Bilimsel Alan Gezilerine Yönelik Veli Görüşlerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 96 - 130, 25.01.2023

Yılmaz Demir

Öz

Bu araştırmanın amacı, ortaokul yedinci sınıf öğrenci velilerinin bilimsel alan gezilerine yönelik görüşlerinin değerlendirilmesidir. Nitel araştırma yöntemlerinden biri olan görüşme tekniğinin kullanıldığı araştırmanın çalışma grubunu 2021-2022 eğitim öğretim yılı güz döneminde Kilis ili merkez ilçede öğrenim gören 104 yedinci sınıf öğrencisinin velileri oluşturmaktadır. Araştırma verileri Maxqda 12 programı aracılığıyla içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırma sonucunda velilerin tamamının eğitim öğretim amaçlı bilimsel alan gezilerinin gerekli olduğuna inandığı, neredeyse tamamının (%97.1) çocuğunu eğitim öğretim amaçlı gerçekleştirilen bilimsel alan gezilerine göndermek istedikleri, önemli bir çoğunluğunun (%85.6) ise günübirlik gezileri tercih ettikleri belirlenmiştir. Ayrıca araştırmaya katılan velilerin yarısından fazlası (%65.4) velilerin de bilimsel alan gezisi gerçekleştirebileceğine ilişkin görüş bildirmiştir. Bunun yanında araştırma kapsamında veliler, eğitim öğretim sürecinde yeteri kadar bilimsel alan gezilerinin yapılmadığına inandıklarını belirtmişler ve bilimsel alan gezileri önündeki engellerin kaldırılmasına yönelik çeşitli çözüm önerilerinde bulunmuşlardır.

Anahtar Kelimeler

Aile katılımı, bilimsel alan gezileri, ortaokul, veli görüşleri

Evaluation of Parents' Opinions on Scientific Field Trips

Öz

Anahtar Kelimeler

Aile katılımı, bilimsel alan gezileri, ortaokul, veli görüşleri

Kaynakça

• Açar, S. (2010). İlköğretim sosyal bilgiler dersinde gözlem gezisi uygulamasının öğrencilerin eleştirel düşünme becerisine ve çevre duyarlılığına etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 298037).
• Açıkgöz, M. (2006). Sosyal bilgiler öğretiminde gezi-gözlem ve inceleme yönteminin etkinliğinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 191075).
• Akengin, H., & Demirsoy, M. (2011). Dördüncü ve beşinci sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersine ilişkin görüşleri. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 33, 5-23.
• Alkış, S. (2008). Coğrafya öğretiminde inceleme gezileri ve arazi çalışmaları. R. Özey ve A. Demirci (Ed.), Coğrafya Öğretiminde Yöntem ve Yaklaşımlar (ss. 77-106). İstanbul: Aktif Yayınevi.
• Arı, Y. (2020). Fieldwork in geography undergraduate degree programmes of Turkish Universities: status, challenges and prospects. Journal of Geography in Higher Education, 44(2), 285-309.
• Ata, B. (2002). Müzelerle ve tarihi mekanlarla tarih öğretimi: tarih öğretmenlerinin “müze eğitimi'ne” ilişkin görüşleri (Doktora tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez no. 120673 )
• Atayeter, Y., & Tozkoparan, U. (2014). Sosyal bilgiler öğretmenleri ve 6. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersinde gezi gözlem yönteminin uygulanmasına yönelik görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(5), 1-21.
• Atayeter, Y., & Tozkoparan, U. (2016). Sosyal bilgiler derslerinde gezi gözlem yöntemini planlama uygulama ve sonuçlandırma açısından bir değerlendirme. H. Babacan ve S. Özer (Ed.), Sosyal ve Liberal Bilimlerde Yeni Yönelimler (ss. 171- 188). Ankara: Gece Kitaplığı.
• Ay, M. A. (2015). Gezi gözlem ve inceleme yönteminin 7. sınıf sosyal bilgiler programında “ekonomi ve sosyal hayat” ünitesinde vakıflar konusunun işlenmesinde öğrenci başarı ve tutumları üzerine etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez no. 399357)
• Balcı, A. (2010a). The opinions of the geography teacher candidates about the place of field trips in geography teaching. Education, 130(4), 561-572.
• Balcı, A. (2010b). The impact of geographical trips on geography teaching. Education, 131(1), 33-42.
• Ballı, A. (2009). 9. sınıf fiziki coğrafya konuları öğretiminde gezi gözlem yönteminin önemi (Bağcılar ilçesi örneği) (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez no. 231820)
• Behrendt, M., & Franklin, T. (2014). A review of research on school field trips and their value in education. International Journal of Environmental & Science Education, 9(3), 235-245
• Berberoğlu, E., Güder, Y., Sezer, B., & Yalçın-Özdilek, Ş. (2013). Sınıf dışı hidrobiyoloji etkinliğinin öğrencilerin duyuşsal bakış açıları üzerine etkisi örnek olay incelemesi: Çanakkale bilim kampı. Kastamonu Eğitim Dergis, 21(3), 1177-1198.
• Boyle, A., Maguire, S., Martin, A., Milsom, C., Nash, R., Rawlinson, S., Turner, A., Wurthmannq, S., & Conchie, S. (2007). Fieldwork is good: the student perception and the affective domain. Journal of Geography in Higher Education, 31(2), 299-317.
• Bozdoğan, A. E. (2007). Bilim ve teknoloji müzelerinin fen öğretimindeki yeri ve önemi (Doktora tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez no. 207028)
• Carrier, S. J. (2009). The effects of outdoor science lessons with elementary school students on preservice teachers’ self-efficacy. Journal of Elementary Science Education, 21(2),35-48.
• Creswell, J. W. (2019). Eğitim araştırmaları nicel ve nitel araştırmanın planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi (H. Ekşi, Çev.). İstanbul: Edam.
• Çelikkaya, T., & Kuş, Z. (2009). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kullandıkları yöntem ve teknikler. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 741-758.
• Çengelci, T. (2013). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sınıf dışı öğrenmeye ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 13(3), 1823-1841.
• Çetin, M. A., & Metin, C. (2013). Mezarlık ve şehitlik ziyaretlerinin tarih bilgisi ve bilincinin oluşumunda ve öğrencinin akademik başarısındaki etkisi. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 1(1), 44-66.
• Çetin, T., Kuş, Z., & Karatekin, K. (2010). Sınıf ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin gezi-gözlem yöntemine ilişkin görüşleri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2, 158-180.
• Çulha, B. (2006). Tarihsel mekanlarda keşfederek öğrenme yoluyla sosyal bilgiler öğretimine yönelik öğrenci görüşleri (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez no. 189836)
• Demir, Y. (2021). Sosyal bilgiler dersinde veli eşliğinde gerçekleştirilen inceleme gezilerinin etkililiği (Doktora tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• DeWitt, J., & Storksdieck, M. (2008). A short review of school field trips: key findings from the past and implications for the future. Visitor Studies, 11(2), 181-197.
• Dillon, J., Rickinson, M., Teamey, K., Morris, M., Choi, M. Y., Sanders, D., & Benefield, P. (2006). The value of outdoor learning: evidence from research in the UK and elsewhere. School Science Review, 87(320), 107-111.
• Doğanay, H. (1993). Coğrafyada metodoloji genel metodlar ve özel öğretim metodları. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Ersoy, A. F., & Kaya, E. (2009). Sosyal bilgiler dersi öğretim programının (2004) uygulama sürecine ilişkin öğrenci görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 71-86.
• Ertaş, H. (2012). Okul dışı etkinliklerle desteklenen eleştirel düşünme öğretiminin, eleştirel düşünme eğilimine ve fizik dersine yönelik tutuma etkisi (Doktora Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez no. 305894)
• Flynn, G. V. (2007). Increasing parental involvement in our schools: the need to overcome obstacles. promote critical behaviors and provide teacher training. Journal of College Teaching & Learning, 4(2), 23-30.
• Fuller, C. I. (2006). What is the value of fieldwork? answers from new zealand using two contrasting undergraduate physical geography field trips. New Zealand Geographer, 62, 215-220.
• Fuller, C. I., Edmondson, S., France, D., Higgitt, D., & Ratinen, I. (2006). International perspectives on the effectiveness of geography fieldwork for learning. Journal of Geography in Higher Education, 30(1), 89-101.
• Garipağaoğlu, N. (2001). Gezi-gözlem metodunun coğrafya eğitimi ve öğretimindeki yeri. Marmara Coğrafya Dergisi, 2(3), 13-30.
• Gazel, A. A., & Yıldırım, R. (2014). İlköğretim II. kademe sosyal bilgiler derslerinde gezi-gözlem yönteminin uygulanma durumunun incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 7(2), 246-270.
• Gökkaya, A., K., & Yeşilbursa, C. C. (2009). Sosyal bilgiler öğretiminde tarihi yerlerin kullanımının akademik başarıya etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2),483-506.
• Griffin, J. (2004). Research on students and museums: looking more closely at the students in school groups. Science Education, 88(1), 59-70.
• Griffin, J., & Symington, D. (1997). Moving from task oriented to learning oriented strategies on school excursions to museums. Science Education, 81(6), 763-779.
• Güleç, S., & Alkış, S. (2003). Sosyal bilgiler öğretiminde müze gezilerinin iletişimsel boyutu. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 63-78.
• Güler, A. (2009). Programlı ve etkili bir müze gezisi için geliştirilen müze eğitim paketinin etkinliğinin ölçülmesi (ankara ili ilköğretim 1. kademe 3. sınıf sanat etkinlikleri dersi örneği) (Doktora tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez no. 228348)
• Güngördü, E. (2006). Eğitim fakülteleri için coğrafyada öğretim yöntemleri ve çağdaş öğretim yaklaşımları ilkeler-uygulamalar. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Güven, A., Gazel, A. A., & Sever, R. (2004). Tarih öğretmenlerinin gezi-gözlem uygulamalarında karşılaştıkları sorunlar. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 225-235.
• Han, L. F., & Foskett, N. H. (2007). Objectives and constraints in geographical fieldwork: teachers' attitudes and perspectives in senior high schools in taiwan. International Research in Geographical and Environmental Education, 16(1), 5-20.
• Kamber, T. (2007). 2005-2006 yeni öğretim programında sosyal bilgiler dersi etkinliklerinin uygulanabilirliğinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez no. 205942)
• Karakaş Özür, N. (2010). Sosyal bilgiler dersinde sınıf dışı etkinliklerin öğrenci başarısına etkisi (Doktora tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 279700)
• Kayağ, R. (2009). Sosyal bilgiler dersinin etkililiği açısından materyal kullanımı ve gezi-gözlem metodunun uygulanması (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez no. 241842)
• Kenna, J. L. (2019). Field trips among secondary social studies teachers in florida. Journal of Social Studies Education Research, 10(3), 1-16.
• Kenna, J. L., & Russell, W. B., (2015). Tripping on the core: utilizing field trips to enhance the common core. Social Studies Research and Practice, 10(2), 96-110.
• Kent, M., Gilbertson, D. D., & Hunt, C. O. (1997). Fieldwork in geography teaching: a critical review of the literature and approaches. Journal of Geography in Higher Education, 21(3), 313-332.
• Kızılçaoğlu, A. (2003). İlköğretim okullarında bir kırsal yerleşmeye düzenlenecek gözlem gezisinde gerçekleştirilecek etkinlikler ile bir gezi planı önerisi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, 2-21.
• Kızıltaş, E. (2016). Okul öncesi eğitim programında yer alan etkinliklerle bütünleştirilmiş alan gezisi etkinliklerinin 48-66 aylık çocukların sosyal duygusal beceri gelişimine etkisi (Doktora tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez no. 449645)
• Kızıltaş, E., & Sak, R. (2018) Anne-babaların perspektifinden alan gezisi etkinlikleri. Trakya Eğitim Dergisi, 8(3), 468-480.
• Koca, M. K. (2014). Arazi çalışması temelli öğretim etkinliklerinin sosyal bilgiler dersine uygulanabilirliği (Doktora tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez no. 356640)
• Korkmaz, N. (2006). Volkan topoğrafyası konularının öğretiminde gezi- gözlem yönteminin öğrenci başarısına etkisi (Doktora tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez no. 187654)
• Lai, K. C. (1999). Freedom to learn: a study of the experiences of secondary school teachers and students in a geography field trip. International Research in Geographical and Environmental Education, 8(3), 239-255.
• Lakin, L. (2006). Science beyond the classroom. Journal of Biological Education, 40(2), 88-90. Mazman, F. (2007). Sosyal bilgiler eğitiminde gezi-gözlem metodunun uygulanmasına ilişkin bir araştırma (Tokat örneği) (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez no. 204638)
• Medzini, A., Meishar-Tal, H., & Sneh, Y. (2015). Use of mobile technologies as support tools for geography field trips. International Research in Geographical and Environmental Education, 24(1), 13-23.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan, Çev.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Michie, M. (1998). Factors influencing secondary science teachers to organise and conduct field trips. Australian Science Teacher’s Journa, 44(4), 43-50.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (2019). Nitel veri analizi: Genişletilmiş bir kaynak kitap (S. Akbaba Altun & A. Ersoy, Çev.). Ankara: Pegem Akademi.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4. 5. 6 ve 7. sınıflar). Ankara.
• Munday, P. (2008). Teacher perceptions of the role and value of excursions in years 7-10 geography education in Victoria, Australia. International Research in Geographical and Environmental Education, 17(2), 146-169.
• Orion, N., & Hofstein, A. (1994). Factors that influence learning during a scientific field trip in a natural environment. Journal of Research in Science Teaching, 31(10), 1097-1119.
• Orion, N., Hofstein, A., Tamir, P., & Giddings, G. J. (1997) Devolopment and validation of an instrument for assesing the learning environment of outdoor science activities. Science Education, 81, 161-171.
• Özay, E. (2003). Ortaöğretim coğrafya eğitimi ve öğretiminde gezi-gözlem metodunun öğrenci başarısı üzerine etkisi ve diğer öğretim metodlarıyla karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez no. 124759)
• Özkan, İ. (2009). Gezi-gözlem ve inceleme yönteminin 6.sınıf sosyal bilgiler programı ülkemizin kaynakları ünitesindeki öğrenci başarılarına etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez no. 263523)
• Öztürk, C., & Baysal, N. (1999). İlköğretim 4-5. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersine yönelik tutumu. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(6), 11-20.
• Panelli, R., & Welch, R. V. (2005). Teaching research through field studies: a cumulative opportunity for teaching methodology to human geography undergraduates. Journal of Geography in Higher Education. 29(2). 255-277.
• Patton, M. Q. (1987). How to use qualitative methods in evaluation. Newbury Park, Sage.
• Sheldon, S. B. (2007). Improving student attendance with school, family and community partnerships. The Journal of Educational Research, 100(5), 267-275.
• Simmons, D. (1998) Using natural settings for environmental education: perceived benefits and barriers. Journal of Environmental Education, 29(3), 23-31.
• Sitali-Mubanga1, G. N., Lukonga1, L. R., & Denuga, D. D. (2018). Effects of lack of field trips on leaner’s performance in social studies at primary school. International Journal of Education, 10(2), 60-73.
• Şan, A. (2016). Ortaokul sosyal bilgiler derslerinde çevre gezilerinin etkililiği üzerine öğretmen görüşlerinin incelenmesi (Antalya ili örneği) (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez no. 436755)
• Şenşekerci, E., & Şenyurt, S. (2013). Zamanda yolculuk: Topluma hizmet uygulamaları dersi bağlamında bir tarihsel çevre farkındalığı çalışması (Poster Bildiri), Uludağ Üniversitesi III. Bilgilendirme ve AR-GE Günleri Bursa/Türkiye.
• Şenyurt, S. (2013). Education for sustainable development through fieldwork in geography lessons. O. Strelova, İ. Hristov, K. Mortan, P. Peeva, R. Sam, N. Sam, E. Galay ve E. Atasoy (Editörler), The science and educution at the beginning of the 21st century in Turkey (ss. 153-163). Sofija: St.Kliment Ohridski University Press.
• Tatar, N., & Bağrıyanık, K. E. (2012). Fen ve teknoloji dersi öğretmenlerinin okul dışı eğitime yönelik görüşleri. İlköğretim Online, 11(4), 883-896.
• Taylor, S. I., Morris, V. G., & Cordeau-Young, C. (1997). Field trips in early childhood settings: expanding the walls of the classroom. Early Childhood Education Journal, 25(2), 141-147.
• Taylor, S. I., Morris, V., ve Cordeau-Young, C. (1997). Field trips in early childhood settings: Expanding the walls of the classroom. Early Childhood Education Journal, 25(2), 141-146.
• Tortop, H. S., & Özek, N. (2013). Proje tabanlı öğrenmede anlamlı alan gezisi: güneş enerjisi ve kullanım alanları konusu. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44, 300-307.
• Tozkoparan, U. (2013). Burdur ilindeki öğrencilerin gezi ve seyahat kültürü üzerine düşünceleri (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez no. 330906)
• Uludağ, Ö. (2003). İlköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler dersinde araştırma inceleme yoluyla öğretim ve geleneksel öğretimin akademik başarıya etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez no. 125689)
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, R. (2012). İlköğretim II. kademe sosyal bilgiler derslerinde gezi gözlem yönteminin uygulanma durumunun incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez no. 319874).
• Yolcu, H. (2011). Türkiye’de eğitimde yerelleşme ve ailelerin okul yönetimine katılımının güçlendirilmesi: değişen ne?. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(3), 1229- 1251.