AKP SİYASETİNDE POPÜLİST BİR İNŞA PRATİĞİ OLARAK MİLLİ İRADE SÖYLEMİ

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1 - Erkeklikler - 1, 330 - 352, 17.06.2021

Onur Özger

https://doi.org/10.17572/mj2021.1.330352

Cited By: 1

Öz

Bu makalede, “milli irade” söyleminin, Adalet ve Kalkınma Partisi’nin “halk” inşa pratiğine içkin olduğu, milli irade söylemi ile “popülizm” arasında bir ilişki olduğu iddia edilmektedir. Amaçlanan, Laclau’nun sunduğu eleştirel hattan ilerleyerek, AKP siyasetindeki bu söylem formunun, popülizme nasıl ve ne derece yaklaştığını tartışmaktır. Bununla birlikte, milli irade kavrayışına işleyen söylem hatlarının ve bu hatlar aracılığıyla oluşturulan toplumsal antagonizmaların, “merkez sağ” hareketler açısından sürekliliği de dikkate alınmaktadır. Çalışmanın araştırma yöntemini de çizen popülist metodoloji özelinde, “Recep Tayyip Erdoğan’ın milli irade söyleminin açıklık kazandığı konuşmaları incelenmektedir. Bu bağlamda; 2013’te gerçekleştirilen “Milli İradeye Saygı Mitingleri”, “2014 Yerel Seçimleri” ve “2015 Genel Seçimleri” kapsamındaki İstanbul, İzmir, Ankara ve Diyarbakır mitingleri örneklem olarak seçilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Popülizm, Laclau, Milli İrade, Adalet ve Kalkınma Partisi, Söylem, Merkez Sağ

THE DISCOURSE OF NATIONAL WILL AS A POPULIST CONSTRUCTION PRACTICE IN THE POLITICS OF AKP

Öz

This article explores the discourse of national will in Justice and Development Party (AKP) politics as a practice of public construction, and the relation between this discourse and populism. Drawing upon Laclau’s critical insights it is aimed to discuss the distance of the discourse to populism, and the construction of this process. The establishment of the discourse into the national will, and the continuity of social antagonisms constructed by this discourse in the center-right movements also considered through the discussion. Methodological populism is applied to the speeches of Recep Tayyip Erdoğan in which the discourse of national will is emphasized. In this respect the sample is compiled from “The Rallies of Respect for National Will” (2013), Local Elections of 2014, General Elections of 2015 and the gatherings of İzmir, Ankara, and Diyarbakır.

Anahtar Kelimeler

Populism, Laclau, National will, Justice and Development Party (AKP), Discourse, Center-right

Kaynakça

• Açıkel, F. (1996). Kutsal Mazlumluğun Psikopatolojisi. Toplum ve Bilim, 70 (Güz), 153-198.
• Açıkel, F. (2012). Muhafazakâr Sosyal Mühendisliğin Yükselişi: Yeni Türkiye’nin Eski Siyaseti. Birikim, 276 (Nisan), 14-20.
• Açıkel, F. (2013). Hegemonyadan “Oximoron”a: AKP’nin Eğreti Bonapartizm’inin Sonu. Birikim, 288 (Nisan), 15-23.
• Akçam, T. (2009). Türk Ulusal Kimliği Üzerine Bazı Tezler. Tanıl Bora ve Murat Gültekingil (Ed.), içinde, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Cilt 4: Milliyetçilik (s. 53-62). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Alpan, B. (2019), Kimlik ve Vatandaşlık Tartışmaları. Feride Acar ve Hasan Faruk Uslu (Der.), içinde, Siyaset Sosyolojisi: Temel Yaklaşımlar, Yeni Tartışmalar içinde (s. 273-298). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Arditi, B. (2010). Liberalizmin Kıyılarında Siyaset: Farklılık, Popülizm, Devrim, Ajitasyon, Emine Ayhan (Çev.), İstanbul: Metis Yayınları.
• Başaran, B. (2013), Komün ve Komplo: Komplo Kuramlarının Soykütüğü Üzerine. Bakış, 2 (Eylül), 107-124.
• Başbakan Recep Tayyip Erdoğan Ak Parti İstanbul Mitingi. Erişim: 11 Ekim 2019, https://www.youtube.com/watch?v=6rq3y84RkI8
• Başbakan Recep Tayyip Erdoğan Ak Parti İzmir Mitingi Gündoğdu Meydanı. Erişim: 11 Ekim 2019, https://www.youtube.com/watch?v=Zz0Qw4IrZN0
• Başbakan Recep Tayyip Erdoğan Ak Parti Sincan Milli İradeye Saygı Mitingi. Erişim: 11 Şubat 2019, https://www.youtube.com/watch?v=dVnHTfJlPXE
• Başbakan Recep Tayyip Erdoğan Milli İradeye Saygı Mitingi Kazlıçeşme/ İstanbul. Erişim: 5 Eylül 2019, https://www.youtube.com/watch?v=rUL3qQntxEM
• Bora, T. (2012). Türk Sağının Üç Hali: Milliyetçilik, Muhafazakârlık, İslâmcılık, İstanbul: Birikim Yayınları.
• Bora, T. (2017). Cereyanlar: Türkiye’de Siyasi İdeolojiler, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bora, T. ve Erdoğan, N. (2013), Muhafazakâr Popülizm. Ahmet Çiğdem (Ed.), içinde, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Cilt 5: Muhafazakârlık (s. 632-645). İstanbul: İletişim Yayınları.
• C. Mudde ve C. R. Kaltwasser. (2019). Popülizm: Kısa Bir Giriş, S. Erdem Türközü (Çev.), İstanbul: Nika Yayınevi. Canovan, M. (1981). Populism, London: London Junction.
• Cumhurbaşkanı Adayı Erdoğan. 26 Temmuz 2014 / Diyarbakır Mitingi. Erişim: 15 Ocak 2020, https://www.youtube.com/watch?v=hnTxL5xQzts
• Cumhurbaşkanı Erdoğan, İstanbul 562.Yıl Fetih Şöleni Konuşması. Erişim: 5 Temmuz 2019, https://www.youtube.com/watch?v=tlJm-QyKY7k
• Demirel, T. (2013). Adalet Partisi, Tanıl Bora ve Murat Gültekingil (Ed.), içinde, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Cilt 7: Liberalizm (548-583). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Demirel, T. (2013). Demokrat Parti. Tanıl Bora ve Murat Gültekingil (Ed.), içinde, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Cilt 7: Liberalizm (s.480-529). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Deniz Temiz, A. (2013). İçeridekiler, Dışarıdakiler. Birikim, 291/292 (Temmuz/Ağustos), 27-37.
• Doğan, P. (2019). The Malcontent’s Fool, Censorship and the Construction of the Subject. Sophie Chiari (ed.), içinde, Freedom and Censorship in Early Modern English Lıterature (121-131). New York: Routledge
• Doğanay, Ü., Karaaslan Şanlı, H. ve Özdemir Taştan, İ., (2017). Seçimlik Demokrasi: Recep Tayyip Erdoğan, Kemal Kılıçdaroğlu, Devlet Bahçeli ve Selahattin Demirtaş’ın Demokrasi Söylemi. Ankara: İmge Kitabevi.
• Fınchelsteın, F. (2019). Faşizmden Popülizme. Ali Karatay (Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Hague, R. ve Harrop, M. (2016), Siyaset Bilimi: Karşılaştırmalı Bir Giriş. İbrahim Yıldız vd. (Çev.), Ankara: Dipnot Yayınları.
• Kalaylıoğlu, M. (2017)., “İktidarda Popülizm” veya Tedrici Bir İnşa Süreci Olarak 2002-2010 AKP Dönemi: Bir Çerçeve Denemesi ve Birkaç Temel Önerme. Mülkiye Dergisi: Popülizm ve Yeni Siyaset Arayışları, 41(1), 67-103.
• Karaosmanoğlu, K. (2009)., Bir Komplo Söyleminden Parçalar: Komplo Zihniyeti, Sıradan Faşizm ve New Age. Kültür ve İletişim, 12(1), 95-126.
• Laclau, E. (2013). Popülist Akıl Üzerine. Nur Betül Çelik (Çev.), Ankara: Epos Yayınları.
• Laçiner, Ö. (2002). DP, ANAP ve Sonunda AKP. Birikim, 163/164 (Kasım/Aralık) 13-17.
• Mollaer, F. (2015). Tekno Muhafazakârlığın Eleştirisi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mouffe, C. (2002). “Siyasetin Sonu” ve Sağ-Kanat Popülizminin Meydan Okuması. Birikim, 163-164 (Kasım/Aralık), 94-105.
• Müller, J. W. (2017). Popülizm Nedir, Onur Yıldız (Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Özkazanç, A. (2007), Radikal Sağ Popülizm ve Demokrasi. Alev Özkazanç (Der.), içinde, Siyaset Sosyolojisi Yazıları (s. 155-190). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Özşeker, E. (2017). Muktedir Millet, Muhalif Millet: AKP’nin Söylemimde Kolektif Öznenin İnşası. Mülkiye Dergisi: Popülizm ve Yeni Siyaset Arayışları, 41(1), 131-156.
• Öztan, G. G. (2016). Türk Sağında Devlet Fetişizmine Dair. İnci Özkan Kerestecioğlu ve Güven Gürkan Öztan (Der.), içinde, Türk Sağı Mitler, Fetişler, Düşman İmgeleri (425-459). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Parlak, İ. (2015). Kimliğin İnşası, Ötekinin İcadı ve Şeytanlaştırma. İsmet Parlak (Der.), içinde, Öteki’nin Var Olma Sancısı: Türk Politik Kültüründe Şeytanlaştırma Eğilimleri (s. 25-122). Bursa: Dora Yayıncılık.
• Parlak, İ., Kaftan. E. (2016). Bir İktidar Pratiği Olarak Militarizm. Düşünen Siyaset, (32), s169-209.
• Parlak, İ., ve Uz, P. (2015)., Mağdur/Mazlumdan Mağrur/Muktedire 30 Mart Seçimleri. Düşünen Siyaset, (30), 69-106.
• Taggart, P. (2004), Popülizm. Barış Yıldırım (Çev.), İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Tatlıcan, Ü., ve Çeğin, G. (2010). Bourdieu ve Giddens: Habitus ve Yapının İkiliği. Güney Çeğin vd. (Der.), içinde, Ocak ve Zanaat: Pierre Bourdieu Derlemesi (s.303-366). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ünlü, B. (2018). Türklük Sözleşmesi: Oluşumu, İşleyişi ve Krizi. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Üstel, F. (2019)., Makbul Vatandaşın Peşinde II. Meşrutiyet’ten Bugüne Vatandaşlık Eğitimi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Van Dijk, T. (2015). Söylem ve İdeoloji: Çok Alanlı Bir Yaklaşım. içinde, Barış Çoban ve Zeynep Özarslan (Haz.), Söylem ve İdeoloji (s. 15-100). İstanbul: Su Yayınları.
• Yeğen, M. (2014). Müstakbel Türk’ten Sözde Vatandaşa: Cumhuriyet ve Kürtler. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yenikapı Demokrasi ve Şehitler Mitingi. Erişim: 9 Temmuz 2019, https://www.youtube.com/watch?v=lUMAyjfz7Ls