Pandemi Döneminde Uzaktan Eğitim Veren Öğretmenlerin Çalışma Koşulları ve Algıladıkları Stres ile Psikolojik İyi Oluşları Arasındaki İlişki

Yıl 2020, Sayı: 22, 301 - 314, 01.11.2020

Gülçin Karadeniz , Neslihan Zabcı

Öz

Bu araştırmada, öğretmenlerin pandemi sürecinde deneyimlerinin yanı sıra, iyi oluş derecelerinin, stres düzeylerinde ve uzaktan eğitime uyum sağlamalarındaki etkisinin değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Çalışmanın örneklemini okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırma bulgularına göre, ilkokul öğretmenlerinin algıladıkları stres lise öğretmenlerinden anlamlı derecede yüksektir. Bunun yanı sıra, ilkokul öncesi öğretmenlerinin lise öğretmenlerine göre iyi oluş düzeylerinin anlamlı derecede yüksek olduğu gözlenmiştir. Düşük motivasyonun öğretmenlerde özyeterlilik ve başarı algısını düşürdüğü ve rahatsızlık algısını arttırdığı tespit edilmiştir. Kuruma olumsuz düşünceleri artan öğretmenlerin algıladıkları stres anlamlı derecede yüksektir. Kuruma yönelik olumsuz düşünceyi yaratan en önemli etkenin ise yönetici kaynaklı yüksek beklenti olduğu görülmüştür. Öğretmenleri en çok zorlayan etkenlerin başında, uzaktan eğitim içeriği hazırlamaya yönelik bilgi sahibi olmama, teknik zorluklar ve özel
hayatla iş yaşamının iç içe geçmesinin yarattığı güçlükler gelmektedir. Araştırmada, belirsizliğin de stresi arttıran önemli bir etken olarak öne çıktığı fark edilmektedir. Mesleki kıdem yılı arttıkça, öğretmenlerin stres algıları ve olumsuzluk duyguları azalmaktadır.

Anahtar Kelimeler

COVID 19, pandemi dönemi, uzaktan eğitim, öğretmen

Kaynakça

• Alakoç, Z. (2001). Genel olarak uzaktan öğretim ve konuya öğretim üyelerinin bakış açıları. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 403-413.
• Arbaugh, J. B. (2000a) Virtual classroom characteristics and student satisfaction in Internetbased MBA courses. Journal of Management Education, 24 (1), 32-54.
• Aydoğan, İ. (2009). Öğretmenlerin psikolojik iyi oluş düzeylerinin yordayıcısı olarak okul iklimi algıları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi ile Sabahatttin Zaim Üniversitesi Enstitüleri Ortak Programı.
• Benson, R. ve Samarawickrema, G. (2009). Addressing the context of e-learning: Using transactional distance theory to inform design. Distance Education, 30 (1), 5-21, DOI: 10.1080/01587910902845972
• Billings, A. C. ve Moos, R. H. (1982). Stressful life events and symptoms: A longitudinal model. Health Psychology, 1, 99-117.
• Ekşi, H., Güneş, F. ve Yaman, N. (2018). Öğretmenlerin evlilik uyumlarının psikolojik iyi oluşları ve toplumsal cinsiyet rolleri açısından incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 8 (50), 203-233.
• Eren, E. (1993). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Eroğlu, F., (2006). Davranış bilimleri. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Gökmen, Ö. F., Duman, İ. ve Horzum, M. B. (2016). Uzaktan eğitimde kuramlar, değişimler ve yeni yönelimler. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi. Cilt 2, Sayı 3, 29-51.
• Holmberg, B. (1995). Theory and practice of distance education. London: Routledge.
• Jeammet, P. (2012). Yüzleşmeler. İçinde: P. Jeammet (ed.) Ergenlik (s. 71-92). İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Karadavut, Y. (2005). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel stres kaynakları, stres belirtileri ve stresle başa çıkma yolları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Yönetimi Bilim Dalı.
• Ryan, R. M. ve Deci, E. L. (2000). Intrinsic and extrinsic motivations: Classic definitions and new directions. Contemporary Educational Psychology, 25, 54-67.
• Uşun, S. (2006). Uzaktan eğitim. İstanbul: Nobel Yayıncılık.
• Uyulgan, M. A. ve Akkuzu, N. (2014). Öğretmen adaylarının akademik içsel motivasyonlarına bir bakış. Dokuz Eylül Üniversitesi Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. Educational Sciences: Theory & Practice, 14 (1), 7-32.
• Zhang, S. ve Fulford, C. P. (1994). Are interaction time and psychological interactivity the same thing in the distance learning television classroom? Educational Technology, 34 (6), 58-64.