“ÇÖLDE AV” TABLOSUNUN RESTORASYONU VE PARADİGMALARI

Yıl 2023, Sayı: 25, 23 - 33, 21.12.2023

Hatice Biga

Öz

Ressam Félix-Auguste Clément’in imzasını taşıyan, Çölde Av olarak tanınan, orijinal adı ise Gatah Çölü’nde Prens Halim’in Ceylan Avı: Tazı Payı olan eser, Türkiye’nin en büyük Oryantalist tablosudur. Bu çalışmada, 19. yüzyılın estetik kaygılarını ve anlayışını yansıtan tablonun 2018-2019 yılları arasında Said Halim Paşa Yalısı’nda başlayan ve Millî Saraylar Resim Müzesi’nde tamamlanan restorasyonu ele alınmıştır. Makalede eserin taşınma ve belgelenmesi, pigment analizleri, konsolidasyonu, yüzey temizlikleri, estetik ve çerçeveleme süreçleri hakkında ayrıntılı bilgiler verilmiş; uzman restoratörler tarafından temel koruma yaklaşımları çerçevesinde ve bilimsel araştırmaların ışığında belirlenen restorasyon süreci ve metodolojisi ortaya konulmuştur. Uzun araştırmalar, detaylı incelemeler ve kapsamlı hesaplamalar sonucu ortaya çıkan bu restorasyon çalışması, farklı disiplinleri ortak bir paydada buluşturmuştur. Boyutlarının oldukça büyük olmasının yol açtığı handikaplardan dolayı, eser üzerinde daha önce bir yerden bir yere nakledilerek herhangi bir restorasyon çalışması yürütülememiştir. Millî Saraylar envanterine kaydedilmesinin ardından, 154 yıldır yerinden hiç oynatılamayan eserin zorlu restorasyonu başlamış ve süreç aşama aşama ilerlemiştir. Eserin Said Halim Paşa Yalısı’ndan Millî Saraylar Resim Müzesi’ne sağlıklı bir şekilde taşınması, restorasyonun en önemli adımını oluşturmuştur. Makalede detaylarıyla anlatılan çalışmalar, tablo restorasyonu alanında Türkiye’de ilk defa denenmiş ve başarılı bir şekilde gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Milli Saraylar Resim Müzesi, restorasyon, Çölde Av Tablosu, Konservasyon, Bilimsel Analiz, Taşıma, Koruma, Belgeleme, Konsolidasyon

Kaynakça

• Ahunbay, Zeynep. Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon. 10. Baskı, İstanbul: YEM Yayınları, 2018.
• Biga, Hatice. “Yalı’dan Müze’ye…”, Millî Saraylar Sanat-Tarih-Mimarlık Dergisi. İstanbul: Millî Saraylar Yayınları, 20 (2021), 96-115.
• Boito, Camillo. Korumak mı Restore Etmek mi?. İstanbul: Janus Yayıncılık, 2018.
• Kaya, Gülsen Sevinç. Millî Saraylar Tablo Koleksiyonu. İstanbul: Millî Saraylar Yayınları, 2019.
• MSGSÜ Merlab. Çölde Av tablosuna ait pigment analiz raporu Newall, Diana. Empresyonistler Ayrıntıda Sanat. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2012.
• Yetiş, Ezgin, Berna Çağlar Eryurt, Bekir Eskici. “Optik Renk Karışımı ve Resim Restorasyonunda Tamamlama Yöntemleri”, Yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi. 25 (2020), 17-36.
• https://www.cambridge.org/core/journals/radiocarbon/article/ selective-dating-of-paint-components-radiocarbon-dating- of-lead-white-pigment/7676FE243508771B5395E- 95F7464A89F
• https://www.conservation-wiki.com/wiki/BPG_Consolidation,_ Fixing,_and_Facing
• https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1179/204705841 4Y.0000000132