Mektup Aşkları’nın Duygu Dünyası: Kadınların ve Erkeklerin Mektuplarında Aşk

Yıl 2024, Sayı: 29, 48 - 61, 31.05.2024

Semiha Şentürk Şerife Seda Yücekurt Ünlü

https://doi.org/10.56074/msgsusbd.1453120

Öz

Bu çalışma, Leylâ Erbil’in 1988 yılında yayımlanan Mektup Aşkları romanında “aşk” duygusunun faillerini odağa almaktadır. Çalışmanın temel amacı, mektuplar üzerinden kurgulanan aşkın toplumsal cinsiyet rollerinin performansında belirleyici olup olmadığını çözümlemektir. Bu doğrultuda, aşkın, hangi duygu, davranış ve düşünce biçimleriyle birlikte deneyimlendiği tartışılmaktadır. Romanda yazdıkları ya da onlara yazılan mektuplar üzerinden tanıdığımız kadın ve erkek karakterlerin aşk deneyimleri ve bunu dile getiriş biçimleri arasında farklılık olduğu tespit edilmiştir. Aydınlanmacı görüşün yarattığı ikilik olan kadınların duygularla erkeklerin akılla özdeşleştirilmesi Mektup Aşkları’nda ters yüz edilir. Kadınlarda akıl-duygu ikiliğinin/karşıtlığının kırıldığı, bunların birbirinin içine geçtiği, dolayısıyla karakterlerin düşünce ve davranışlarında çelişkiler ve çatışmalar yarattığı görülür. Erkek karakterler ise hegemonik erkeklik ve bu kavramın duygularla ilişkisi bağlamında çözümlenmiştir. Erkeklerin birçoğu hegemonik erkeklik normları dışında söylemler geliştiriyormuş gibi görünse de bu söylemler üzerinden erkeklik kalıplarını yeniden üretirler.

Anahtar Kelimeler

Leylâ Erbil, Mektup Aşkları, duygu çalışmaları, toplumsal cinsiyet, hegemonik erkeklik

The Realm of Emotion in Mektup Aşkları: Love in the Letters of Female and Male Characters

Öz

This paper focuses on the subjects of love in the novel Mektup Aşkları (1988), written by Leylâ Erbil. The main purpose of this paper is to examine whether the love constructed through letters is a determinant of gender performance. In this regard, this study discusses with which emotions, behaviours, and thoughts love is experienced. It is determined that there are differences between the love experiences of the male and female characters in the novel. The duality created by the Enlightenment view, namely the identification of women with emotions and men with reason, is reversed in Mektup Aşkları. Female characters not only falsify this emotion-reason opposition but also show that emotion and reason are interweaved in their thinking and behaviour. However, male characters are examined in the context of hegemonic masculinity and the relation of this notion with emotions. Although many male characters in the novel seem to develop a discourse out of hegemonic masculinity, it is seen that they reproduce the stereotypes of masculinity.

Anahtar Kelimeler

Leylâ Erbil, Mektup Aşkları, emotion studies, gender, hegemonic masculinity

Kaynakça

• Afacan, Ş. (2022). Duygular tarihi: Bir ezber bozma alanı. E. Dicle (Haz.), Edebiyatın duygu haritası içinde (ss. 13-40). Dergâh.
• Ahmed, S. (2015). Duyguların kültürel politikası (S. Komut, Çev.). Sel.
• Chollet, M. (2023). Aşkı yeniden icat etmek: Patriyarka heteroseksüel ilişkileri nasıl sabote ediyor? (Z. H. Louze, Çev.). İletişim.
• Dawson, L. (2018). Introduction: Female fury and the masculine spirit of vengeance. L. Dawson ve F. McHard (Ed.), Revenge and gender in classical, medieval and renaissance literature içinde. (ss1-30). Edinburg University Press.
• Erbil, L. (Aralık 2002). Hayat her yerde dolaşır, sanat da (O. Koçak, söyleşi yapan). Virgül, (57), 8-13.
• Erbil, L. (2012). Mektup aşkları. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Erbil, L. (2020). Tezer Özlü’den Leylâ Erbil’e mektuplar. YKY.
• Fox, C. (2022). Gender, emotion, literature: ‘No woman’s heart’ in Shakespeare’s Twelfth Night. The Routledge companion to literature and emotion içinde (ss. 214-224). Routledge.
• Gotshall, J. ve Marcus Nordlund. (Ekim 2006). Romantic love: A Literary universal? Philosophy, Literature, (30), 450-470.
• Günay-Erkol, Ç. (2018). İllet, zillet, erkeklik: Türkiye’de eleştirel erkeklik çalışmaları ve seyri. Toplum ve Bilim, (145), 6-32.
• hooks, b. (2004). The Will to change: Men, masculinity, and love. Atria Books.
• Kunduz, N. (2012). Leylâ Erbil’in Mektup Aşkları romanında kişiler dünyası. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, (5/20), 68-80.
• Mumcu, C. (Eylül-Ekim 2000). Yaratıcılık, varoluş ve Leylâ Erbil. kitap-lık, (43), 114-18.
• Oktay, A. (2001). Bir ahlak öğretisinin peşinde. Anlatıların aynası: Yazınsal eleştiriler 2 içinde (ss. 150-154). YKY.
• Sözer, Ö. (2007). Aşk mektubu kime yazılır? Mektup Aşkları üzerine. S. Oğuzertem (Haz.), Leylâ Erbil’de etik ve estetik (ss. 209-2016) içinde. Kanat.
• Şentürk, S. (2012, 7-8 Mayıs). Deneysel bir mektup-roman: Mektup Aşkları [Yayımlanmamış bildiri metni] Edebiyatta buluşma III: Edebiyatımızda mektup. Yeditepe Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü.