Birinci Dünya Savaşı Propaganda Beyannameleri ve Afişlerinde İyilik ve Kötülük Kavramları

Yıl 2020, Sayı: 21, 26 - 46, 10.05.2020

Servet Avşar

Öz

Birinci Dünya Savaşı’nda savaşan tüm devletler gerek kendi kamuoylarına gerekse uluslararası kamuoyuna savaştaki haklılıklarını anlatabilmek için büyük bir propaganda yarışına girmişlerdir. Bu propaganda yarışında, kitleleri etkileyebilecek her türlü vasıtadan istifade etme yoluna gitmişlerdir. Bunların başında propaganda beyannâmeleri ve afişleri gelmektedir. Son derece dikkatli seçilen cümlelerle ve resimlerle desteklenerek bir algıda seçicilik oluşturulmak istenmiştir. Bilgi ve fikirlerin resimler aracılığı ile aktarılmasına gidilmiştir. Burada da iyi ve kötü kavramları her milletin kendi bakış açısı ve çıkarlarına göre değerlendirilmiştir. Bu çalışmada; tarafların kendi haklılıklarını anlatma ve taraftar kazanmada, karşı tarafı nasıl kötü gösterdikleri ve kendilerini nasıl iyi göstermeye çalıştıkları arşiv belgeleri ve propaganda afişleri incelenerek değerlendirilmektedir

Anahtar Kelimeler

Birinci Dünya Savaşı, Propaganda, Beyannâme, Afiş, İyilik, Kötülük.

Kaynakça

• Avşar, S. (2001). Birinci Dünya Savaşında Osmanlı Devletinin Cihat İlânı ve Propaganda. Askerî Tarih Bülteni, sayı: 51, ss. 35-75.
• Avşar, S.. (2002). Birinci Dünya Savaşında İngiliz Propaganda Faaliyetleri ve Osmanlı Devleti. Atatürk Dergisi, sayı: 2, ss. 121-143.
• Avşar, S.. (2002a). Birinci Dünya Savaşında Propaganda Faaliyetleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Ana Bilim Dalı, Kırıkkale.
• Avşar, S. (2003). Birinci Dünya Savaşında İngiliz Propaganda Beyannamelerinde İttihad ve Terakki Partisi Aleyhtarlığı ve Alman Düşmanlığı. Atatürk Dergisi, sayı: 3, ss. 93-111.
• Avşar, S. (2004). Birinci Dünya Savaşında İngiliz Propagandası. Ankara: Kim Yayınları.
• Avşar, S. (2018). Birinci Dünya Savaşında İngiliz Hava Propaganda Raporları. Ankara: Hitabevi Yayınları.
• Avşar, S. (2019). Birinci Dünya Savaşında Alman ve İngiliz Propagandası Üzerine Bir Değerlendirme: Berlin Büyükelçiliği Ateşesi M. Ziya Efendi’nin Raporu. 4. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi, (14-17 Şubat 2019/Yalova) (UBAK), Bildiri Tam Metin Kitabı 3, Sosyal Bilimler, ss. 137-158.
• Ayan, D. (1996). Öğrenilmiş Çaresizlik Modeli Üzerine Sosyolojik Bir Çalışma (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilim Dalı, Ankara.
• Clark, T. (2011). Sanat ve Propaganda-kitle Kültürü Çağında Politik İmge (E. Hoşsucu, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Conserva, H. T. (2003). Propaganda Techniques. I st Books Library.
• Çabuk, M. (2018). İngiltere’nin Birinci Dünya Savaşında Doğu Halklarına Yönelik Propaganda Gazeteleri. History Studies, vol. 10, no. 3, pp. 13-29.
• Çolak, M. - Kaşıyuğun, A. (2014). Savaş ve Propaganda: Birinci Dünya Savaşında Alman propagandası. History Studies, vol. 6, no. 5, pp. 157-176.
• Duva, Ö. (2014). Radikal Kötülük ve Sorumluluk. Doğu Batı Düşünce Dergisi, sayı: 70, ss. 11-27. İstihbarat - Birinci Kitap. (1928). Ankara: Milli Emniyet Hizmeti Yayınları.
• Koloğlu, O. (2004). Lawrence Efsanesi. İstanbul: Alkım Yayınevi.
• Maleševič, S. (2018). Savaşın ve Şiddetin Sosyolojisi (S. Sarı, Çev.). Ankara: Hece Yayınları.
• Mutlu, C. (2012). Birinci Dünya Savaşından Millî Mücadele’ye İsviçre’de Osmanlı Aleyhtarı Propaganda ve Osmanlı Müdafaa-i Hukuk Cemiyetinin Faaliyetleri. History Studies, vol. 4, no. 4, pp. 245-260.
• Ökte, E. Z. (1997). Uluslararası İlişkiler-Psikolojik Harekât ve Psikolojik Harekât Tehdidi. Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, sayı: 2, s. 117.
• Öymen, O. (2002). Silahsız Savaş. Bir Mücadele Sanatı Olarak Diplomasi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Öymen, O. (2014). Bir Propaganda Silahı Olarak Basın, Dünyada ve Türkiye’de Sansür, Baskı ve Yönlendirme. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Özsoy, O. (1998). Geçmişten Günümüze Yöntem ve Uygulamalarıyla Propaganda ve Kamuoyu Oluşturma. İstanbul: Alfa Yayınevi.
• Sanders, M. L. - Taylor P. M. (1982). British Propaganda During the First World War, 1914-1918,London-Basingstoke: The Macmillan Press.
• Sarısaman, S. (1999). Birinci Dünya Savaşında Türk Cephelerinde Beyannamelerle Psikolojik Harp. Ankara: Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları.
• Sönmez, Ü. Ş. (2014). Türk Romanında Kötülük (Başlangıçtan 1950’ye). Doğu Batı Düşünce Dergisi, sayı: 70, ss. 269-318.
• Taylor, P. M. (1980). The Forreign Office and British Propaganda During the First World War. Historical Journal, no. 23, pp. 875-898.
• Taylor, P. M. (1999). British Propaganda in the 20th Century, Selling Democracy. Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Yoshimi, S. (2006). World War I Propaganda Posters From the Collection of the University of Tokyo, İnter Faculty İnitiative in İnformation Studies. Tokyo: Tokyo University Press.