İMGENİN HAYALETLERİ: YAZAR MÜZELERİNDEN BELLEK ATLASINA

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 1 - Görsel Kültür, 153 - 168, 27.06.2022

Merve Kaptan

https://doi.org/10.17572/mj2022.1.153168

Öz

Bu yazıda, imge kavramının olası tanımlarını -ya da imgenin hallerini- araştırmaya açarken Gilles Deleuze’ün sanat göstergelerinin ideal özü olarak betimlediği duygu ve hakikat durumunun aslında imgede tezahür ettiğini göstermek amaçlanmaktadır. Deleuze’ün Proust ve Göstergeler kitabında edebiyat üzerinden kavramlaştırdığı sanat göstergelerinin görsel kültür alanındaki yansımaları için örneklem olarak Orhan Pamuk’un Çukurcuma’daki Masumiyet Müzesi ve Aby Warburg’un Bilderatlas’ı (Bellek Atlası) ele alınacaktır. Araştırmanın bu iki eseri seçme nedenini, hem Marcel Proust’un Kayıp Zamanın İzinde eseriyle olan tematik benzerlikleri hem de bellek ve imge arasında kurdukları ilişkinin niteliğinde görmek mümkündür.

In this paper we aim, by opening up to investigation the possible definitions or aspects of the image, to demonstrate that the state of emotion and the truth described by Gilles Deleuze as the ideal essence of signifiers of arts is in fact manifested in the image. As samples in visual culture of embodiement of art signifiers as conceptualized through literatüre in Deleuze’s book Proust and Signs, we consider Orhan Pamuk’s Museum of Innocence in Cukurcuma and Aby Warburg’s Bilderatlas (Memory Atlas). The choice of these works is motivated both by their thematic similarities with Marcel Proust’s In Search of Lost Time and by the qualities of the relationship they establish between memory and image.

Anahtar Kelimeler

İmge, Masumiyet Müzesi, Zaman, Bellek, Aby Warburg

THE GHOSTS OF IMAGE: FROM WRITERS’ MUSEUMS TO THE MNEMOSYNE ATLAS

Öz

In this paper we aim, by opening up to exploration the possible definitions or aspects of the concept of image, to demonstrate that the state of emotion and the truth described by Gilles Deleuze as the ideal essence of signifiers of art is in fact manifested in the image. As samples in visual culture of embodiement of art signifiers as conceptualized through literature in Deleuze’s book Proust and Signs, we employ critical close analysis to Orhan Pamuk’s Museum of Innocence in Cukurcuma and Aby Warburg’s Bilderatlas (Memory Atlas). The rationale behind this selection is motivated both by their thematic similarities with Marcel Proust’s In Search of Lost Time and by the qualities of the relationship they establish between memory and image.The in-depth interview conducted with the art director of the museum, Kıymet Daştan puts forth a qualitative resarch value.

Anahtar Kelimeler

image, Museum of Innocence, time, memory, Aby Warburg

Kaynakça

• Agamben, G. (1998). Image et Mémoire. (M. Dell’omodarme, Su.Doppelt, G. Tiberghien. Çev.) Paris: Gallimard Akay, Ali. (2009). Sanat Tarihi: Sıradışı Bir Disiplin. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
• Aristoteles. (2000). Fizik. (Saffet Babür, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
• Bergson, H. (1970). Oeuvres completes içerisinde Matiere et mémoire. Paris: PUF
• Borges, J.L. (2012) Bellek Funes. Ficciones. (T. Uyar, F. Özgüven, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları
• Borges, J.L (1999) Kum Kitabı. (Y.E. Canpolat, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları
• David P. (Yapımcı). Cronenberg, D. (Yönetmen). (1983). Videodrome [Film]. Kanada. Canadian Film Development Corporation
• Debray, R. (1992). Vie et mort des images. Paris: Gallimard
• Didi-Hubermann, G. (2007) L’image ouverte : Motifs de l’incarnation dans les arts visuels. Paris: Gallimard
• Foster, K. (1976). Aby Warburg’s History of Art: Collective Memory and The Social Mediation of Images, Daedalus. (105), 169-176
• Husserl, E. (1973). Logical Investigations. London: Routledge
• Kiesling, L. (2010). Proust’s Arabesk: The Museum of Innocence by Orhan Pamuk. [Orhan Pamuk’un Masumiyet Müzesi Eleştirisi] The Millions.Erişim 15 Şubat 2021, https://themillions.com/2010
• Mitchell, W.J.T. (2004). What do Pictures Want? The Lives and Loves of Images. Chicago ve Londra: The University of Chicago Press
• Deleuze,G. (2002). Proust ve Göstergeler. (Ayşe Meral, Çev.) İstanbul: Kabalcı Yayınevi
• Didi-Huberman, G. (2011). La Condition des images. Frédéric Lambert (Der.), içinde, L’expérience des images. (s.83-107). Bry-sur-Marbe: INA Editions
• Griffiths, K., Marmot J. (Yapımcı). Gee, G. (Yönetmen). (2015). Innocence of Memories [Film]. İngiltere. Griffiths ve Marmot.
• Halbwachs, M. (2018) Kollektif Bellek. (Karagöz Z., Çev.) İstanbul: Pinhan Yayıncılık
• Homeros. (2015). Odysseia. (Azra Erhat, A. Kadir, Çev.) İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları
• Hutchings, P. (2010). Window Shopping with Kant and Duchamps. Literature & Aesthetics. (20), 24-30.
• Kuru, A.Ş.(2017) Yetişkinler İçin Hayalet Öyküleri. Aby Warburg ve Pathosformel Sanat Tarihi. SDÜ Art-e Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi. 19, 1-37.
• Özata Dirlikyapan. (2020). Masumiyet Müzesi’nin Sınırları: “Düşüncesiz” Nostalji ve Masumiyet’in Sınırları. Moment Dergi, Nostalji ve Melankoli, 28-41. DOI: 10.17572/mj2010.12841
• Pamuk,O. (2012). Şeylerin Masumiyeti. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
• Platon (1999). Timée. (Luc Brisson, Çev.) Paris: Flammarion
• Proust, M. (2001). Yakalanan Zaman. (Roza Hakmen, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
• Ricoeur, P. (2012) Hafıza Tarih Unutuş (Özcan M.E., Çev.) İstanbul: Metis Yayıncılık
• Rifat, Mehmet. (2010) Bakış Açısı: Romana Yeni Öğeler Akıtma. Varlık Dergisi. Ocak. 61-63
• Stauth, G., Turner, B. (1992) Nostalji, Postmodernizm ve Kitle Kültürü Eleştirisi (M. Küçük, Çev.). Birikim Dergisi, 33, 62-69.
• Stiegler,B. (1998) La Technique et le temps: La faute d’Epiméthée. Paris: Galilée