OSMANLI SARAYLARINDA JAPON-ARİTA PORSELENLERİ

Yıl 2020, Sayı: 19, 5 - 35, 02.12.2020

Ömür Tufan

Öz

Özet
Arita; Japonya’nın dört büyük adasından biri olan Kyushu’da bulunan Saga-ken’e bağlı bir kasabadır. Ri Sampei tarafından
1616 yılında, Arita’nın İzumiyama bölgesinde kaolin ocakları keşfedilmiştir. Bu tarihten itibaren Arita, dünya
porselen sanatına öncülük eden, önemli bir porselen üretim merkezi haline gelmiştir. Arita porselenleri, Asya ve Avrupa
ülkelerine denize kıyısı ve limanı olan İmari kasabasından ihraç edildiği için bütün dünyada İmari porselenleri olarak tanınmıştır.
Arita porselenleri, 1657 yılında Hollanda’nın V.O.C. Doğu Hindistan Şirketi aracılığıyla Avrupa’ya ihraç edilmeye
başlanmıştır. Osmanlı saraylarında bulunan Japon Porselenleri Koleksiyonu incelendiğinde 1655 yılına tarihlenen Arita
porselenlerine rastlamaktayız. Topkapı Sarayı, Dolmabahçe Sarayı, Yıldız Sarayı, Beylerbeyi Sarayı, Yıldız Şale Köşkü ile
diğer Osmanlı köşk ve kasırlarında Arita yapımı porselenler bulunmaktadır. Topkapı Sarayı’nda bulunan yaklaşık 900 adet
Japon porseleninin %70 civarını Arita porselenleri oluşturmaktadır. Arita porselenlerinin bir diğer adı da “Kakiemon”dur.
Topkapı Sarayı Koleksiyonu’nda 1670 yılına tarihlenen klasik kakiemon desenli bir adet tabak bulunmaktadır. Günümüz
Arita’sında porselen üretimi hâlâ çeşitli atölyelerde devam etmektedir. XIV. Kakiemon Sakaida ustanın 1986’da Topkapı
Sarayı’nda açmış olduğu sergi sırasında hediye ettiği büyük boy kakiemon porselen tabak, müze koleksiyonuna katılan
Arita porselenlerinin son temsilcisidir.

Anahtar Kelimeler

Arita, Ri Sampei, Meiji

Kaynakça

• Referans1 Coşansel Karakullukçu, Demet, “Son Dönem Osmanlı Saraylarında Japon Üretimi ve Etkili Dekoratif Eserler”, Osmanlı Sarayında Japon Rüzgârı, Acar Basım ve Cilt Sanayi Ticaret A.Ş., İstanbul 2013. Referans2 Eberhard, Wolfram, Çin Simgeleri Sözlüğü, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2000. Referans3 Esemenli, Deniz, Osmanlı Sarayı ve Dolmabahçe, Homer Kitabevi ve Yayıncılık Ltd.Şti., İstanbul 2002.