnek olarak seçilen popüler komedi filmleri G.O.R.A. Bir Uzay Filmi (Ömer Faruk Sorak, 2004), A.R.O.G: Bir Yontma Taş Filmi  (Ali Taner Baltacı & Cem Yılmaz, 2008) ve Yahşi Batı (Ömer Faruk Sorak, 2009) ile sanat filmlerine örnek olarak seçilen Mayıs Sıkıntısı (Nuri Bilge Ceylan, 1999), Bekleme Odası (Zeki Demirkubuz, 2003) ve Neden Tarkovski Olamıyorum (Murat Düzgünoğlu, 2014) filmlerini kullandıkları (öz)düşünümsel öğeler açısından incelemektedir. Bu inceleme kurmacayı ortaya çıkarmanın, yeterli politik ve/veya eleştirel mesafeyi yaratıp yaratmadığını ve bunu izleyiciye yeterince aktarıp aktarmadığını sorgulamaktadır. 

Anahtar Kelimeler

düşünümsellik, özdüşünümsellik, komedi filmleri, sanat filmleri

Mastering Fiction: (Self)Reflexivity in Comedy and Art Films

Öz

This study investigates a sample of popular comedy films G.O.R.A. Bir Uzay Filmi (Ömer Faruk Sorak, 2004), A.R.O.G: Bir Yontma Taş Filmi (Ali Taner Baltacı & Cem Yılmaz, 2008) ve Yahşi Batı (Ömer Faruk Sorak, 2009) against a sample of art films Mayıs Sıkıntısı (Nuri Bilge Ceylan, 1999), Bekleme Odası (Zeki Demirkubuz, 2003) and Neden Tarkovski Olamıyorum (Murat Düzgünoğlu, 2014) in terms of (self)reflexive aspects. This investigation aims to question whether (self)reflexivity creates an efficient political and/or critical distance and whether this is adequately transferred to viewers.

Anahtar Kelimeler

reflexivity, self-reflexivity, comedy films, art films

Kaynakça

• Baltacı, A.T. ve Yılmaz, C. (Yönetmen). (2008). A.R.O.G. Bir Yontma Taş Filmi [Film]. Türkiye: CMYLMZ Fikir Sanat & Fida Film.
• Bordwell, D. (1985). Narration in the Fiction Film. Wisconsin: The University of Wisconsin.
• Bordwell, D. (2010). Film Pratiğinin Kipi Olarak Sanat Sineması. (Y. Özben, Çev.). A. Karadoğan (Ed.), Sanat Sineması Üzerine Yaklaşımlar ve Tartışmalar (s. 71-82). Ankara: De Ki.
• Bozkurt, A. (2016). Toplu Kahkaha. Altyazı, 157, 34-41.
• Bresson, R. (2000). Sinematograf Üzerine Notları (N. Güngörmüş, Çev.). İstanbul: Nisan. (Orijinal eser 1975 tarihlidir).
• Büker, S. ve Öztürk, S.R. (2016). Mutlu Son’dan Abluka’ya Türk Sineması. L. Özgenel (Der.), Sanat Üzerine Okumalar: 60 Yıla Bakış (s. 197-240). Ankara: ODTÜ.
• Büyükdüvenci, S. ve Öztürk, S. R. (2014). Postmodernizm ve Sinema (S. Büyükdüvenci ve S. R. Öztürk, Der. ve Çev.) Postmodernizm ve Sinema (s. 13-35). Ankara: Dipnot.
• Ceylan, N. B. (Yönetmen/Senarist). (1999). Mayıs Sıkıntısı [Film]. Türkiye: NBC Film.
• Demirkubuz, Z. (Yönetmen/Senarist). (2003). Bekleme Odası [Film]. Türkiye: Mavi Film.
• Düzgünoğlu, M. (Yönetmen). (2014). Neden Tarkovski Olamıyorum [Film]. Türkiye: Kuzgun Film.
• Ersümer, O. (2015). Sinema Kendin Bilmektir. A. O. Ersümer (Der.), Sinema Neyi Anlatır (s. 39-54). İstanbul: Hayalperest.
• Fabe, M. (2010). Avrupa Sanat Filmi: Federico Fellini’nin “8 ½” Filmi (M. Taşkaya, Çev.). A. Karadoğan (Ed.), Sanat Sineması Üzerine Yaklaşımlar ve Tartışmalar (s. 193-214). Ankara: De Ki.
• Feuer, J. (2003). The Self-Reflexive Musical and the Myth of Entertainment. B.K. Grant (Ed.), Film Genre Reader III (s. 457-471). Austin: University of Texas.
• Gehring, W. S. (1999). Parody as Film Genre “Never Give a Saga an Even Break”. Connecticut: Greenwood.
• Giddens, A. (2014). Modernliğin Sonuçları (E. Kuşdil, Çev.) İstanbul: Ayrıntı.
• Güven Akdoğan, Ö. (2014). Popüler Türkiye Sinemasında Gülünçleştirilen Erkeklik. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Harries, D. (2000). Film Parody. London: BFI.
• Hutcheon, L. (1986/1987). The Politics of Postmodernism: Parody and History. Cultural Critique: Modernity and Modernism, Postmodernity and Postmodernism, 5, 179-207.
• Jameson, F. (1987). Postmodernism and Consumer Society. H. Foster (Ed.), The Anti-Aesthetic Essays on Postmodern Culture (s. 111-125). Washington: Bay.
• King, G. (2006). Film Comedy. London & New York: Wallflower.
• Kovacs, A. B. (2010). Modernizmi Seyretmek Avrupa Sanat Sineması, 1950-1980 (E. Yılmaz, Çev.). Ankara: De Ki.
• Kurtoğlu, E. (2007). Türk Filmlerinde “Sinema”. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kurtoğlu, E. (2011). Türk Filmlerinde “Sinema” 1980 Sonrası Türk Sinemasında “Özdüşünümsel/Film-Hakkında-Filmler”. S. Kırel (Ed.), Türk ve Dünya Sineması Üzerine Sentezler (s. 9-29). İstanbul: Parşömen.
• Metz, C. (2012). Sinemada Anlam Üstüne Denemeler (Cilt 1) (O. Adanır, Çev.). İstanbul: Hayalperest.
• Öztürk, S. R. (2006). Zeki Demirkubuz Sineması. S. R. Öztürk (Haz.), Kader: Zeki Demirkubuz (s. 53-73). Ankara: Dost.
• Ruby, J. (1977). The Image Mirrored: Reflexivity and the Documentary Film. Journal of the University Film Association, 29 (4), 3-11.
• Sorak, Ö. F. (Yönetmen). (2004). G.O.R.A. Bir Uzay Filmi [Film]. Türkiye: BKM & Böcek Yapım.
• Sorak, Ö. F. (Yönetmen). (2009). Yahşi Batı [Film]. Türkiye: Böcek Yapım & CMYLMZ Fikir Sanat & Fida Film.
• Stam, R. (1992). Reflexivity in Film and Literature From Don Quixote to Jean-Luc Godard. New York: Columbia University.
• Stam, R. (2000). Film Theory An Introduction. Oxford: Blackwell.
• Suner, A. (2006). Hayalet Ev Yeni Türk Sinemasında Aidiyet, Kimlik ve Bellek. İstanbul: Metis.
• Şimşek, A. (2014). Yeni Orta Sınıf ‘Sinik Stratejiler’. İstanbul: Agora.
• Yıldırım, T. (2015). Türk Sinema Tarihyazımı ve Türler: Yeşilçam’ın Standart Türlerine Giriş Tarihi Filmler – Komediler – Polisiyeler (1948-1959). Doğubatı,73, 209-242.
• Wollen, P. (2008). Sinemada Göstergeler ve Anlam (Z. Aracagök & B. Doğan, Çev.) İstanbul: Metis.
• http://boxofficeturkiye.com/