Gümülcine’deki Yeni Cami’nin Çini Yazıları

Yıl 2012, Sayı: 6, 17 - 27, 01.09.2012

Berrin Yapar Ünal

Öz

16. yüzyılda Osmanlı hakimiyeti geniş bir coğrafyaya yayılmış durumdaydı. Bugün ülkemizin sınırları dışında kalan Yunanistan’da da bu döneme ait ve günümüze kadar ulaşan birçok Osmanlı eseri mevcuttur. Bu çalışmada üzerinde duracağımız konu Yunanistan’ın Gümülcine (Komotini) ili merkezinde bulunan Yeni Cami’nin çini yazılarıdır. 994/1585 yılında yaptırılan Yeni Cami, 1302/1902 yılında esası korunarak kuzey ve batı yönlerinde ek bir bina yapılarak genişletilmiştir. Külliyesinde kitaplık, ders odaları, çeşme, hazire ve bir türbe bulunmaktadır. Zamanımıza kadar çok iyi korunan cami 2005 yılında restorasyon görmüştür. Camide bulunan tüm çiniler 16. yüzyıl İznik üretiminin en iyi örneklerindendir. Fakat çini üzerindeki yazılar aynı döneme ait olmasına rağmen üslûp açısından farklılıklar gösterir. Bunlardan caminin namazgâh kısmında bulunan Fatiha Suresi’nin yazılı olduğu çini alınlıklar ile 990/1580-81 yılında hattat Demircikulu Yusuf tarafından yazılan İstanbul’daki Kılıç Ali Paşa Camii çini yazıları üslûp, karakter ve harf anatomisi bakımından birbirine benzerliği ile dikkati çekmektedir

Anahtar Kelimeler

Gümülcine (Komotini) Yeni Cami, Hat, Çini

Tile Inscriptions of Yeni Mosque in Komotini

Öz

Ottoman sovereignty had a wide expanse in the 16th century. There are many extant Ottoman monuments of that period of history in Greece beyond our boundaries. The subject that we will address is tile inscriptions of Yeni Mosque located in the center of Komotini, Greece. Yeni Mosque that had been built in 994/1585 had been expanded by building an additional building on the orthern and western directions by maintaining the merits in 1302/1902. Kulliye (islamic-ottoman social complex) includes a library, lecture rooms, a fountain and a shrine. The mosque which have been very well maintained until today had been restored in 2005. All tile inscriptions of this mosque are the best examples of 16th century Iznik production. The writings on these tiles are from teh same period of history but have some differences in terms of style. Inscription pediments where Surah Al-Fatiha takes place in the namazgah of this mosque and the style, character and letter anatomy of tile inscriptions of Kılıç Ali Pasha Mosque in Istanbul which had been written by Demircikulu Yusuf in 990/1580-81 draws attention with their similarity to each other

Anahtar Kelimeler

Gümülcine (Komotini) Yeni Mosque, Ottoman Calligraphy, Tile

Kaynakça

• ALPARSLAN A., Osmanlı Hat Sanatı Tarihi, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 1999.
• ______________ “Kitâbe”, İslâm Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, C.26, s.76-81, Ankara 2002.
• AYVERDİ E. H., Avrupa’da Osmanlı Mimari Eserleri IV, Seçil Ofset, İstanbul, 2000 (2).
• BIÇAKÇI İ., Yunanistan’da Türk Mimari Eserleri, ISAR, İstanbul, 2003.
• DEVELLİOĞLU F., Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Feryal Matbaacılık, Ankara, 1992 (10).
• KIEL M., “Gümülcine”, İslâm Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., C.14, s.268-270, İstanbul, 1996.
• Kur’ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Yay. No: 86-B, Ankara, 2007.
• RADO Ş., Türk Hattatları, Tifdruk Matbaacılık, İstanbul.
• ONAT F. R., Hicrî Tarihleri Milâdî Tarihe Çevirme Kılavuzu, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1974 (4).
• TÜRKOĞLU M., “Gümülcine’nin Tarihi”, Batı Trakya’nın Sesi, 10-12, Mayıs, Ekim, s.29-53, İstanbul, 1989.
• ZILLÎ OĞLU M., Evliya Çelebi Seyahatname, Üçdal Neşriyat, C.7,8 İstanbul, 1966.