Yerel Siyaset ve Yerel Yönetimlerde Cinsiyetçi Örüntüler: İstanbul Örneği

Yıl 2013, Sayı: 8, 64 - 80, 01.09.2013

Nihal Şirin Pınarcıoğlu

Öz

Genel olarak Türkiye’de ve özelde İstanbul’da kadınların ulusal ve yerel politikadaki temsil oranları oldukça düşüktür. Kadınların yerel politikadaki eksik temsili, kenti erkeklerden farklı deneyimleyen kadınların yerel siyasette yeterince temsil edilmediği anlamını taşımaktadır. Bu sorun, kadınların özgül gereksinimlerinin kentsel karar alma mekanizmalarına yansımamasına ve bu mekanizmalarda dikkate alınmamasına yol açmaktadır. Dolayısıyla yerel yönetimlerin kentsel hizmetleri cinsiyet körü olmakta, kadınların özgül gereksinimlerini dikkatte almadan sunulmaktadır. Bu çalışmada, kentsel (yerel) siyasetin formel karar alma mekanizmalarında kadınların eksik temsiline, bu durumun nedenlerine ve kentte yaşayan kadınların yaşamlarını nasıl etkilediğine, kentsel siyasetin erkek egemen bir alan olarak şekillendiği İstanbul örneğinde odaklanılmaktadır. Bu bağlamda öncelikle yerel siyaset ve yerel yönetim kavramları ile Türkiye’deki gelişim süreçleri, yerel siyasetin kadınlar açısından neden önemli olduğu, kentin formel karar alma mekanizmaları olarak yerel seçilmiş meclislerde kadın temsilinin nicel ve nitel durumu ile İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin kentte yaşayan kadınlar için yürüttükleri faaliyetler ele alınmakta, bu kapsamda İstanbul’daki belediye meclis üyesi kadınların anlatılarına yer verilmektedir.2

Anahtar Kelimeler

Yerel siyaset, yerel yönetimler, cinsiyet eşitsizlikleri, İstanbul

Local Politics and the Local Governments Sexist Patterns: Example of Istanbul

Öz

The rate of women’s represetation in local politics is low generally in Turkey and specifically in Istanbul. Women’s under-representation in local politics means that women who experience the city different from men are not represented sufficiently. Because of this problem women’s specific needs are not considered in local decision making mechanisms. Therefore, local public services are gender blind and women’s specific needs are not taken into consideration. This paper points out the reasons of women who live in urban areas in sample of Istanbul where the structure of local politics is male-dominated. In this context, at first the concepts of “local politics” and “local government” and their historical development process are anlysed. And then, the significance of local politics of women, number and conditions of women in city councils and Istanbul Metropolitan Municipality’s activities for women are discussed. Also, narratives from the interviews with women members of city council in Istanbul are included

Anahtar Kelimeler

Local politics, local governments, gender Inequalities, Istanbul

Kaynakça

• Acar-Savran, G. (2004). Beden Emek Tarih: Diyalektik Bir Feminizm İçin. İstanbul: Kanat Yay.
• Alkan, A. (2008). Belediye Kadınlara da Hizmet Eder – Kadın Dostu Belediye Hizmetleri: Neden, Nasıl… İstanbul: KA-DER.
• Alkan, A. (2005). Yerel Yönetimler ve Cinsiyet: Kadınların Kentte Görünmez Varlığı. Ankara: Dipnot Yay.
• Alkan, A. (2003). Kadınlar Tarafından Kadınlarla Birlikte ve Kadınlar İçin Yerel Politika. Ankara: Ankara Üniversitesi Kasaum/KA-DER.
• Alkan, A. (2000). Yerel Politika ve Kadın. Ankara: Ankara Üniversitesi Kasaum/KA-DER.
• Alpaydın, Y. (2006). “Bir Sosyal Politika Aracı Olarak Yerel Yönetim Yetişkin Eğitimi Etkinlikleri: İSMEK Örneği”, http://www.sosyalpolitikalar.com.tr/derg-boeluemler/kapak-/kapak- dosyasi/33-bir-sosyal-politika-arac-olarak-yerel-yoenetim-yetikin-eitimi-etkinlikleri-smek-oerne. html, Erişim Tarihi: 05.12.2013.
• Arıkboğa, E., (2010). Yerel Yönetimlerde Katılım ve Meclislerin Rolü. Yerel Yönetim Anlayışında Yeni Yaklaşımlar Sempozyumu. İstanbul: Okan Üniversitesi Yay.
• Arıkboğa, E., N. Ekin Erkan ve A. Güner. (2010). The Rise of Women in Local Politics in Turkey: Whereabouts? Up to Where? 1st International Congress on Urban and Environmental Issues and Policies. Trabzon: KTÜ, Vol. II, 451–471.
• Arıkboğa, E. (2009). Yerel Yönetimlerde Temsil ve Kadın Üyeler: Kadın Adayların Önündeki Görünmez Engeller. Türk İdare Dergisi, 463–464, 15–43.
• Ayata-Güneş, A. (1998). Laiklik, Güç ve Katılım Üçgeninde Türkiye’de Kadın ve Siyaset. A. Hacımirzaoglu (drl.). 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler içinde. İstanbul: Tarih Vakfı Yay.
• Bayramoğlu, S. (2005). Yönetişim Zihniyeti / Türkiye’de Üst Kurullar ve Siyasal İktidarın Dönüşümü. İstanbul: İletişim Yay.
• Beall, Jo. (1996). Urban Governance: Why Gender Matters? http://www.gdrc.org/u-gov/doc- whygendermatters.html, Erişim Tarihi: 03.07.2007.
• Berktay, F. (2003). Tarihin Cinsiyeti. İstanbul: Metis Yay.
• Berktay, F., Kadınlar, Siyaset ve Demokrasi (Sosyal Demokrasi Okulu Ders Notları), http:// www.sodev.org.tr/Okullar/SDO/ders_notlari/kadinlar_siyaset_demokrasi.html), Erişim Tarihi: 05.03.2010.
• Bourdieu, P. (2001). Masculine Domination. Cambridge: Polity Press.
• Castells, M. (1997) Kent, Sınıf, İktidar, çev.Asuman Erendil, Ankara: Bilim ve Sanat.
• Cerit-Mazlum, S. (2008). Önce Yerel Siyaset. İstanbul: KA-DER.
• Connell, R.W. (1998). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar. C. Soydemir (çev.). İstanbul: Ayrıntı Yay.
• Çitçi, O. (1989). Yerel Yönetimlerde Temsil -Belediye Örneği-. Ankara: TODAİE.
• Çitçi, O. (1999). 20. Yüzyılın Sonunda Kadınlar ve Gelecek. Mülkiyeliler Birliği Dergisi, 23.215, 81-97.
• Ecevit, Y. (2001). Yerel Yönetimler ve Kadın Örgütleri İlişkisine Eleştirel Bir Yaklaşım. A. İlyasoğlu ve N. Akgökçe (drl.). Yerli Bir Feminizme Doğru içinde. İstanbul: Sel Yay.
• Ecevit, Y. (2007). Yoksulluğa Karşı Feminist Strateji İçin, Amargi: Aylık Feminist Dergi, 6, 14-18.
• Erder, S. ve N. İncioğlu. (2008). Türkiye’de Yerel Politika’nın Yükselişi. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yay.
• Giddens, A. (1994). Modernliğin Sonuçları. Kuşdil, E. (çev.). İstanbul: Ayrıntı Yay.
• Greed, C. H. (1994). Women and Planning. London and New York: Routledge.
• Güler-Ayman, B. (2003). İkinci Dalga: Siyasal ve Yönetsel Liberalizasyon. Kamu Yönetimi ve Yerel Yönetimler Sempozyumu. Ankara: Yol İş Sendikası.
• Güner, A. (2007). Nasıl Bir Hizmet Bölüşümü? Temel İlkeler ve Türkiye Uygulaması. A. Mengi (drl.). Yerellik ve Politika içinde. Ankara: İmge Yay. ss. 47–66.
• Hablemitlioğlu, Şengül. (2005). Toplumsal Cinsiyet Yazıları. İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yay.
• Harvey, D. (1999). Postmodernliğin Durumu. S. Savran (çev.). İstanbul: Metis Yay.
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi Faaliyet Raporu 2012, http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/ BilgiHizmetleri/Yayinlar/FaaliyetRaporlari/Documents/2012/iBB_Faaliyet_Raporu_pdf/ibb_ faaliyetraporu_2012.pdf, Erişim Tarihi: 11.05.2013.
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kadın Koordinasyon Merkezi, http://www.ibbkkm.org/, Erişim Tarihi: 11.01. 2013.
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi Stratejik Planı 2010-2014, http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/ kurumsal/Birimler/StratejikPlanlamaMd/Pages/2010-2014StratejikPlan.aspx, Erişim Tarihi: 21.10.2011.
• Jaeckel, Monika and Marieke Van Geldermalsen (2007), Gender Equality And Urban Development: Building Better Communities For All, http://www.globalurban.org/ GUDMag06Vol2Iss1/Jaeckel%20&%20van%20Geldermalsen.htm, Erişim Tarihi: 21.06.2007.
• KA-DER. (2006). Cinsiyet Eşitliği Yolunda Yerel Politikalar Raporu. Ankara: KA-DER Yay.
• KA-DER. (2011). http://www.kader.org.tr/tr/container.php?act=unlimited00&id00=105, Erişim Tarihi: 10.9.2012
• Kahraman, H.B., Keyman, F. ve A.Y. Sarıbay. (1999). Katılımcı Demokrasi, Kamusal Alan ve Yerel Yönetim. İstanbul: Demokrasi Kitaplığı.
• Kurtoğlu, A. (2004). Hemşehrilik ve Şehirde Siyaset: Keçiören Örneği. İstanbul: İletişim Yay.
• Kümbetoğlu, B. (2001). Kentsel Alan ve Yerel Yönetimlerde Toplumsal Cinsiyet. A. İlyasoğlu ve N. Akgökçe (Ed.). Yerli Bir Feminizme Doğru içinde. İstanbul: Sel Yay.
• Mackenzie, S. (2002). Kentte Kadınlar. Duru, B. ve A. Alkan (Ed. ve Çev.). 20. Yüzyıl Kenti içinde. Ankara: İmge Yay.
• Minibaş, T. (1996). Siyasal Partiler Yelpazesinde Kadının Konumu. Kadın Gerçeklikleri içinde. N. Arat (drl). İstanbul: Say Yayınları, ss. 173-191.
• Moser, O. N. C. (1993). Gender Planning and Development: Theory, Practice and Training. New York: Routledge.
• Pateman, C. (1988). The Sexual Cantract. Standford University Press.
• Phillips, A. (1995). Demokrasinin Cinsiyeti. A. Türker (çev.). İstanbul: Metis Yay.
• Pincha, C. (2009). Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Afet Yönetimi. D. Keskin-Demirer (çev.). Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Yay.
• Sancar-Üşür, S. (2000). Siyasal Süreçlere Katılımda Kadın-Erkek Eşitliği. Kadın Erkek Eşitliğine Doğru Yürüyüş: Eğitim, Çalışma Yaşamı ve Siyaset içinde. İstanbul: TÜSİAD.
• Sancar-Üşür, S. (2008). Siyasal Katılım. Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği: Sorunlar, Öncelikler ve Çözüm Önerileri içinde. İstanbul: TÜSİAD ve KAGİDER, ss.217-299.
• Sandercock, L. and A. Forsyth. (2005). A Gender Agenda: New Directions For Planning Theory. Fainstein, S. ve L. J. Servon (Ed.). Gender and Planning içinde. New York: The City Reader.
• Şengül, H. T. (2009). Kentsel Çelişki ve Siyaset. Ankara: İmge Yay.
• T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (KSGM). (2008). Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ulusal Eylem Planı 2008–2013. Ankara: KSGM.
• Tekeli, Ş. (1982). Kadınlar ve Siyasal-Toplumsal Hayat, İstanbul: Birikim Yay.
• Tekeli, Ş. (1989). 1980’lerde Türkiye’de Kadınların Kurtuluşu Hareketinin Gelişmesi. Birikim: Aylık Sosyalist Kültür Dergisi. 3, 34- 41.
• Walby, S. (1997). Gender Transformations. London: Routledge.
• Wedel, H. (2001). Siyaset ve Cinsiyet. C. Kurultay (çev.). İstanbul: Metis Yay.
• Sayılı İl Özel İdaresi Kanunu, Kabul Tarihi: 2005.
• Sayılı Belediye Kanunu, Kabul Tarihi: 2005.