TUZLA TERSANELER BÖLGESİNDEKİ BİR TERSANEDE GERÇEKLEŞEN YARALANMAYLA SONUÇLANAN KAZALAR VE RİSK FAKTÖRLERİ

Yıl 2011, Cilt: 11 Sayı: 40, 26 - 34, 01.05.2011

Elif Altıntaş Ahmet Topuzoğlu

Öz

Tersane işçileri, 2007 yılından bu yana yaşadıkları ölümlü iş kazaları nedeniyle gündemdedirler. Diğer yandan tersane işçileri açısından sadece ölümlü iş kazalarının değil yaralanmayla sonuçlanan iş kazalarının da önemli bir sorun oluşturduğu ve ölümlü iş kazalarının buzdağının yalnızca görünen kısmı olduğu düşünülmelidir.Bu araştırmanın amacı, gemi yapım endüstrisinde yaşanan kaza ve yaralanma sıklığı ile kaza ve yaralanmalarda etkili olabilecek faktörlerin belirlenmesidir. Araştırma tipi izlem araştırması olup, veriler Eylül 2008- Şubat 2009 tarihleri arasında toplanmıştır. Araştırmaya başlandığında tersanede çalışan işçi sayısı 342’si ana firmaya, 1017’si alt işverene 33 alt işveren bağlı olmak üzere toplam 1359 kişiydi. Katılımcılara sosyodemografik özellikleri, çalışma yaşamı ile ilgili faktörler, iş kazasına ilişkin faktörleri içeren sorular ile mesleki stres anketi “Occupational Stress Questionnaire” OSQ uygulanmıştır.Tersanede 6 aylık izlem sonucunda, yaralanma ile sonuçlanan iş kazası sıklık hızı 100 tam zamanlı çalışan işçi için 101,26, ana firma işçileri için 80,97 ve taşeron firma işçileri için 109,06’dır.Tekrarlayan kaza geçirme açısından risk altında olanlar, tersanede toplam çalışma süresi 3 yılın altında olan, haftalık çalışma saati 48 saatten fazla olan, yeterince mola veremeyen, artmış iş yükü olan, üstlerinden daha sık çelişkili talimatlar alan işçilerdir.Tekrarlayan kazaları engellemek doğrultusunda çalışma süreleri düzenlenmeli, molalar yeterince verilmeli, iş yükünü azaltmaya ve amirlerin tutumlarını değiştirmeye dönük olarak işin yeniden örgütlenmesi sağlanmalıdır.Anahtar Sözcükler: Tersane işçileri, iş kazaları, mesleki yaralanmalar

Anahtar Kelimeler

Tersane işçileri, iş kazaları, mesleki yaralanmalar

Kaynakça

• Matthews C. Ship and boat building repair: general pro file. In Stelman JM, eds. Encylopedia of occupational health and safety. Fourth edition. Geneva; ILO 1998, 1-92.16
• Hudock SD, Compendium of ergonomic analyses of shipyard work processes; May 2003, US Department of health and human services
• Zaidi S, Tiwari R, Gandhi S, Patel K, Kumar S, Neu robehavioral effects and hormones profile among ship yard sprey painters, Industrial Health, 2006; 44; 93-97
• Valciukas JA, Lilis R, Singer RM, Glickman L, Nicholson WJ Neurobehavioral changes among shipyard painters exposed to solvents, Arch Environ Health. 1985 Jan-Feb;40(1):47-52
• Ruijten MW, Hooisma J, Neurobehavioral effects of long term exposure to ksilene and mixed organic solvents in shipyard spray painters, Neurotoxicol 1994;15; 613-20
• Lillienberg L , Zock J-P. , Kromhout H. , Plana E. , Jarvis D. , Toren K. and Kogevinas M, A Population-Based Study on Welding Exposures at Work and Respiratory Symptoms, Ann. Occup. Hyg., Vol. 52, No. 2, pp. –115, 2008
• Weclawik Z, J Rusin, B Pawlik, Epidemiology of occupational diseases in the shipyard in 1968-1979 Med Pr, 1983
• Bull N, Riise T, Moen B.E, Occupational injuries reported to insurance companies in Norway from 1991 to 1996. J Occup Environ Med 1999;41:788–793.
• Bureau of Labor Statistics, Workplace Injuries and Illnesses in 2001, Washington, DC: US Dept of Labor; USDL publication 02-687.
• Brigham C.R, Landrigan P.J, Safety and health in boatbuilding and repair, American Journal of Industrial Medicine 1985 8(3):169-82
• Tuzla Tersaneler Bölgesi’ndeki Çalışma Koşulları ve Önlenebilir Seri İş Kazaları Hakkında Rapor, TMMOB İstanbul İl Koordinasyon Kurulu, Şubat http://www.calisma.gov.tr/is_teftis/tersane.pdf 04.2008 tarihinde okundu. www.limteris.com 29.12. 2009 tarihinde okundu. www.gisbir.com 29.12.2009 tarihinde okundu.
• DPT. IX. Kalkınma Planı(2007-2013) Gemi İnşa
• Sanayi Özel İhtisas Komisyonu Raporu Nisan 2006
• Chau N, Gauchard G.C, Siegfried C, Relationships of job, age, and life conditions with the causes and severity of occupational injuries in construction workers, Occupational and Environmental Medicine, Jan 2004, Vol. 77, 60-66
• Tanır F, Üner Y, İş Kazası Formu ve Sorunları, 14. İstatistik Araştırma Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Ankara, 2005
• İş Sağlığı ve Güvenliği , Prof. Dr. Nazmi Bilir, Öğ. Gör. Dr. Ali Naci Yıldız, Hacettepe Üniversitesi Yayınları,2004
• Yeni Mevzuatın Işığında İş Sağlığı ve Güvenliği, Prof. Dr. Alp Esin, TMMOB, Ankara, Mart 2006
• Oliver A, Cheyne A, Tomas J.M, Cox S, The effects of organizational and individual factors on occupational accidents, Journal of occupational and organizational psychology , 2002, vol. 75 (4), pp. 473-488
• Salminen S.T, Epidemiological analysis of serious occupational accident in southern Finland, Scand J Soc Med. 1994 Sep;22(3):225–227
• Chau N, Mur J.M, Relationship between some individual characteristics and occupational accidents in the construction industry, J Occup Health, 2002; :131-139
• Swaen, G.M.H.; Van Amelsvoort, L.P.G.M.; Bültmann, U.; Slangen, J.J.M.; Kant, I.J., Psychosocial Work Characteristics as Risk Factors for Being Injured in an Occupational Accident, Journal of Occupational and Environmental Medicine: June 2004 - Volume 46 - Issue pp 521-527
• Niedhammer I, Chastang J.F, David S, Importance of psychosocial work factors on general health outcomes in the national French SUMER survey, Occupational Medicine, 2007 October 27, 2-10
• Kim H.C, Min J.Y, Min K.B, Park S.G, Job strain and the risk for occupational injury in small- to medium- sized manufacturing enterprises: A prospective study of 1,209 Korean employees, Am J Ind Med. 2009 Jan
• Kim J, Psychological Distress and Occupational Injury: Findings from the National Health Interview Survey 2000-2003, J Prev Med Public Health ;41(3):200-207
• Occupational Stress Questionnaire: User’s Instructions, Institute of Occupational Health,Helsinki, Finland, 1992
• OSHA Occupational Injury and Illness Incidence Rates, Loss Control Data Guide, February 2009, GAIG
• Akdemir N. Taşeronlu Birikim, Tuzla Tersaneler Bölgesinde Üretim İlişkilerinde Enformelleşme. SAV Yayınları, 2008, İstanbul.
• Workplace Injuries and Illnesses in 2007, News United States Department of Labor (http://www.bls. gov/iif/oshsum.htm) Kim CY, Jeon MJ, Byun DH, Five-year Industrial Accidents of Ship-building Workers at a Shipyard, Korean J Occup Environ Med. 2003 Dec;15(4):436-445
• Shin S.H, Kim D.H, Ahn J.H, Factors Associated with Occupational Injuries of Ship-building Supply Workers in Busan, Korean J Occup Environ Med, ;20(1):15-24
• SSK 2006 İstatistik Yıllığı http://www.sgk.gov.tr/wps/ portal/Anasayfa/Istatistikler
• Acar Ö, Sosyal Güvenlik Kurumu İstatistik Yıllığı-2007 iş kazası çalışması, Çimento İşveren Dergisi, Ocak Sayı 1 Cilt 23 2006-2007 İş kazaları ve işe bağlı sağlık problemleri araştırma sonuçları sayı 50, 25 mart 2008 www.tuik.gov.tr
• Dembe A.E, Erickson J.B, Delbos R.G, Banks S.M, The impact of overtime and long work hours on occupational injuries and illnesses: new evidence from the United States, Occupational and Environmental Medicine 2005;62:588-597.