Görme Engelli Öğrencilerin Sanatı Öğrenmesinde Müzelerin Katkısı

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 127 - 155, 19.07.2022

Başak Danacı Polat Serap Buyurgan

Öz

Araştırmanın amacı, müzede gerçekleştirilen eğitim etkinliklerinin görme engelli öğrencilerin sanat bilgisine ve sanatsal uygulamalarına katkısını incelemek, müze ziyaretine ve müzede eğitim sürecine ilişkin görme engelli öğrencilerin ve görsel sanatlar öğretmeninin görüşlerini belirlemektir. Araştırma, kör tanısı konmuş toplam 10 öğrenci ve bu öğrencilerin görsel sanatlar öğretmeni ile yürütülmüştür. Araştırmada, karma yöntem kullanılmıştır. Araştırma verileri başarı testi, doküman analizi ve yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilmiştir. Araştırma bulguları, müzede eğitim etkinlikleri uygulanan görme engelli öğrencilerin ön test ve son test başarı testi puanları arasında anlamlı bir farklılık olduğunu ortaya koymuştur. Müzede eğitim etkinlikleri öncesi ve sonrası görme engelli öğrencilerin yapmış oldukları sanatsal ürünün sanatçı eserine bağlı kalma durumu, kompozisyon ve yorum ölçütleri bakımından da puanlamaları arasında anlamlı bir fark bulunmuştur. Bu araştırma, müzeye ve eğitim faaliyetlerine erişimde zorluk yaşayan görme engelli öğrencilere özel erişim hizmetleri sağlandığında müzelerin bu öğrenciler için bir öğrenme ortamı haline geldiğini ve daha verimli müze ziyaretleri yapılabileceğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Müze, müzede eğitim etkinlikleri, müze ziyareti, görme engelli öğrenciler, görsel sanatlar eğitimi.

The Contribution Of Museums To Arts Learning Of Students With Visual Impaired

Öz

The focus of this study was to investigate the contribution of the educational activities conducted in museums to the art knowledge and artistic practices of visually impaired students, and to determine the views of students and visual arts teachers about the visits to the museum and the educational processes conducted in museums. The study was conducted with 10 students diagnosed with blindness and visual arts teachers of these students. The mixed method, was used in the study. Research data were collected with achievement tests, document analysis and a structured interview form. The study findings revealed a significant difference between pre-test and post-test achievement test scores of visually impaired students who participated in the educational activities conducted in the museum. A significant difference was determined between the scores of visually impaired students before and after the educational activities in the museum based on adherence of student works to the original work, their composition and interpretation. This research shows that when special access services are provided for visually impaired students who have difficulties in accessing the museum and its educational activities, museums become a learning environment for these students and can make more efficient museum visits.

Anahtar Kelimeler

Museum, educational activities in museums, museum visit, students with visual impaired, fine arts education

Kaynakça

• Altay, L. (2009). İlköğretim ikinci kademe altıncı sınıf görme engelli öğrencilerin görsel sanatlar eğitimine yönelik bir inceleme. [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Atasoy, N. Y. (1999). Çağdaş eğitimde müzenin işlevi [The function of the museum in contemporary education]. T. Atagök (Ed.), Yeniden müzeciliği düşünmek (s. 147-153). İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Atasoy, N. Y. (1998, Eylül 16-18). Müze eğitiminde yazılı gereçlerin rolü. [Sözlü sunum]. 4. Müzecilik Semineri Bildirileri, İstanbul, Türkiye.
• Baykoç Dönmez, N., Sümer, A., & Uyaroğlu, B. (2011). Görme engelli çocuklar ve eğitimleri [Visually impaired children and their education]. N. Baykoç Dönmez (Ed.), Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitim (s.217-237). Ankara: Eğiten Kitap.
• Berber, G. Ş., & Başaran, F. N. (2018). Rölyef etki açısından dokuma kumaşlarda iplik [Yarn On Textile Fabrics In Terms Of Relief Effect]. Hars Akademi Uluslararası Hakemli Kültür-Sanat-Mimarlık Dergisi, 1(1), 57-68. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/497486
• Author., & Mercin, L. (2005). Görsel sanatlar eğitiminde müze eğitimi ve uygulamaları [Museum education and applications in visual arts education]. Ankara: Görsel Sanatlar Eğitimi Derneği.
• Author., & Demirdelen, H. (2009). Total kör bir öğrencinin öğrenmesinde dokunma, işitsel bilgilendirme, hissetme ve müze [Touch, sound (vocal information) and sense in teaching of a totally blind student and the museum]. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 7(3), 563-580. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tebd/issue/26108/275068
• Author. (2009a). Görme yetersizliği olan üniversite öğrencilerinin müzelerden beklentileri [The expectations of the visually impaired university students from museums]. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(3), 1167-1191.
• Author. (2009b). Görme engelliler eğitimi anabilim dalı öğrencilerine yönelik programlı bir müze ziyareti [A programmed museum visit for the students of the department of education for the visually impaired]. Milli Eğitim Dergisi, 182, 214-230.
• Author., & Buyurgan, U. (2018). Sanat eğitimi ve öğretimi. Eğitimin her kademesine yönelik yöntem ve tekniklerle [Art education and training With methods and techniques for all levels of education]. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri [Scientific research methods ]. Ankara: Pegem Akademi.
• Cavkaytar, A., & Diken, İ. H. (2006). Özel eğitime giriş [Introduction to special education]. Ankara: Kök.
• Creswell, J. W., & Clark, V. L. P. (2014). Karma yöntem araştırmaları tasarımı ve yürütülmesi. (Y. Dede & S. B. Demir, Ed. & Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık. (Orijinal çalışma 2011 de yayınlandı)
• Çepni, S. (2007). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş [Introduction to research and project studies]. Trabzon: Celepler.
• Çepni, S. (2011). Performansların değerlendirilmesi [Evaluation of performances]. E. Karip (Ed.), Ölçme ve değerlendirme (s.233- 291). Ankara: Pegem.
• Doğru, S. S. Y. (2013). Erken çocuklukta özel eğitim [Special education in early childhood]. S.S.Y. Doğru (Ed.), Erken çocukluk döneminde özel eğitim (s.38-82). Ankara: Maya Akademi.
• Enç, M. (2005). Görme özürlüler gelişim, uyum ve eğitimleri [Development, adaptation and education of the visually impaired.]. Ankara: Gündüz Eğitim.
• Erbay, M. (1998, Eylül 16-18). Yurtdışı müzelerinde gösterim teknolojisindeki değişimler. [Sözlü sunum]. 4. Müzecilik Semineri Bildirileri, İstanbul, Türkiye.
• Hooper-Greenhill, E. (1994). Museums and their visitor. Routledge. https://play.google.com/books/reader?id=QAH_KVvZPNAC&pg=GBS.PT6
• Hooper-Greenhill, E. (1999). Müze ve galeri eğitimi (M. Ö. Evren & E. G. Kapçı, Çev.). Ankara:Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi. (Orijinal çalışma 1991 de yayınlandı)
• İlhan, A. Ç. (2010, Ekim 22). Yaratıcılık eğitimi bağlamında çocuk müzeleri. [Sözlü sunum]. Çocuk Müzeleri ve Yaratıcı Drama Çocuk Müzelerinin Nitelikleri ve İşlevleri Semineri, Ankara, Türkiye.
• Johnson, R. B., & Onwuegbuzie, A. J. (2004). Mixed methods research: A research paradigm whose time has come. Educational researcher 33(7), 14-26. https://pdfs.semanticscholar.org/3e4f/9a38532f14b90fac842335c78e0951adbdcf.pdf
• Karadeniz, C., & Çıldır, Z. (2014) İngiltere’de müze eğitimi “Londra’dan izlenimler” [Museum education in England “Impressions from London”]. (B. Onur, Ed.). Ankara: Kalem.
• King, N. (2004). Using interviews in qualitative research. C. Cassell & G. Symon (Eds.), Essential guide to qualitative methods in organizational research (pp.11-22). SAGE. https://smpncilebak2011.files.wordpress.com/2011/11/essential-guide-to-qualitative-in-organizational-research.pdf.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (S. Turan, Ed. & Çev.). Ankara: Nobel. (Orijinal çalışma 2009 da yayınlandı)
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (2016). Genişletilmiş bir kaynak: Nitel veri analizi. (S. A. Altun & A. Ersoy, Ed. & Çev.). Ankara: Pegem. (Orijinal çalışma 1984 de yayınlandı)
• Onur, B. (2010, Mart 5). Müze eğitimi ve çocuk müzeleri. [Sözlü sunum]. Müze Eğitim Seminerleri 2 Mardin Müzeleri, Ankara, Türkiye.
• Onur, B. (2012). Çağdaş müze, eğitim ve gelişim. Müze psikolojisine giriş [Contemporary museum, education and development. İntroduction to museum psychology]. Ankara: İmge.
• Özgür, İ. (2013). Engelli çocuklar ve eğitimi-özel eğitim [Children with disabilities and their education- special education]. Ankara: Karahan.
• Özyürek, M. (1995). Görme yetersizliği olan çocuğu bağımsızlığa hazırlamak için ana baba rehberi [Parental guide to prepare the visually impaired child for independence]. Ankara: Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (M. Bütün & S. B. Demir, Ed. & Çev.). Ankara: Pegem. (Orijinal çalışma 1980 de yayınlandı)
• Salmen, J. P. S. (1998, January 1). Everyone's Welcome: The Americans with Disabilities Act and Museums. American Alliance Museums. http://www.aam-us.org
• Smith, H. J. L. (2002). Provisions for visually impaired people in museums and galleries in scotland: an investigation (Doctoral dissertation, University of St. Andrews). ProQuest Dissertations Publishing. https://Search.Proquest.Com/Pqdtglobal/Docview/1827850906/53480d4fb553404epq/1?Accountid=11054
• Sternberg, S. (1989). The art of participation. In N. Berry & S. Mayer (Eds.), Museum education history, theory, and practice (pp. 154-171). Virginia: The National Art Education Association.
• Teddlie, C., & Tashakkori, A. (1998). Mixed methodology combining & qualitative and quantitative approaches. Applied social research methods series. V.46. California: Sage. https://openlibrary.org/books/OL349777M/Mixed_methodology.
• Turgut, M. F., & Baykul, Y. (2013). Eğitimde ölçme ve değerlendirme [Measurement and evaluation in education]. Ankara: Pegem.
• Ural, A., & Kılıç, İ. (2011). Bilimsel araştırma süreci ve spss ile veri analizi [Scientific research process and data analysis with spss]. Ankara: Detay.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri [Qualitative research methods in the social sciences]. Ankara: Şeçkin.