Okul Öncesi Eğitimine Yönelik Olarak Hazırlanmış Olan İç Organlar İle İlgili Görsel Materyallerin İçerik Analizi

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 29, 25.01.2023

Emre Durak , Ramazan Çeken

Öz

Okul öncesi eğitiminde kullanılabilecek iç organlara ilişkin görsellerin doğru içeriği yansıtacak şekilde hazırlanması, öğretim tasarımı ile ilgili temel ilkelerin uygulama sürecinde doğru bilinmesini ve kullanılmasını gerektirmektedir. İçeriğin görsele doğru bir şekilde yansıtılması bunlardan biridir. Bu çalışmada ilgili iç organların öğretilmesi için yetişkinler tarafından hazırlanan iki boyutlu görsel materyallerin içeriğinin, anatomi bağlamında yanlış anlamalara yol açabilecek durumlar bakımından içerik analizi gerçekleştirilmiştir. Basılı veya internet ortamından iç organlar ile ilgili olan derlenen görseller, büyüklük, şekil, renk ve ilgili organın vücut içindeki yeri bakımından analiz edilmiştir. Veriler, ilgili görsellerden, etkilerinin kolay hissedilebilir olması nedeni ile en çok solunum, sindirim ve dolaşım sistemleri organlarının anatomi bağlamında sorun oluşturabilecek içerikler taşıdığını; salgı ve boşaltım sistemleri ile ilgili organların görsellerde daha az yer aldığını ortaya koymaktadır. Ayrıca incelenen görsellerde en çok renklendirme bakımından sorun olarak kabul edilebilecek içeriklerin mevcut olduğu anlaşılmaktadır. Bu sonuçlar, önemli oranda başka araştırmaların sonuçları ile de benzerlikler taşımaktadır. Bulgular, çocukların en kolay öğrenebilecekleri iç organ ile ilgili olarak yetişkinlerce hazırlanan görsel materyallerin sorun veya yanlış olarak algılanabilecek içerikler taşıdığını ortaya koymaktadır. Bu durum, iç organlar ile ilgili görsellerin hazırlanması bakımından öğretmen eğitiminden etkinlik veya materyal hazırlamaya, okul öncesi eğitimi programının geliştirilmesinden yetişkin desteğine kadar yapılması gerekenlerin olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Okul Öncesi Eğitimi Programı, Erken Çocukluk Eğitimi, İç Organlar, Doküman Araştırması

A Content Analysis Study on Visual Materials Regarding Internal Organs Prepared for Preschool Education

Öz

Preperation of visual materials with scientific knowledge including internal organs used for pre-school education requires to know the principles of instructional design correctly. Location of correct content in such learning tools is one of these principles. In this thesis study, these visual materials prepared by the adults subjected to a content anlysis process at part of leading children misunderstanding the internal organs. The collected samples regarding the internal organs in books and web pages analyzed in accordance with size, shape, color and the place in human internal part. According to the data, it is understood that those materials have a wide misuse related to respiratory, digestive an circulatory systems’ organs and have a rarely misused regarding endocrine and excertion systems’ organs. Additonally many misunderstanding of colors of internal organs were identified. This results have a paralellism with other researhes’ results to a large scale. These findings leads us to the idea that adults’ pictures and figures on internal organ have lots of misuse of the scientific knowledge. Therefore, there are works to do from preparig the instructional designs through the teacher education programs and from early childhood education curriculum development through the adult supports to the pupils.

Anahtar Kelimeler

Early Chilhood Education Curriculum, Preschool Education, Internal Organs, Documentary Research

Kaynakça

• Aktümsek, A. (2010).İnsan ve sağlık. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım Tic. Ltd. Şti.
• Alisinanoğlu, F., Özbey, S. & Kahveci, G. (2015).Okul öncesinde fen eğitimi. Ankara: Pegem Akademi Yay. Eğitim Dan. Hiz. Tic. Ltd. Şti.
• Arastaman, G., Öztürk Fidan, İ. & Fidan, T. (2018). Nitel araştırmada geçerlik ve güvenirlik: kuramsal bir inceleme. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 37-75.
• Arifoğlu, Y. (2017). Her yönüyle anatomi. İstanbul: İstanbul Tıp kitabevi
• Arslan Namlı, N. (2016,Nisan). Görsel materyal kullanımın akademik başarıya etkisi: meta analiz çalışması. 25. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sunulmuş bildiri, T.C. İstanbul Kültür Üniversitesi-Pegem AKADEMİ, Antalya.
• Aslan, K., Karamustafaoğlu, O. & Kurt, M. (2018). Otizmli öğrencilere bir eğitsel oyunla “iç organlarını tanıyabilme” konusunun öğretimi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,18(4),1887-1902.
• Aydın, Ö. & Aksu, H. M. (2006,Nisan). Okul öncesi eğitimde yapılandırmacılık. Eğitimde Çağdaş Yönelimler III: Yapılandırmacılık ve Eğitime Yansımaları Sempozyumu’nda sunulmuş bildiri, Özel Tevfik Fikret Okulları, İzmir.
• Bağ, H. & Çalık, M. (2017). İlköğretim düzeyinde yapılan argümantasyon çalışmalarına yönelik tematik içerik analizi. Eğitim ve Bilim, 42(190), 281-303.
• Bal, Ş.(1993).Anaokulunda fen çalışmaları. 9. ya-pa okul öncesi eğitimi ve yaygınlaştırılması semineri Ankara seminer Kitabı, İstanbul: Ya-Pa Yayınları.
• Baltacı, A. (2017). Nitel veri analizinde Miles-Huberman modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 1-15.
• Behm, C. (2001). Big picture science: uncovering teaching strategies for underrepresenteted groups. The Science Teacher, 68(3):37-39.
• Bodner, G. M. (1986). Constructivism: a theory of knowledge. Journal of Chemical Education. 63(10), 873-877.
• Bogdan, R. C. & Biklen, S. K. (2007). Qualitative research for education. (Fifth Edition). Boston: Pearson Brock, D. (2009). Working model hearts. The Science Teacher, 76(9):36-40.
• Campbell N. A., & Reece J. B. (2010). Biyoloji. Ankara: Palme Yayıncılık. Creswell, J. W. (1994). Research design. London: SAGE Publications.
• Creswell, J. W. (2012). Educational research : planning, conducting, and evaluating quantitative andqualitative research ( 4th ed.). Boston: Pearson Education, Inc.
• Çağlı, M. & Kunt, H. (2016). Vücudumuz iç organlarını öğretilmesinde ve bilimsel süreç becerilerinin geliştirilmesinde makro materyal destekli laboratuvar etkinliklerinin etkisinin belirlenmesi. 15. Uluslararası Sınıf Öğretmenliği Sempozumu’nda sunulmuş bildiri, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
• Çalık, M. & Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174), 33-38.
• Çeken, R. (2010). İlköğretim fen ve teknoloji ders kitaplarında kalp ve akciğer ile ilgili şekillerin içerik analizi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(3), 90-912.
• Çilingir, E. ve Delice, A. (2016,Mayıs). Görsel gruplama uygulamalarının geometri problemlerine çözüm sürecine yansımaları. 15. Uluslararası Sınıf Öğretmenliği Sempozumu’nda sunulmuş bildiri, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
• Demirel, Ö., Başbay, A. & Erdem, E. (2006). Eğitimde çoklu zeka kuram ve uygulama (1. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Diğler, M. & Atalay, M. C. (2012, Ekim). Görsel sanatlar eğitiminde görsel okuryazarlık eğitimi ve fark yaratabilmek. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Eğitim Bilimleri Araştırmaları Sempozyumunda Sunulmuş Bildiri, Sinop Üniversitesi, Sinop.
• Döşkaya Çoban, F. (2006,Haziran). Görsel ders materyallerinin aktif eğitim içindeki yeri. III. Aktif Eğitim Kurultayı’nda sunulmuş bildiri, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Duggan, S. & Gott, R. (2002). What sort of science do we really need? International Journal of Science Education, 24(7), 661-679.
• Erdoğan, S. (2009,Ekim). Altı yaş grubu çocukların alma becerileri ile matematik becerilerinin karşılaştırılması. 18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı’nda sunulmuş bildiri, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Frankel, J. R. & Wallen, E. N. (2006). How to design and evaluate research in education (Sixth Edition). Boston: McGraw-Hill Companies.
• Frek, V., Blejec, A. & Gril, A. (2003). Students’ understanding of molecular structure representations. International Journal of Science Education, 25(10):1227-1245.
• Gözüm, A. İ. C., Kandır, A. & Türkoğlu, D. (2016, Nisan). MEB 2013 okul öncesi eğitim programının görsel sanat etkinlikleri yönünden değerlendirilmesi. 25. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sunulmuş bildiri, T.C. İstanbul Kültür Üniversitesi-Pegem AKADEMİ, Antalya.
• Halloun, İ. (1998). Concept for schematicmodel of the real World: The Newtonian Concept of Force. Science Teacher, 82(2), 233-263.
• Hatiboğlu, T. (2009). Anatomi ve fizyoloji. Ankara: Hatiboğlu Basım ve Yayınevi. Kanbir, O.(2007). İnsan anatomisi hareket sistemi. Bursa: Ekin Basım Dağıtım.
• Karataş, S. (2002). Okul öncesi dönemdeki çocukların iç organlarına ilişkin bilgileri. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15),170-189.
• Köseoğlu, F. & Tümay, H. (2013). Bilim eğitiminde yapılandırmacı paradigma. Ankara: Pegem Akademi.
• Kümbetoğlu, B. (2005). Sosyolojide ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Lee, Y. C. (2001). Construction of heart models using simple air pumps. Journal of Biological Education, 36(1):42-44.
• Lee, Y. C. (2002). A vicarious experience of the actions of contraceptive devics in birth of sexually transmitted diseases. Journal of Biological Education, 36(4), 189-194.
• Lichtman, M. (2010). Qualitative research in education (Second Edition). Los Angeles: Sage Publications, Inc.
• Lowman, P. D. (2001). How science teachers can show students that humans have landed on the moon? The Science Teacher, 68(5):22-25.
• MEB. (2013). Okul öncesi eğitimi programı. Ankara: Temel Eğitim Genel Müdürlüğü.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). An expanded sourcebook: qualitative data analysis (Second Edition). Thousand Oaks, CA: SAGE Publications, Inc.
• Oğuzkan, G. & Güler O. (1997). Okul öncesi eğitimi. (7. Baskı). İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• Otağ, İ. & Otağ, A. (2013). İnsan anatomisi ve fizyolojisi eğitimi üzerine öğrenci görüşleri. Cumhuriyet International Journal of Education-CIJE, 2(3), 39-45.
• Ömeroğlu E. (2004). Okul öncesinde üstün çocuklar ve eğitimi. 1. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi Seçilmiş Makaleler Kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Özmen, D. (2009,Nisan). Okul öncesi eğitimde ölçme ve değerlendirme: portfolyo değerlendirme. eğitimde yeni yönelimler. V:Öğrenmenin Doğası ve Değerlendirme Sempozyumu’nda sunulmuş bildiri, Özel Tevfik Fikret Okulları, İzmir.
• Peter, J., Dekkers, J. M. & Thisj, G. D. (1998). Making productive use of students’ ınitial conceptions in developing the concept of force. Science Education, 82(1), 31-51.
• Raines, C. (1995). Using visual aids ın business: the effective use of type, color, and graphics. Boston: Course Technology Crisp.
• Reiss,M. J., Tunnicliffe, S. D., Andersen, A. M., Bortoszeck, A., Carvalho, G. S., Chen, S. Y., Jarman, R., Jonsson, S., Manokore, V., Marchenko, N., Mulenwa, J., Novikova, T., Otuka, J., Teppa, S. & Rooy, W. V. (2002). An international study of young peoples’ drawings of what is inside themselves. Journal of Biological Education, 36(2): 58-64.
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç. ve Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-256. DOI: 10.33400/kuje.843306
• Simsar, A., Doğan, Y. & Yalçın, V. (2017). Okul öncesi sınıflarındaki fen merkezleri ve kullanım durumlarının incelenmesi-Kilis örneği. Sosyal Bilimler Dergisi, 7(14): 147-164.
• Smith, D. R. & Munro, E. (2009). Educational card games. Physics Education, 44(5):479-483.
• Solomon, E. P. (1997). İnsan anatomisi ve fizyolojisine giriş (B. Süzen, Çev.). İstanbul: Birol Basın Yayın Dağıtım ve Ticaret Ltd. Şti.
• Stokes, N. C. (2001). The fin art of science. The Science Teacher, 68(3): 22-24. Şahin, H. (2016). Okul öncesi fen eğitiminde analoji yöntemi ve analojinin okul öncesi eğitim programlarında yer alma düzeyi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(6): 48-62.
• Şener, F. (2016,Nisan). Üç boyutlu solunum sistemi. 25. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sunulmuş bildiri, T.C. İstanbul Kültür Üniversitesi-Pegem AKADEMİ, Antalya.
• Şeyihoğlu, A., & Gencer, G. (2011). Hayat bilgisi öğretiminde ‘metafor’ tekniğinin kullanımı. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8(3), 83-100.
• Tatlıoğlu, K. (2012, Ekim). Erken çocukluk döneminde verilen eğitimin çocuğun olumlu kişilik gelişimi üzerine etkisi. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Eğitim Bilimleri Araştırmaları Sempozyumu’nda sunulmuş bildiri, Sinop Üniversitesi, Sinop.
• Türer, C. (2006, Eylül). Görselleştirmenin öğretimdeki önemi. XV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
• Uysal, H., Tepetaş Cengiz, Ş., Güçhan Özgül, S., Akar Gençer, A. & Akman, B. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin bilim defterlerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 10(1): 85-106.
• Williams, C., Stanisstreet, M., Spall, K., Boyes, E. & Dickson, D. (2003). Why aren’t secondary students interested in physics? Physics Education, 30(4): 324-329. Wong, D. & Pugh, K. (2001). Learning science: a Deweyan perspective. Journal of Research in Science Teaching, 38(3):317-336.
• Yalın, H. İ. (2008). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme (20. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yaşar, M. (2018). Nitel araştırmalarda nitelik sorunu. MSKÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2): 55-73.
• Yılmaz, M., Çimen, O., Karakaya, F. & Üçüncü, G. (2018). Okul öncesi öğretmen adaylarının insan anatomisi ve fizyolojisi dersine yönelik sınav kaygılarına neden olan durumlar ve kaygı durumunu azaltan etkenler, Anadolu Öğretmen Dergisi, 2(1), 1-18.
• Zimmer, L. (2006). Qualitative meta‐synthesis: a question of dialoguing with texts. Journal of Advanced Nursing, 53(3), 311-318.