TÜRKİYE’DE KORONAVİRÜS PANDEMİSİ DÖNEMİNDE MİLİTARİZM, MİLLİYETÇİLİK VE TOPLUMSAL CİNSİYET: GAZETELERE İLİŞKİN BİR MİLİTARİST SÖYLEM ANALİZİ

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1 - Erkeklikler - 1, 246 - 268, 17.06.2021

Elif Gençkal Eroler

https://doi.org/10.17572/mj2021.1.246268

Cited By: 1

Öz

Koronavirüs pandemisi öncesinde dünya genelinde halihazırda var olan toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri, pandemi döneminde daha da derinleşmiş, bu dönemde kadınların ekonomik ve toplumsal hayattaki kayıpları erkeklerinkinden daha ağır olmuştur. Bu çalışma, toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinin milliyetçi ideolojilerin cinsiyet kurgularının bir sonucu olduğundan hareketle, toplumsal cinsiyet kurgularının üzerinde şekillenen militarizmin pandemi döneminde Türkiye’deki izini sürer. Doğrudan askerlikle ya da savaşla ilişkili olmayan, fakat bir yandan da olağanüstü bir dönem olan pandemi sürecinde militarizme odaklanmak, toplumsal bir süreç olarak militarizmi inceleme, böylece militarizmin ne ölçüde doğallaştığını ya da sıradanlaştığını anlama fırsatı vermektedir. Militarist söylem, salgının ve salgınla mücadelenin savaş metaforu ekseninde anlatıldığı gazete haberlerinin içerik analizine tabi tutulması sonucunda incelenmiştir. Analiz sonucunda, yaygın ve sıradanlaşmış bir militarist söylemin ortaya çıkması, Türkiye’de içselleştirilmiş bir militarist mantığa işaret etmektedir; militarizm farklı ideolojilerin ortaklaştığı, adeta ideolojiler üstü bir ideoloji olarak belirmektedir.

Anahtar Kelimeler

koronavirüs pandemisi, militarizm, toplumsal cinsiyet, milliyetçilik, Türkiye

Kaynakça

• Altınay A. G. ve Bora, T. (2002). Ordu, Militarizm ve Milliyetçilik. Milliyetçilik: Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce. Cilt 4. İstanbul: İletişim, 2002.
• Altınay, A. G. (2007). ’Can Veririm, Kan Dökerim’: Ders Kitaplarında Militarizm, Ders Kitaplarında İnsan Hakları 2. İstanbul: Tarih Vakfı.
• Altınay, A. G. (2007). Militarizm. Kavram Sözlüğü I: Söylem ve Gerçek. (F. Başkaya, Der.). Ankara: Özgür Üniversite.
• Anderson, B. (2004). Hayali Cemaatler. (İ. Savaşır, Çev.). İstanbul: Metis.
• Aygüneş, A. ve Ok, Oğuz Can. (2020). Covid-19 Pandemisi Sürecinde Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları İzleme Raporu. Sabancı Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Mükemmeliyet Merkezi.
• Azcona, G., Bhatt, A., Davies, S., Harman, S., Smith, J., & Wenham, C. (2020). Spotlight on gender, COVID-19 and the SDGs: Will the pandemic derail hard-won progress on gender equality? UN Women. https://www.unwomen.org/ en/digital-library/publications/2020/07/spotlight-on-gender-covid-19-and-the-sdgs
• Başaran, E. (30 Nisan 2020). Deniz Kandiyoti: Salgın, modern kadının yaşadığı illüzyonu yıktı geçti. Gazete Duvar. Erişim: 20 Ocak 2021, https://www.gazeteduvar.com.tr/gundem/2020/04/30/deniz-kandiyoti-salgin-modern-kadinin-yasadigi-illuzyonu-yikti-gecti
• Billig, M. (1995). Banal Nationalism, Londra: Sage. Cohen, S. (1973). Folk Devils and Moral Panics: The Creation of the Mods and Rockers. St Albans: Paladin.
• Ders Kitaplarında Militarizm. (2012). İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyoloji Bölümü, Sosyoloji ve Eğitim Çalışmaları Birimi, http://www.secbir.org/wp-content/uploads/2012/03/SECBIR-DEKIG-MILITARIZM- PDF.pdf.
• Enloe, C. (1987). Feminists Thinking About War, Militarism, and Peace, Analyzing Gender: A Handbook of Social Science Research. (B. B. Hess ve M. M. Ferree, Der.). California: Sage.
• Enloe, C. (2000). Maneuvers: The International Politics of Militarizing Women’s Lives. California: University of California.
• Gellner, E. (2013). Uluslar ve Ulusçuluk. (G. G. Özdoğan ve B. Ersanlı, Çev.). İstanbul: Hil. Gençkal Eroler, E. (2019). Dindar Nesil Yetiştirmek: Türkiye’de Eğitim Politikalarında Ulus ve Vatandaş İnşası (2002-2016). İstanbul: İletişim.
• Hobsbawm, E. J. (2006). Milletler ve Milliyetçilik: Program, Mit, Gerçeklik. (O. Akınhay, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• İlkkaracan, İ. Ve Memiş, E. (2020). COVID-19 Küresel Salgın Sürecinde Türkiye’de Bakım Ekonomisi ve Toplumsal Cinsiyet Temelli Eşitsizlikler. UNDP. https://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home/library/corporatere- ports/COVID-gender-survey-report.htm
• Kalaylıoğlu, Y. (2020). Türkiye’de COVID-19 Etkilerinin Toplumsal Cinsiyet Açısından Değerlendirilmesi. UN Women. https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/73989_rgaexecutivesummaryturkish.pdf
• Kalaylıoğlu, Y., Öztürk, A. M. ve Bingüler Eker, G. (2020). The economic and social impact of COVID-19 on women and men: Rapid gender assessment of COVID-19 implications in Turkey. UN Women. https://www2.unwomen.org/-/ media/field%20office%20eca/attachments/publications/2020/06/rapid%20gender%20assessment%20report%20 turkey.pdf?la=en&vs=438
• Malek A. Ve Wiegand, K. E. (1998). News Media and Foreign Policy: an integrated review, in (Ed.) Malek, A. News Media and Foreign Relations: a multifaceted perspective, Norwood: Ablex.
• Memiş, E., Koyuncu, M. ve Özar, Ş. (3 Nisan 2020). İşçi/İşsiz Kadınlar Salgında Tam Kapasite Evin Hizmetinde. bianet. Erişim: 10 Ocak 2021, http://bianet.org/bianet/kadin/222389-isci-issiz-kadinlar-salginda-tam-kapasite-evin-hizmetinde
• Mosse, G.L. (1998). The Image of Manhood: The Creation of Modern Masculinity. Oxford: Oxford University.
• Najmabadi, A. (2009). Sevgili ve Ana Olarak Erotik Vatan: Sevmek, Sahiplenmek, Korunmak, (A. G. Altınay, Der.), Vatan Millet Kadınlar. İstanbul: İletişim.
• Shils, E. (1957). Primordial, Personal, Sacred and Civil Ties. British Journal of Sociology, Cilt 7.
• Sjoberg, L. ve Via S., (2010). Introduction, Gender, War, and Militarism: Feminist Perspectives. Oxford: Praeger.
• Smith, A.D. (1991). National Identity. Las Vegas: University of Nevada.
• Sontag, S. (1978). Illnes as Metaphor and AIDS and Its Metaphors. New York: Farrar, Strauss and Giroux.
• Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi. (2020). COVİD-19 Karantinasından Kadının Etkilenimi ile Kadın ve Çocuğa Yönelik Şiddete İlişkin Türkiye Araştırma Raporu. Sünbüloğlu N. Y. (2013). Erkek Millet Asker Millet: Türkiye’de Militarizm, Milliyetçilik ve Erkek(lik)ler. İstanbul: İletişim Yayınları.
• TÜİK, (t.y.). İşgücü İstatistikleri. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=72&locale=tr. UN Women, IDLO, UNDP, UNODC, World Bank, The Pathfinders. (2020). Justice for women amidst COVID-19. https://www.unwomen.org/en/digital-library/publications/2020/05/justice-for-women-amidst-covid-19
• Üstel, F. (2004). Makbul Vatandaşın Peşinde: 2. Meşrutiyet’ten Bugüne Vatandaşlık Eğitimi. İstanbul: İletişim.
• Van Den Berghe, P. (1998). Race and Ethnicity: A Sociological Perspective, The Integrative Revolution, 1(4).
• Yuval-Davis, N. And Anthias F. (der.). (1989). Woman-Nation-State, London: Palgrave Macmillan.
• Alıntılanan Haberler: 15 Temmuz Doktorları Şimdi Koronaya Karşı (5 Mayıs 2020). Sabah.
• 15’liler virüse karşı seferberlikte (20 Mart 2020). Sabah. 7,5 milyon euroluk dev bağış (19 Mart 2020). Hürriyet. AB’de Maske Savaşları (4 Nisan 2020). Birgün.
• ABD de kaybetti Çin de (1 Haziran 2020). Milli Gazete. ABD Donanması Güney Çin Denizi’nin dibinde cirit atıyor (14 Haziran 2020). Türkgün. ABD’ye yardım dünya gündemine oturdu (2 Mayıs 2020). Milliyet.
• Adana Büyükşehir Belediyesi’nden koronavirüs seferberliği (23 Mart 2020). Milli Gazete. Balkan Postası (13 Nisan 2020). Diriliş Postası.
• Başarının sırrı tedbir, tespit, tedavi (3 Mayıs 2020). Türkgün. Beşiktaşta sıkıntı yok (25 Mart 2020). Sabah.
• Birimiz Hepimiz Hepimiz Birimiz İçin (8 Nisan 2020). Posta. Corona virüs gerilimi! Trump, DSÖ’ye savaş açtı (8 Nisan 2020). Milliyet.
• Elimizdeki en büyük güç bağışıklığımız (8 Mayıs 2020). Sözcü Haftasonu. Fenerbahçede psikologlar iş başında (26 Mart 2020). Şok.
• İBB koronavirüse savaş açtı (15 Mart 2020). Yurt Gazetesi. İkinci döneme geçiyoruz (14 Mayıs 2020). Yeni Birlik.
• İyi ki doğdun (19 Nisan 2020). Posta. Kayyım sessiz sedasız izni aldı (11 Mayıs 2020). Cumhuriyet.
• Korona Avcıları (31 Mart 2020). Aydınlık. Korona kurbanı sağlıkçıların yakınlarına maaş (19 Aralık 2020). Sabah.
• Korona saldırısı 11 Eylül’den beter (8 Mayıs 2020). Karar. Koronavirüs savaşı (10 Nisan 2020). Milat.
• Koronavirüs savaşları (2 Mayıs 2020). Milat. Koronavirüse savaş ilan etti (4 Mart 2020). Sözcü.
• Koronavirüsle savaşın umudu bu iki ilaç (25 Mart 2020). Gazete Pencere. Koronavirüsle topyekun savaş (19 Mart 2020). Yeni Akit.
• Koronavirüsü fizyoterapiyle yenin (9 Haziran 2020). Yeni Mesaj. Koronavirüsün düşmanı moral (29 Ağustos 2020). Milat.
• Koronaya Türk duvarı (4 Aralık 2020). Karar. Kriterimiz sosyal mesafe (19 Mayıs 2020). Hürriyet.
• Kübalı şirketten korona için 22 ilaç üretimi garantisi (17 Mart 2020). Gazete Pencere. Marmaris Belediyesi virüse karşı savaşıyor (17 Nisan 2020). Karar.
• Maske ve sosyal mesafeye dikkat (14 Mayıs 2020). Yeni Akit. Mizah da virüsle savaşıyor (3 Nisan 2020). Aydınlık.
• Mossad Artık İran’la Değil Korona İle Savaşacak (14 Nisan 2020). Yeni Birlik. MÜZED: Koronavirüsle savaşımı kazanacağız evde kalın (5 Nisan 2020). Aydınlık.
• NATO virüse karşı savaşıyor (12 Nisan 2020). Karar. Onur, H. (25 Mart 2020). Bütünleşmek zorundayız”. Türkiye’de Yeni Çağ.
• Ordumuz başardı (8 Haziran 2020). Türkiye. Ön cephede neler yaşanıyor? (19 Nisan 2020). Sözcü.
• PKK Şehirde temizlenecek (21 Haziran 2020). Yeni Birlik. Putin: Aşıyı Bulduk (12 Ağustos 2020). Gazete Pencere.
• Sağırlı, O. (18 Mayıs 2020). Devlerin büyük inatlaşması. Türkiye. Sağlık çalışanlarına şehitlik ünvanı verilsin (7 Nisan 2020). Yeni Mesaj.
• Sağlık emekçilerine destek paketi talebi (18 Mart 2020). Aydınlık. Salgın sonrasına hazırlanmalıyız (11 Nisan 2020). Hürriyet.
• Subaşı, D. (20 Mayıs 2020). 1. ve 2. Dünya savaşları ile koronavirüs savaşı. Cumhuriyet. Susun ve dinleyin (18 Nisan 2020). Posta
• Temizlik Savaşı (18 Mart 2020). Cumhuriyet. Terim’in virüsünde Albayrak şüphesi (27 Mart 2020). Türkiye’de Yeni Çağ.
• Trump savaş dönemi yasasını uyguluyor (29 Mart 2020). Karar. TSYD: Avrupa eve gitti, biz de oynamayalım (19 Mart 2020). Karar.
• Turizmde hedef otellerin yüzde 50’sini açmak (21 Haziran 2020). Yeni Asır. Turkcell Teknolojileri Ofiste Koronavirüse Savaş Açıyor (26 Eylül 2020). Akşam.
• Türkiye ipuçları takibinde uzman (6 Mayıs 2020). Akşam. Uzun, M. Avrupa’nın devleri de halktan bağış istedi (3 Nisan 2020). Yeni Akit.
• Wei, C. (3 Mart 2020). Wuhan halkının dünyaya katkısı-2. Milliyet. Yaptırım kartı yine masada (16 Temmuz 2020). Cumhuriyet.
• Yıldırım, U. (29 Nisan 2020). 112 Akıncıları. Sabah. Yılmaz, A. (29 Nisan 2020). Meslek Lisesi Destanı. Milliyet. Yoğun yapılaşma virüsün hızını artırıyor (13 Ekim 2020). Birgün.