YILDIZ FOTOĞRAF KOLEKSİYONU’NDAN SEÇİLMİŞ FOTOĞRAFLARIN KORUNMASINA YÖNELİK BELGELEME ÇALIŞMASI

Yıl 2024, Sayı: 27, 23 - 35, 24.12.2024

Elif Saraç

Öz

Kültürel mirasın önemli bir unsuru olan erken dönem fotoğraflar sanatsal ve belge değerleri açısından son yıllarda ilgi çekmeye başlamıştır. Özellikle fotoğrafların sınıflandırılması; ilgili koruma uzmanları, fotoğrafçılar, koleksiyonerler, arşivciler ve aile albümlerini korumak isteyen amatörler dâhil olmak üzere geniş bir kitleyi ilgilendirmektedir. Fotoğraflar sıcaklık ve nem dalgalanmaları, hava kirliliği, ışık ve uygun olmayan depolama koşulları gibi çevresel etmenler karşısında oldukça hassastır vebu sebeple her biri yapım tekniklerine uygun özel koruma gereksinimlerine ihtiyaç duymaktadır. Örnekler üzerinde yapılacak doğru ve eksiksiz tanımlama, yalnızca koruma planlamasının ortaya konulmasına yardımcı olmakla kalmayıp aynı zamanda
fotoğrafa ilişkin sanatsal ve tarihî özellikleri de ortaya çıkarmaya katkı sağlamaktadır. Tüm bu incelemeler, konservasyon biliminin doğrudan ilişkide olduğu arkeoloji, sanat tarihi, tarih gibi alanlarda çalışmalar yapan araştırmacılara da hizmet etmektedir. Bu çalışmada Yıldız Fotoğraf Koleksiyonu’ndan seçilen fotoğraf örnekleri üzerinde gerçekleştirilen tanımlamalara yer verilmiştir. Yapılan çalışmalardan elde edilen verilerin sistematize edilerek fotoğrafların üretim teknolojisiyle ilgili genel bir çerçeve çizilmesine ve bunların bir koruma planlaması oluşturulurken nasıl kullanılacağına değinilmiştir

Anahtar Kelimeler

Koruma, onarım, fotoğraf, belgeleme, Sultan II. Abdülhamid, Yıldız Albümleri, Spektroskopik Analizler, FTIR, XRF.

Teşekkür

01/2021-01proje numaralı Sultan II. Abdülhamid Han Yıldız Fotoğraf Koleksiyonu'nda Yer Alan Albümlerdeki Fotoğrafların Korunmasına Yönelik Belgeleme başlıklı BAP projesi ile destek sağlayan Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Merkezi’ne Çalışmayı, 122K559 numaralı Sultan II. Abdülhamid Han Yıldız Fotoğraf Koleksiyonu'nda Yer Alan Fotoğrafların Arkeometrik Analiz Yöntemleri ile Belgelenmesi adlı proje ile destekleyerek alana katkı sunan TÜBİTAK’a,

Kaynakça

• I. Kaynak Eserler ve İncelemeler
• Cattaneo, Barbara, David Chelazzi vd. “Physico-Chemical Characterization and Conservation Issues of Photographs Dated Between 1890 and 1910”, Journal of Cultural Heritage. 9-3, (2008): 277-284.
• Lavédrine, Bertrand. Photographs of the Past Process and Preservation. Los Angeles: Getty Publication, 2009.
• McCabe, Constance, Lishha D. Glinsman. “Understanding Alfred Stieglitz’ Platinum and Palladium Prints: Examination by X-Ray Fluorescence Spectrometry”, Issues in the Conservation of Photographs. Ed. Debra Hess Norris, Jennifer Jae Gutierrez. Los Angeles: The Getty Conservation Institute, 2010: 68-87.
• Moore, Camille. “An Analytical Study of Eugène Atget’s Photographs at the Museum of Modern Art”, Topics in Photographic Preservation. 12 (2007): 194-210.
• Özendes, Engin, Osmanlı İmparatorluğunda Fotoğrafçılık 1839- 1923, İstanbul: Yem Yayınları, 2013.
• Öztuncay, Bahattin. Dersaadet’in Fotoğrafçıları: 19. Yüzyıl İstanbul’unda Fotoğraf: Öncüler, Stüdyolar, Sanatçılar. 2. Baskı, Cilt 2, İstanbul: Aygaz, 2006.
• Özyetgin, Melek. “19. Yüzyılda Yıldız Sarayı’ndan Dünya’ya Bakmak: Sultan II. Abdülhamid’e Ait Yıldız Sarayı Fotoğraf Koleksiyonu”, Türkiye’nin Kültür Dergisi. 28 (2020): 89-99.
• Ricci, Simon Bloxham, Sergei G. Kazarian. “ATRFTIR Imaging of Albumen Photographic Prints”, Journal of Cultural Heritage. 8 (2007): 387-395.
• Stulik, Dusan, Art Kaplan. “Application of a Handheld XRF Spectrometer in Research and Identification of Photographs”, Studies in Archaeological Sciences: Handheld XRF for Art and Archaeology. Ed. Aaron Shugar, Jennifer L. Mass. Leuvan: Leuven University Press, 2012, 75-130.
• Valverde, María Fernanda. Photographic Negatives: Nature and Evolution of Processes. New York: George Eastman House Image Permanence Institute, 2005.
• II. İnternet
• http://katalog.istanbul.edu.tr/client/tr_TR/default_tr/search/results? te=&lm=IUNEKABDUL (10.10.2024)