Kayseri/Üçkonak ve Adana/Yeniyayla Köyleri Halk Kültüründe “Üç, Yedi, Kırk” Sayıları1

Yıl 2012, Sayı: 6, 28 - 42, 01.09.2012

Gülsüm Tarçın

Öz

İnançlar ilkel dönemlerden bu yana varlığını sürdüren değerler olarak günümüze dek gelmişlerdir. Çoğunca da olanaksızlıkların, umutsuzlukların, doğaya karşı doğadan yararlanarak direnişlerin, yaşamak için bir şeyler yapma zorunluluğunun; güzel aldanmaların, kendini korumanın, kendini denetlemenin ürünleridir. Mitolojiden beslenerek birçok kültürde varlığını sürdüren inançlar, halkın yaşam biçimini şekillendirmektedir. Her birine çeşitli anlamlar yüklenen sayılar da inanışlar içinde önemli bir yer tutmaktadır. Yüklendikleri inanç unsurları sebebiyle, mitolojik dönemden günümüze kadar, sayıların gizemli olduklarına inanılır. Orta Asya’dan Anadolu’ya uzanan kültür coğrafyasında İslamiyet’in etkisiyle Türk halk kültüründe sayılar, günlük yaşama uzanan kutsal bir önem taşır. Bunlar arasında üç, yedi, kırk sayılarının çeşitli anlamları bulunmaktadır. Bu çalışmada, Kayseri/Üç konak ve Adana/Yeniayla köyleri halk kültüründe “üç”, “yedi”, “kırk” sayıları ile ilgili uygulamaların tespit edilmesi ve değerlendirilmesi amaçlanmaktadır

Anahtar Kelimeler

Halk Kültürü, Üç, Yedi ve Kırk Sayıları

The Numbers “Three, Seven, Forty” in Folk Culture of Adana/Yeniyayla And Kayseri/Üçkonak Villages

Öz

The believes as values subsisting since the primitive dates have came to the current time. They are mostly the products of the impossibilitiness, hopelessness, disobediences that is both against the nature and under cover of the nature, the obligation of doing something for survival, nice deceptions, protecting himself and inspection of himself. The believes, existing in many cultures with the support of the mythology, shape the life styles of the communities. The numbers, each of which has various meanings, have also important part for believes. For the belief components loaded them, the numbers are believed to be mysterious from the mythological time to nowadays. In the culture geography which is from Central Asia to Anatolia, owing to the Islam, the nuımbers have a sacred value for daily life in Turkish folk culture. Three, seven, forty have some meanings among them. In this research, it is aimed that consideration and detection of practices which is related to the numbers “three, seven, forty” in folk culture of Kayseri/Üçkonak and Adana/Yeniyayla villages

Anahtar Kelimeler

Folk Culture, The numbers Three, Seven and Forty

Kaynakça

• Acıpayamlı, O., (1982), “Acıpayam’da Halk Hekimliği”, Antropoloji Dergisi, Sayı 11, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
• Altunel, İ., (1995), ”Gevrekli (Seydişehir- Konya) Kasabası Düğünlerinde Gelin ve Güvey Motifi Üzerine Bazı Tespitler”, III. Milletlerarası Türk Halk Edebiyatı ve Folklor Kongresi Bildirileri, Konya.
• Artun, E., (2014), Ansiklopedik Halkbilimi/Halk Edebiyatı Sözlüğü (Terimler-Motifler- Kavramlar), Karahan Kitabevi, Adana.
• Blour, L., Fransız İptidai Düşüncesi (Çince Tercümesi).
• Boratav, P. N., (1984), 100 Soruda Türk Folkloru, Gerçek Yayınevi, İstanbul.
• Coşkun, N., (2010), “Tahtacılarda Üç Sayısı ve Üçleme”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, Sayı 56, Ankara.
• Durbilmez, B., (2007), “Kırım Türk Halk Anlatılarında Sayı Simgeciliği”, Milli Folklor, Yıl 19, Sayı 76, Ankara.
• Durbilmez, B., (2008), ”Nahçıvan Türk Halk İnanışlarında Mitolojik Sayılar”, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 3/6 Fall.
• Durbilmez, B., (2011), “Batı Trakya Türk Kültüründe Mitolojik Sayılar”, Zeitschrift für die Welt der Türken, Vol. 3, No. 1.
• Durdu, B., (2002), “Afyon’da Ölümle İlgili Adet ve İnanmalar Üzerine Bir Değerlendirme”, Türk Halk Kültürü Araştırmaları, Ankara.
• Ersoy, R., (2002), Milli Folklor, Sayı 54, Ankara.
• Görkem, İ., (1991), “Çukurova’da (Yukarıova) Yas Törenleri ve Ağıt Söyleme Geleneği”, II. Uluslar arası Karacaoğlan- Çukurova Halk Kültürü Sempozyumu Bildirileri, Adana.
• Güvenç, A., Ö., (2009), “Kırk Sayısının Halk Edebiyatı Ürünlerinde Kullanımı Üzerine Bir İnceleme”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 41, Erzurum.
• İnan, A., (1995), Tarihte ve Bugün Şamanizm, TTK Yayınları, VII. Dizi, Sayı 24c, Ankara.
• Kalafat, Y., (2001), “Kayseri Çevresi Örnekleri İle Halk İnançlarımızda ‘Korunma’ ve ‘Kurtulma’ Yöntemleri”, Kayseri ve Yöresi Kültür Sanat ve Edebiyat Bilgi Şöleni Bildirileri, I. Cilt, Kayseri.
• Kalay, A., (2001), “Amasya İli Alan, Hasanbey, Şarklı, Karamustafapaşa Köylerinde Doğum Uygulaması”, Türk Halk Kültüründen Derlemeler, Ankara.
• Kaplan, M., (2011), “Halk Tıbbının Kökenleri: Teşhisten Tedaviye Din Ve Büyü İlişkisi”, Millî Folklor, Sayı 91, Ankara.
• Kocatürk, S., (1985), “Fütüvvet-namelerde ve İslam’da Yedi Sayısı İle İlgili Bazı Konular”, Türk Halk Edebiyatında ve Folklorunda Yeni Görüşler, Güven Matbaası, Ankara.
• Köksel, B., (2009), “Türk Halk Kültüründe Kırk Formülistik Sayısı”, 6. Uluslararası Türk Kültürü Kongresi Bildirileri, Cilt IV, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara.
• Oğuz name, (1980), Milletler Neşriyatı, Pekin.
• Örnek, S., V., (1995), 100 Soruda İlkellerde Din Büyü, Sanat, Efsane, Gerçek Yayınevi, İstanbul.
• Örnek, S. V., (1979), Anadolu Folklorunda Ölüm, Ankara.
• Örnek, S. V., (1966), Sivas ve Çevresinde Hayatın Çeşitli Safhalarıyla İlgili Batıl İnançların ve Büyüsel İşlemlerin Etnolojik Tetkiki, Ankara
• Örnek, S. V., (2000), Türk Halkbilimi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Sakim, T., (1988), “Türk Boylarında Uğurlu Sayılar İnancı”, I. Milletlerarası Türk Halk Edebiyatı ve Folklor Kongresi Tebliğleri”, 1990, Konya.
• Santur, M. E., (2004), “Evlenme Adetleri”, Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Makale Bilgi Sistemi (http://turkoloji.cu.edu.tr/HALKBILIM/27.php), Adana.
• Schımmel, A., (2000), Sayıların Gizemi, Kabalcı Yayınları, İstanbul.
• Şişman, B., (2002), “Samsun Yöresinde Geçiş Dönemleriyle (Doğum, Sünnet, Evlilik ve Ölümle) İlgili Yaşayan Halk İnançları ve Bunlara Ait Uygulamalar”, Erdem Türk Halk Kültürü Özel Sayısı III, Cilt 13, Sayı 39, Ankara.
• Tarçın, G., (2009), “Kayseri Üçkonak- Adana Yeniyayla Köyleri Karşılaştırmalı Halk Kültürü Araştırması”, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Ulukan, A., (2012), “Farklılığın Renk ve Sayılarda Buluşan Aynılığı”, A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 48, Erzurum.
• Yardımcı, M., (2008), “Geleneksel Kültürümüzde ve Âşıkların Dilinde Sayılar”, Edebiyat Tarihi Çerçevesinde Âşık Edebiyatı Araştırmaları, Ankara. (http://www. mehmetyardimci.com/ akademikyazilar.htm.)