Disability, Emotions and Social Encounters

Yıl 2024, Sayı: 29, 30 - 47, 31.05.2024

Nur Özer Nihan Bozok

https://doi.org/10.56074/msgsusbd.1432886

Öz

This article focuses on disabilities in the face, conducting a discussion at the intersection of disability studies and the sociology of emotions. The article argues that the relationship between a person’s disability and emotions is not only influenced by that person’s psychobiographical makeup but also by the feelings, perceptions, and prejudices of others regarding disability. The article is based on a field study that was carried out between 2020 and 2023 using qualitative research techniques. The study found three main social patterns about disabled people’s emotions: Firstly, emotional worlds related to disability are shaped by encounters with the emotions that disabled people are drawn into in the social sphere and determined by the ideology of ableism. Second, hospitals and schools may perpetuate disability prejudices. Third, disabled people use solidarity tactics to cope with unpleasant feelings and resort to co-bearing, joy, and friendship. The study’s primary conclusion is that social interactions and the emotional climate they foster enable people who have experienced exclusion in comparable ways to unite, lend support, show solidarity, and form biosocial relationships based on their disability.

Anahtar Kelimeler

Disability Studies, Sociology of Emotions, Social Encounters, Social Exclusion, Biosociality

Sakatlık, Duygular ve Toplumsal Karşılaşmalar

Öz

Bu makale, yüzdeki sakatlıklara odaklanarak sakatlık çalışmaları ve duygular sosyolojisi alanlarının kesişim noktasında bir tartışma yürütmektedir. Makalenin ana argümanı, bir kişinin sakatlığı ile duyguları arasındaki ilişkinin yalnızca o kişinin psikobiyografik yapısından kaynaklanmadığı, aynı zamanda başkalarının sakatlığa ilişkin duygularından, algılarından ve önyargılarından etkilendiğidir. Makalenin ardında 2020-2023 yılları arasında niteliksel araştırma yöntemleri ile yürütülmüş bir alan araştırması bulunmaktadır. Araştırma, yüzünde sakatlık olan kişilerin duygularının toplumsallığı ile ilgili üç ana örüntüyü ortaya çıkarmıştır: Birincisi, sakatlığa ilişkin duygu dünyaları, toplumsal alanda sakatların içine çekildiği ve sağlamcılık ideolojisiyle belirlenmiş duygularla karşılaşmalarda biçimlenir. İkincisi, hastane ve okul gibi kurumlar sakatlığa dair önyargıların ve olumsuz duyguların yeniden üretildiği yerler olabilmektedir. Üçüncüsü, sakat kişiler kendilerine yönelen olumsuz duygularla başa çıkmak için dayanışma stratejileri geliştirirler ve birlikte katlanmaya, neşeye, arkadaşlığa başvururlar. Çalışmanın temel sonucuna göre toplumsal karşılaşmalar ve orada oluşan duygu atmosferi, benzer dışlanma deneyimi yaşayanların bir araya gelmesine, yardımlaşmasına, dayanışmasına ve sakatlıkları temelinde biyososyal ilişkiler geliştirmelerine zemin hazırlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sakatlık Çalışmaları, Duygular Sosyolojisi, Toplumsal Karşılaşmalar, Toplumsal Dışlanma, Biyososyallik

Kaynakça

• Abe, K. (2021). Başkasının yüzü (B. Bayıksel, Çev.). Monokl.
• Ahmed, S. (2004). Duyguların kültürel politikası (S. Komut, Çev.). Sel.
• Aydın, E. (2023, Ekim). Feminist sakatlık kuramı. 02 Ocak 2024 tarihinde feministbellek. https://feministbellek.org/feminist-sakatlik-kurami/ erişildi.
• Bericat, E. (2016). The Sociology of emotions: Four decades of progress. Current Sociology, 64 (3), 491-513.
• Bezmez, D., Yardımcı, S., ve Şentürk, Y. (2011). Giriş. D. Bezmez, S. Yardımcı ve Y. Şentürk (Ed.), Sakatlık çalışmaları: Sosyal bilimlerden bakmak (F. B. Aydar, Çev.) içinde (ss. 17-25). Koç Üniversitesi Yayınları.
• Bozok, N., ve Küçükdoğan N. (2022). Fark, bakış ve sığamama meselesi olarak Şişmanlık: Kadınların şişmanlığına ilişik duygu ve deneyim dünyaları üzerine feminist bir tartışma. Fe Dergi, 14 (1), 64-77.
• Braddock, D. L., ve Parish, S. L. (2011). Sakatlığın kurumsal tarihi. D. Bezmez, S. Yardımcı, ve Y. Şentürk (Ed.), Sakatlık çalışmaları: Sosyal bilimlerden bakmak (F. B. Aydar, Çev.) içinde (s. 101- 186). Koç Üniversitesi Yayınları.
• Bradley, B. (2021). From biosociality to biosolidarity: The Looping effects of finding and forming social networks for body-focused repetitive behaviours. Anthropology & Medicine, 28 (4), 543-557.
• Campbell, J. ve Oliver, M. (1996). Disability politics: Understanding our past, changing our future. Routledge.
• Cevizci, M. (2020). Okul ve asi bedenler: Bir yönetme sanatı olarak tıbbileştirmenin pratik inşası. G. Demez, M. Timurturkan, ve C. Ertan (Ed.), Bedenin sosyolojisi: Gündelik hayatın cisimleşme deneyimleri, tıbbileştirme ve dijital gözlem içinde (s. 74-102). Bağlam.
• Chodorow, N. J. (2007). Duyguların gücü: psikanalizde, cinsiyette ve kültürde kişisel anlam (J. Özata Dirlikyapan, Çev.). Metis.
• Conrad, P. (2007). The Medicalization of society: On the transformation of human conditions into treatable disorders. Johns Hopkins University Press.
• Davis, L. J. (1995). Enforcing normalcy: Disability, deafness and the body. Verso.
• De Certeau, M. (2008). Gündelik hayatın keşfi-I: Eylem, uygulama, üretim sanatları (L. Arslan Özcan, Çev.). Dost.
• Dimond, R., Barlett, A., ve Lewis, J. (2015). What binds biosociality? The collective effervescence of the parentled conference. Social Science & Medicine, (126), 1-8.
• Facial Disability Index. Physiopedia: https://www.physio-pedia.com/Facial_Disability_Index
• Ferry, L. (2023). Transhümanist devrim: Tekno-tıp ve dünyanın überleşmesi hayatlarımızı nasıl altüst edecek? (K. Kahveci, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Goodley, D. (2014). Dis/ability studies: Theorising disablism and ableism. Routledge.
• Goodley, D., Liddiard, K., ve Runswick-Cole, K. (2018). Feeling disability: Theories of affect and critical disability studies. Disability & Society, 33 (2), 197-217.
• Goffman, E. (2018). Toplum içinde davranmak: Etkileşimlerin sosyal düzenine dair açıklamalar (A. Bölükbaşı, Çev.). Heretik.
• hooks, b. (2020). Duygu yoldaşlığı: Kadınların sevgi arayışı (Ö. Karakaş, Çev.). BGST.
• Hughes, B. (2020). Invalidating Emotions in The Non-disabled Imaginary: Fear, Pity and Disgust. N. Watson, ve S. Vehmas (Ed.), Routledge Handbook of Disability Studies içinde (s. 89- 101). Routledge.
• Hughes, B., ve Paterson, K. (2011). Sakatlık sosyal modeli ve kaybolan beden: Bir yeti yitimi sosyolojisine doğru. D. Bezmez, S. Yardımcı, ve Y. Şentürk (Ed.), Sakatlık çalışmaları: Sosyal bilimlerden bakmak (F. B. Aydar, Çev.) içinde (s. 63-80). Koç Üniversitesi Yayınları.
• Kamaözüt, C. (2020). Bedenin tamiri. G. Demez, M. Timurturkan, ve C. Ertan (Ed.), Bedenin sosyolojisi: Gündelik hayatın cisimleşme deneyimleri, tıbbileştirme ve dijital gözlem, içinde (s. 103- 115). Bağlam.
• Kuşçu, E. (2010). Pathos (Etkilenim) kavramının Aristoteles’in felsefesindeki yeri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi.
• Le Breton, D. (2010). Acının antropolojisi (İ. Yerguz, Çev.). Sel.
• Le Breton, D. (2018). Yüz üzerine antropolojik bir deneme (O. Türkay, Çev.). Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Le Breton, D. (2020). Şekil bozukluğundan yüz nakline: Kimlik iç görüleri. G. Demez, M. Timurturkan, ve C. Ertan (Ed.), Bedenin sosyolojisi: Gündelik hayatın cisimleşme deneyimleri, tıbbileştirme ve dijital gözlemi (D. Tanar Tatar, Çev.) içinde (ss. 116-134). Bağlam Yayıncılık.
• Lefebvre, H. (2014). Mekânın üretimi (I. Ergüden, Çev.). Sel.
• Massumi, B. (2018). Duygu politikası (H. Erdoğan, Çev.). Otonom.
• Mattingly, C. (2010). The Paradox of hope: Journeys through a clinical borderland. University of California Press.
• Meleo-Erwin, Z. C. (2020). Bariatric biosociality: Pushed together, pulled apart. SAGE Open, 10 (1), 1-14.
• Mullaney, C. (2019, Nisan). Disability studies: Foundations and key concepts. Jstor Daily. https://daily.jstor.org/reading-list-disability-studies/
• Rabinow, P. (1996). Essays on the anthropology of reason. Princeton University Press.
• Rose, N. (1990). Governing the soul: The shaping of the private self. Routledge.
• Rose, N. (1998). Inventing our selves: Psychology, power, and personhood. Cambridge University Press.
• Shakespeare, T., ve Watson, N. (2011). Farkı yaratmak: Sakatlık, siyaset ve tanınma. D. Bezmez, S. Yardımcı, ve Y. Şentürk (Ed.), Sakatlık çalışmaları: Sosyal bilimlerden bakmak (F. B. Aydar, Çev.) içinde (s. 387-414). Koç Üniversitesi Yayınları.
• Shilling, C. (2016). The Rise of body studies and the embodiment of society: A review of the field. Horizons in Humanities and Social Sciences: An International Refereed Journal, 2 (1), 1-14.
• Toksoy, N. G., Ayma, D., Akoğul, P., ve Eyigün, R. Y. (2023). Farkı yüzünde taşımak: İş yaşamı, sınırlar ve engeller. ViraVerita E-Dergi, (17), 170-195.
• Toksoy, N. G., ve Bozok, N. (2022). Yüzünde farklı olmak ve farkın görsel temsili üzerine bir tartışma. Moment Dergi, 9 (1), 235-250.
• User, İ. (2020). Duyguların tıbbileştirilmesi. G. Demez, M. Timurturkan, ve C. Ertan (Ed.), Bedenin sosyolojisi: Gündelik hayatın cisimleşme deneyimleri, tıbbileştirme ve dijital gözlem içinde (s. 74-102). Bağlam.
• Yardımcı, S., ve Bezmez, D. (2013). “Muhtaç” ile “Vatandaş” arasında: Türkiye’de sakat öznelliği üzerine bir tartışma. Toplum ve Bilim, (126), 98-120.
• Wechuli, Y. (2023). Medicalizing disabled people’s emotions-symptom of a dis/ableist society. Frontiers in Sociology, (8), 1-12.