BibTex RIS Kaynak Göster

İstanbul ve Kentsel Saçaklanma

Yıl 2013, Sayı: 8, 11 - 30, 01.09.2013

Ayşegül Kanbak

Öz

Ülkemizin en önemli kentlerinden biri olan İstanbul, tarihin her döneminde dikkatleri üzerine çekmiştir. Göç ve sanayileşme iki bağlantılı kavram olup, genellikle İstanbul’un gelişimini açıklamak için kullanılmaktadır. Nüfus baskısı, kentin dışına doğru yönelen yerleşmeleri ortaya çıkarmıştır. Kentsel saçaklanma, kentlerin hızlı büyümesi sonucu ortaya çıkmaktadır. Bu çalışma İstanbul’un kentsel saçaklanmasını tartışmayı amaçlamaktadır. Araştırmada, Türkiye İstatistik Kurumu’ndan elde edilen nüfus, sanayi ve tarım sayımlarına ait veriler kullanılmıştır. Bu veriler üzerinden İstanbul, Kocaeli ve Tekirdağ illerindeki kentsel değişimler gösterilmiştir

Anahtar Kelimeler

İstanbul Kentsel Saçaklanma Sanayileşme

Kaynakça

  • Akın, O (2012), İstanbul Kentinin Değişim Öyküsü, Mimarist, Vol. 0, Issue 45, pp. 46-59.
  • Çakılcıoğlu, M (2004), “Üst Ölçekli Plan Sorunsalı”, http://www.kentli.org/makale/ ust_plan.htm, (Er.Trh: 01.01.2011).
  • Clawson, M. (1962), “Urban Sprawl and Speculation in Suburban Land”, Land Economics, (38:2) 99-111
  • Devlet Planlama Teşkilatı (1963), Doğu Marmara Bölgesi Ön planı, İmar ve İskân Bakanlığı, İstanbul.
  • Eraydın, A (1999), “Sanayinin Anadolu’ya Yaygınlaşması ve Son Dönemde Gelişen Yeni Sanayi Odakları”, 75 Yılda Çarklardan Chip’lere, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, ss.257-276.
  • EAA, “Urban sprawl in Europe - The ignored challenge”, Report No 10/2006, http://www.eea. europa.eu/publications/eea_report_2006_10, (Er.Trh:01.01.2014)
  • Ewıng, R. (1997), “Is Los Angeles-Style Sprawl Desirable?”, Journal of the American Planning Association, (63:1), 107-26.
  • Terzi, F, Bölen, F (2009),”Urban Sprawl Measurement of İstanbul”, European Planning Studies (17:10),2009, 1559-70.
  • Glaeser, E.L., Kahn, M.E. (2003), “ Sprawl and Urban Growth”, National Bureau of Economic Research Working Paper, No. 9733, Cambridge, MA.
  • Galster, G, Hanson, R., Wolman, H., Coleman, S., Freıhage, J. (2001), Wrestling Sprawl to the Ground: Defining and Measuring an Elusive Concept, Housing Policy Debate, (12:4), 681-717.
  • Karataş, N (2007/2), “İzmir’deki Şehirsel Saçaklanma Eğilimlerinin Torbalı-Ayrancılar’da Arazi Sahipliği El Değişim Süreçlerine Etkileri (1968–2000)”, Planlama Dergisi, ss:3-12.
  • Karakayacı, Ö, Karakayacı, Z (2012), “Method proposal for determınıng urban/rural land value ın Urban sprawl area”, The Journal of Academic Social Science Studies, International Journal of Social Science, Volume 5, Issue 4, pp. 107-120.
  • Nelson, A.C., Duncan, J.B. (1995) Growth Management: Principles and Practice, APA Planners Pres, Chicago, Illinois.
  • Özden, P (2001), “Kentsel Yenileme Uygulamalarında Yerel Yönetimlerin Rolü Üzerine Düşünceler ve İstanbul Örneği”, İ.Ü.Siyasal Bilgiler Fak. Dergisi, No: 23–24, Ekim 2000-Mart
  • Ewing, R, Pendall, R, Chen, D(20002), “Measuring Sprawl and Its Impact”, Washington, DC, Smart Growth America. http://www.smartgrowthamerica.org/documents/ MeasuringSprawlTechnical.pdf, (Er Trh:25.02.2014).
  • Sezgin, D, Varol, Ç (2012), “Ankara’daki Kentsel Büyüme Ve Saçaklanmanın Verimli Tarım Topraklarının Amaç Dışı Kullanımına Etkisi”, DOI: 10.4305/Metu.Jfa. 2012.1.15, Metu Jfa 29:1, ss. 273-288.
  • Sönmez, M (1996), İstanbul’un İki Yüzü, 1980’den 2000’e Değişim, İstanbul: Arkadaş Yayınları.
  • Sevgi, C (1994), Sanayileşme Sürecinde Türkiye ve Sanayi Kuruluşlarının Alansal Dağılımı, Ankara: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. Yay. No:504.
  • Stone, B., Hess, J.J., Frumkın, H (2010)., “ Urban Form and Extreme Heat Events: Are Sprawling Cities More Vulnerable to Climate Change Than Compact Cities?” Environmental Health Perspectives (118:10), 1425-8.
  • Tekeli, İ (2013), İstanbul’un Planlanmasının ve Gelişmesinin Öyküsü, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
  • Thorns, D.C. (2004), Kentlerin Dönüşümü: Kent Teorisi ve Yaşam, çev. Esra Nal, Hasan Nal, İstanbul: CSA Global Yayın Ajansı.
  • Tümertekin, E (1997), İstanbul, İnsan ve Mekân, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
  • Türkün, A, Kurtuluş, H (2005), İstanbul’da Kentsel Ayrışma, Mekânsal Dönüşümde Farklı Boyutlar, der. Hatice Kurtuluş, İstanbul: Bağlam Yayınları.
  • Urry, J ( 1995), “ Örgütlü Kapitalizmin Çöküşü”, Yeni Zamanlar, 1990’larda Politikanın Değişen Çehresi, Der. Stuart Hall ve Martin Jacques, çev. Abdullah Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Yüzer, A, Giritlioğlu, C (2003), “ Sanayi Alanları Yeni Düzenleme Stratejileri, İstanbul Örneği”, İTÜ dergisi/a, mimarlık, planlama, tasarım, cilt:2, sayı:1.
  • Türkiye İstatistik Kurumu, 1950 Yılı Ziraat Sayımı Neticeleri, http://kutuphane.tuik.gov.tr /pdf/ 0015054.pdf, yayın no: 371, DİE, Ankara,1956, (Er.Tar: 05.01.2014).
  • Türkiye İstatistik Kurumu, 1991 Genel Tarım Sayımı Köy Genel Bilgi Anketi Sonuçları http:// kutuphane.tuik.gov.tr/pdf/0013451.pdf, yayın no: 1550, DİE, Ankara,1992, (Er.Tar: 05.01.2014).
  • Türkiye İstatistik Kurumu, 2001 Yılı Genel Tarım Sayımı Köy Bilgi Anketi http:/kutuphane. tuik.gov.tr/pdf/0018491.pdf, yayın no 2898, DİE, 2004, (Er.Tar: 05.01.2014).
  • Türkiye İstatistik Kurumu, 2000 Yılı İmalat Sanayi İl Ve İlçe Özet Tablosu ( 10 + ) Rev.2.
  • Türkiye İstatistik Kurumu, 1990-2001 Yılı İmalat Sanayi İl Ve Türkiye Özet Tablosu ( 10 + ) Rev.2.
  • Türkiye İstatistik Kurumu, 1980-1985-1992 Genel Sanayi ve İşyerleri Sayımı ve İstanbul ve İlçeleri İşyeri Sayıları ve İstihdamı.
  • Türkiye İstatistik Kurumu, 1980,1990,2000 Genel Nüfus Sayımları, 2010 ve 2012 Adrese Dayalı Nüfus Sayımları.
  • Türkiye İstatistik Kurumu, 1940,1950,1955 ve 1965 yıllarına ait Genel Nüfus Sayımları.
  • Milliyet Gazetesi, 19.09.1961, , http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/Ara.aspx?araKelime=” plan%”&isAdv= false, (Er.Trh: 05.12.2013).
  • Milliyet Gazetesi, 16.06.1955, http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/Ara.aspx?araKelime=” plan%”&isAdv=false, (Er.Trh: 05.12.2013).

The Urban Sprawl of İstanbul in The East and West Periphery

Yıl 2013, Sayı: 8, 11 - 30, 01.09.2013

Ayşegül Kanbak

Öz

İstanbul, one of the most important cities in our country, has attracted a great deal of attention over its history. Migration and industrialization are two interrelated concepts and these concepts are used to explain the development of İstanbul. The population pressure caused settlements that have built up in the rural areas. Urban sprawl has arisen a result of rapid growth of the cities. This study intends to discuss the urban sprawl of İstanbul. It uses the data of the population, agriculture and industry which was obtained from the Turkish Statistical Institute. On the basis of these data, the urban differences in cities like İstanbul, Kocaeli and Tekirdağ are shown

Anahtar Kelimeler

Istanbul Urban Sprawl Industrialization.

Kaynakça

  • Akın, O (2012), İstanbul Kentinin Değişim Öyküsü, Mimarist, Vol. 0, Issue 45, pp. 46-59.
  • Çakılcıoğlu, M (2004), “Üst Ölçekli Plan Sorunsalı”, http://www.kentli.org/makale/ ust_plan.htm, (Er.Trh: 01.01.2011).
  • Clawson, M. (1962), “Urban Sprawl and Speculation in Suburban Land”, Land Economics, (38:2) 99-111
  • Devlet Planlama Teşkilatı (1963), Doğu Marmara Bölgesi Ön planı, İmar ve İskân Bakanlığı, İstanbul.
  • Eraydın, A (1999), “Sanayinin Anadolu’ya Yaygınlaşması ve Son Dönemde Gelişen Yeni Sanayi Odakları”, 75 Yılda Çarklardan Chip’lere, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, ss.257-276.
  • EAA, “Urban sprawl in Europe - The ignored challenge”, Report No 10/2006, http://www.eea. europa.eu/publications/eea_report_2006_10, (Er.Trh:01.01.2014)
  • Ewıng, R. (1997), “Is Los Angeles-Style Sprawl Desirable?”, Journal of the American Planning Association, (63:1), 107-26.
  • Terzi, F, Bölen, F (2009),”Urban Sprawl Measurement of İstanbul”, European Planning Studies (17:10),2009, 1559-70.
  • Glaeser, E.L., Kahn, M.E. (2003), “ Sprawl and Urban Growth”, National Bureau of Economic Research Working Paper, No. 9733, Cambridge, MA.
  • Galster, G, Hanson, R., Wolman, H., Coleman, S., Freıhage, J. (2001), Wrestling Sprawl to the Ground: Defining and Measuring an Elusive Concept, Housing Policy Debate, (12:4), 681-717.
  • Karataş, N (2007/2), “İzmir’deki Şehirsel Saçaklanma Eğilimlerinin Torbalı-Ayrancılar’da Arazi Sahipliği El Değişim Süreçlerine Etkileri (1968–2000)”, Planlama Dergisi, ss:3-12.
  • Karakayacı, Ö, Karakayacı, Z (2012), “Method proposal for determınıng urban/rural land value ın Urban sprawl area”, The Journal of Academic Social Science Studies, International Journal of Social Science, Volume 5, Issue 4, pp. 107-120.
  • Nelson, A.C., Duncan, J.B. (1995) Growth Management: Principles and Practice, APA Planners Pres, Chicago, Illinois.
  • Özden, P (2001), “Kentsel Yenileme Uygulamalarında Yerel Yönetimlerin Rolü Üzerine Düşünceler ve İstanbul Örneği”, İ.Ü.Siyasal Bilgiler Fak. Dergisi, No: 23–24, Ekim 2000-Mart
  • Ewing, R, Pendall, R, Chen, D(20002), “Measuring Sprawl and Its Impact”, Washington, DC, Smart Growth America. http://www.smartgrowthamerica.org/documents/ MeasuringSprawlTechnical.pdf, (Er Trh:25.02.2014).
  • Sezgin, D, Varol, Ç (2012), “Ankara’daki Kentsel Büyüme Ve Saçaklanmanın Verimli Tarım Topraklarının Amaç Dışı Kullanımına Etkisi”, DOI: 10.4305/Metu.Jfa. 2012.1.15, Metu Jfa 29:1, ss. 273-288.
  • Sönmez, M (1996), İstanbul’un İki Yüzü, 1980’den 2000’e Değişim, İstanbul: Arkadaş Yayınları.
  • Sevgi, C (1994), Sanayileşme Sürecinde Türkiye ve Sanayi Kuruluşlarının Alansal Dağılımı, Ankara: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. Yay. No:504.
  • Stone, B., Hess, J.J., Frumkın, H (2010)., “ Urban Form and Extreme Heat Events: Are Sprawling Cities More Vulnerable to Climate Change Than Compact Cities?” Environmental Health Perspectives (118:10), 1425-8.
  • Tekeli, İ (2013), İstanbul’un Planlanmasının ve Gelişmesinin Öyküsü, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
  • Thorns, D.C. (2004), Kentlerin Dönüşümü: Kent Teorisi ve Yaşam, çev. Esra Nal, Hasan Nal, İstanbul: CSA Global Yayın Ajansı.
  • Tümertekin, E (1997), İstanbul, İnsan ve Mekân, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
  • Türkün, A, Kurtuluş, H (2005), İstanbul’da Kentsel Ayrışma, Mekânsal Dönüşümde Farklı Boyutlar, der. Hatice Kurtuluş, İstanbul: Bağlam Yayınları.
  • Urry, J ( 1995), “ Örgütlü Kapitalizmin Çöküşü”, Yeni Zamanlar, 1990’larda Politikanın Değişen Çehresi, Der. Stuart Hall ve Martin Jacques, çev. Abdullah Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Yüzer, A, Giritlioğlu, C (2003), “ Sanayi Alanları Yeni Düzenleme Stratejileri, İstanbul Örneği”, İTÜ dergisi/a, mimarlık, planlama, tasarım, cilt:2, sayı:1.
  • Türkiye İstatistik Kurumu, 1950 Yılı Ziraat Sayımı Neticeleri, http://kutuphane.tuik.gov.tr /pdf/ 0015054.pdf, yayın no: 371, DİE, Ankara,1956, (Er.Tar: 05.01.2014).
  • Türkiye İstatistik Kurumu, 1991 Genel Tarım Sayımı Köy Genel Bilgi Anketi Sonuçları http:// kutuphane.tuik.gov.tr/pdf/0013451.pdf, yayın no: 1550, DİE, Ankara,1992, (Er.Tar: 05.01.2014).
  • Türkiye İstatistik Kurumu, 2001 Yılı Genel Tarım Sayımı Köy Bilgi Anketi http:/kutuphane. tuik.gov.tr/pdf/0018491.pdf, yayın no 2898, DİE, 2004, (Er.Tar: 05.01.2014).
  • Türkiye İstatistik Kurumu, 2000 Yılı İmalat Sanayi İl Ve İlçe Özet Tablosu ( 10 + ) Rev.2.
  • Türkiye İstatistik Kurumu, 1990-2001 Yılı İmalat Sanayi İl Ve Türkiye Özet Tablosu ( 10 + ) Rev.2.
  • Türkiye İstatistik Kurumu, 1980-1985-1992 Genel Sanayi ve İşyerleri Sayımı ve İstanbul ve İlçeleri İşyeri Sayıları ve İstihdamı.
  • Türkiye İstatistik Kurumu, 1980,1990,2000 Genel Nüfus Sayımları, 2010 ve 2012 Adrese Dayalı Nüfus Sayımları.
  • Türkiye İstatistik Kurumu, 1940,1950,1955 ve 1965 yıllarına ait Genel Nüfus Sayımları.
  • Milliyet Gazetesi, 19.09.1961, , http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/Ara.aspx?araKelime=” plan%”&isAdv= false, (Er.Trh: 05.12.2013).
  • Milliyet Gazetesi, 16.06.1955, http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/Ara.aspx?araKelime=” plan%”&isAdv=false, (Er.Trh: 05.12.2013).
Toplam 35 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Ayşegül Kanbak Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 1 Eylül 2013
Yayımlandığı Sayı Yıl 2013 Sayı: 8

Kaynak Göster

APA Kanbak, A. (2013). İstanbul ve Kentsel Saçaklanma. MSGSÜ Sosyal Bilimler(8), 11-30. https://doi.org/10.4305/Metu.Jfa.2012.1.15, Metu Jfa 29:1, s.274.