Sanat Yapıtının Fenomenolojisi

Yıl 2016, Sayı: 14, 49 - 63, 01.09.2016

Emre Şan

Öz

20. yüzyılda felsefi tartışmaların merkezinde bulunan, estetik deneyim ve imaj sorusu estetiğin ve fenomenolojinin yollarının kesişmesini sağlar. Husserl tarafından kuruluşundan itibaren tezahür sorusuyla ilgilenen fenomenoloji, doğal olarak duyusal deneyimin birliği meselesiyle yüz yüze gelir. Duyusal dünyanın tezahürü ve sanat yapıtının tekil mevcudiyeti arasındaki ikilik tezahürün özü ve dolayısıyla birliği problemini ortaya çıkarır. Duyusal deneyim ve estetik deneyim arasındaki ilişki başta Husserl olmak üzere Heidegger ve Merleau-Ponty tarafından fenomenolojinin özel bir problemi olarak tayin edilir. Özellikle Heidegger ve Merleau-Ponty, her biri kendi tarzında, Husserl ile eleştirel bir diyaloğa girerek fenomenolojinin estetik kazanımlarını görmemize olanak sağlar. Eldeki yazıda sanat, estetik ve fenomenoloji arasındaki etkileşimden doğan yeni bir paradigmayı ya da özel şemayı, tarihi ve eleştirel bir bakış açısından aydınlatmaya çalışacağım

Anahtar Kelimeler

Estetik, Sanat Fenomeni, Epokhe, Ge-Stell, Aisthesis

The Phenomenology of the Work of Art

Öz

The sensible presence of the world and this singular presence of the work of art (which is, so to speak, only appearance) give rise, by their very duality, to the question of the essence and therefore of the unity of appearing. This question is hardly analysed by Edmund Husserl, it comes to the fore in the works of Martin Heidegger and Maurice Merleau-Ponty. In this regard, the ambition of this essay is precisely to bring to light a new paradigm or a special schema which comes from an interaction between art, aesthetics and phenomenology

Anahtar Kelimeler

Aesthetics, Phenomenon of Art, Epokhe, Ge-Stell, Aisthesis.

Kaynakça

• BADIOU, Alain. Başka Bir Estetik. Sanatlar İçin Küçük bir Klavuz. çev. Aziz Ufuk Kılıç. İstanbul: Metis. 2010.
• BERNASCONI, Robert. “Sanat Eserinin Büyüklüğü”, Heidegger, Fikir Mimarları-15. çev. ve yay. haz. Ahmet Aydoğan. İstanbul: Say. 2008.
• DASTUR, Françoise. “Husserl et la neutralité de l’art”. La part de l’oeil. n°7. 1991.
• DİREK, Zeynep. “Heidegger’in Sanat Anlayışı”. Cogito. sayı 64. İstanbul: YKY. 2010.
• ESCOUBAS, Eliane. “Liminaire”. La part de l’œil. n° 7. 1991.
• ESCOUBAS, Eliane. “La question de l’oeuvre d’art. M. Merleau-Ponty ve M. Heidegger”, Merleau-Ponty. Phénoménologie et expériences, yay.haz. M. Richir ve E. Tassin, Grenoble, Million. 1992.
• FLORENSKİ, Pavel. Tersten Perspektif. sunuş. Zeynep Sayın. alm. çev. Yeşim Tükel. İstanbul: Metis. 2001.
• HEIDEGGER, Martin. “Der Ursprung des Kunstwerkes” Holzwege. Fankfurt-am-Main: Klostermann. 1950.
• HEIDEGGER, Martin. Sanat Eserinin Kökeni. alm.çev. Fatif Tepebaşılı. Ankara: De Ki. 2011.
• HEIDEGGER, Martin. Nietzsche, Vol I The Will to Power as Art. çev. David Farrel Krell. New York: Harper&Row Publishers. 1991.
• HUSSERL, Edmund. Logische Untersuchungen. fr. çev. Hubert Elie, Arion L. Kelkel ve René Schérer. Recherches logiques. Paris: PUF. 1990.
• HUSSERL, Edmund. “Lettre à Hofmannsthal”. fr. çev. Escoubas. La part de l’œil. n° 7. 1991.
• HUSSERL, Edmund. Idées directrices pour une phénoménologie. fr. çev. P. Ricœur. Paris: Gallimard. 1950.
• KURTAR, Senem. Heidegger ve Poetik Düşünme. Ankara: Pharmakon. 2014.
• MARION, Jean-Luc. Görünürün Kesişimi. fr. çev. Murat Erşen. İstanbul: Monokl. 2014.
• MERLEAU-PONTY, Maurice. “La Doute de Cézanne” (1947). Sens et non-sens. Paris: Nagel. 1948.
• MERLEAU-PONTY, Maurice. Le visible et l’invisible, suivi de notes de travail. Paris: Gallimard. 1964.
• MERLEAU-PONTY, Maurice. Göz ve Tin. fr. çev. Ahmet Soysal. İstanbul: Metis. 1996.
• NANCY, Jean-Luc. “Sanat Kalıntısı (Le vestige de l’art)”. fr. çev. Ömer Albayrak. Proje4L- İstanbul Güncel Sanat Müzesi. Organize İhtilaf Sergi Kataloğu. 2003.
• PANOFSKY, Erwin. Simgesel Bir Biçim. alm. çev. Yeşim Tükel. İstanbul: Metis. 2012.
• PLATON. Diyaloglar II. İstanbul: Remzi Kitabevi. 1999.
• RANCIÉRE Jacques. “Badiou’nun İnestetik’i: Modernizmin Burkulmaları”. Estetiğin Huzursuzluğu. Sanat Rejimi ve Politika. fr. çev. Aziz Ufuk Kılıç. İstanbul: İletişim. 2012.
• SARTRE, Jean-Paul. İmgelem. fr. çev. Alp Tümertekin. İstanbul: İthaki. 2009.
• SARTRE, Jean-Paul. Imagination. Paris: Gallimard. 1940.
• ŞAN Emre. “Estetik Dünyanın Logosu”. Dünyanın Teni. İstanbul: Metis. 2016.
• TALON-HUGON, Carole. “Après Lyotard, l’esthétique en France aujourd’hui”. La Philosophie en France aujourd’hui. yay. haz. Yves Charles Zarka. Paris: PUF. 2015
• TAMINIAUX, Jacques. “Le dépassement Heideggerien de l’esthétique et l’héritage de Hegel”. Recoupements. Brüksel: Ousia. 1982.