Jacques Rancière: Eğitim, Siyasal Olan ve Özgürleşimci Eşitlik

Yıl 2021, Sayı: 23, 228 - 243, 01.06.2021

Erol Subaşi

Öz

Fransız filozof Jacques Rancière (1940-) son elli yılda eğitim, tarih, siyaset, estetik, sinema, edebiyat gibi farklı alanlarda önemli düşünsel ürünler vermiştir. 1968 Mayıs olayları ve neo-liberal küreselleşmenin yükselişi çalışmalarının sosyo-politik arka planını oluşturmaktadır. Rancière kendi özgün nitelikteki felsefi-politik projesini ise Althussercilik, Ortodoks Marksizm, tarihin sonu, müzakereci demokrasi, konsensüs demokrasisi tartışmaları ve post-yapısalcılık ile girdiği polemiklerle ile şekillendirmiştir. Bu çalışmanın sorunsalı, Rancière’in siyasal düşüncesinde eğitim ve siyasal arasında kurmuş olduğu ilişkinin niteliğidir. Temel argüman, Rancière’in düşünce sisteminin içsel mantığı uyarınca eğitim ve siyasetin paradoksal bir şekilde birbiri içinde mevcut olarak tasarlanmış olduğudur. Rancière’in siyasal eleştirisi özü itibariyle pedagojiktir ve radikal pedagojisi de büyük oranda siyaset ve siyasal olana dair kavrayışı üzerinde temellenmektedir. Pedagojisi, zekâların eşitliği aksiyomuna ve siyasal olana dair yaklaşımı da öznelliklerin eşitliği varsayımına dayalıdır. Buna göre, hoca-öğrenci, entelektüel-halk, Parti-proletarya arasındaki hiyerarşilerin eşitlik varsayımı ile ortadan kaldırılması özgürleşimin yolunu açacaktır. Çalışma
bu bağlantıları gösterebilmek için Rancière’in özellikle eğitim ve siyasal olana dair düşüncelerini geliştirmiş olduğu eserlerinin çözümlenmesine odaklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Jacques Rancière, eğitim, siyasal olan, siyasal akımlar ve siyasal düşünce tarihi

Kaynakça

• Badiou, A. (2015). Jacques Rancière: Fırtınadan sonra bilme ve iktidar. (P. B. Yalım, Çev.), Fransız felsefesinin macerası: 1960’lardan günümüze içinde (ss. 145-170). İstanbul: Metis.
• Bhaskar, R. (2010). Plato ETC: The problems of philosophy and their resolution. London: Routledge.
• Buisson, F. (t.y.). Jacotot. İnrp.fr. 17 Ocak 2021 tarihinde http://www.inrp.fr/edition-electronique/lodel/dictionnaire-ferdinand-buisson/document.php?id=2949 adresinden erişildi.
• Hewlett, N. (2010). Badiou, Balibar, Rancière: Re-thinking emancipation. New York: Continiumm.
• Lijphart, A. (2016). Demokrasi modelleri: Otuz altı ülkede yönetim biçimleri ve performansları.(G. Ayas ve U. U. Bulsun, Çev.) (2. bs.). İstanbul: İthaki.
• May, T. (2008). The political thought of Jacques Rancière: Creating equality. Edinburgh: Edinburg University Press.
• Meiksins Wood, E. (2011). Sınıftan kaçış: Yeni hakiki sosyalizm (Ş. Alpagut, Çev.) (2. bs.). İstanbul: Yordam.
• Meiksins Wood, E. (2020). Yurttaşlardan lordlara: Eskiçağdan ortaçağa batı siyasi düşüncesinin toplumsal tarihi (O. Köymen, Çev.) (4. bs.). İstanbul: Yordam.
• Platon. (2020). Devlet. (S. Eyüboğlu ve M. A. Cimcoz, Çev.) (42. bs.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Rancière, J. (1995). La mésentente. Paris: Galilée.
• Rancière, J. (2010). Dissensus: On politics and aesthetics (S. Corcoran, Çev.). New York: continuum.
• Rancière, J. (2011a). La leçon d’Althusser. Paris: La fabrique éditions.
• Rancière, J. (2011b). Foreword to the English edition (E. Battista, Çev.), Althusser’s lesson içinde (ss. xiii-xviii). London: Continuum.
• Rancière, J. (2012). Preface to the New English Edition (J. Drury, Çev.), Proletarian nights: The worker’s dream in nineteenth-century France içinde (ss. vii-xii). London: Verso.
• Rancière, J. (2016). Siyasal’ın kıyısında (A. U. Kılıç, Çev.) (2. bs.). İstanbul: Metis.
• Rancière, J. (2018). Filozof ve yoksulları (A. U. Kılıç, Çev.) (3. bs.). İstanbul: Metis.
• Rancière, J. (2019). Marksizmi yeniden kuran kuramsal silah (A. Meral, Çev.), A. W. Lasowski (Ed.), Althusser ve biz içinde (ss. 172-177). İstanbul: İletişim.
• Rancière, J. (2020). Cahil hoca: Zihinsel özgürleşme üstüne beş ders (S. Kılıç, Çev.) (6. bs.). İstanbul: Metis.
• Rancière, J. ve Panagia, D. (2000). Dissenting words: A conversation with Jacques Rancière. Diacritics, 30(2), 113-126.
• Schmidt, M. G. (2002). Demokrasi kuramlarına giriş (M. E. Köktaş, Çev.) (2. bs.). Ankara: Vadi Yayınları.
• Şenel, A. (1999). Siyasal düşünceler tarihi (8. bs.). Ankara: Bilim ve Sanat.
• Şenel, A. (2006). Kemirgenlerden sömürgenlere: İnsanlık tarihi. Ankara: İmge Kitabevi.
• Tanke, J. J. (2011). Jacques Rancière: An introduction. London: continuum.
• Zizek, S. (2012). Gıdıklanan özne: Politik ontolojinin yok merkezi (Ş. Can, Çev.) (3. bs.). Ankara: Epos.