Akdeniz Bölgesi Kozmik Radyasyon Doz Eşdeğerinin Fluka/Flair Programı ile Belirlenmesi

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 2, 83 - 90, 31.12.2023

Madi Bülbül , Hanifi Çam

https://doi.org/10.18586/msufbd.1317214

Öz

Bu çalışmada; Akdeniz Bölgesine ait olan Adana, Antalya, Burdur, Isparta, Mersin, Hatay, Kahramanmaraş ve Osmaniye illerinin yıllık ortalama kozmik radyasyon doz eşdeğerleri tespit edilmeye çalışılmış olup bu değerler RGY(Radyasyon Güvenlik Yönetmeliği) ve ICRP(Uluslararası Radyasyondan Korunma Komisyonu)’nun belirlemiş olduğu değerler ile karşılaştırılmıştır. Aynı zamanda Orta Karadeniz Bölgesinde, aynı programla yapılan farklı çalışmayla da sonuçlar kıyaslanmıştır. Yapılan tüm ölçümler sonucunda en fazla maruziyet 467,6 µSv/y değer ile Isparta iline ait iken en az maruziyet değeri ise 285,4 µSv/y ile Mersin iline ait çıkmıştır. RGY ve ICRP’ye göre maruziyet oranı çok düşük olduğu ve maruziyet etkisinin rakım ile doğrudan orantılı olduğu tespit edilmiştir. Aynı enlem üzerinde bulunan bölgeler için ise boylamın bir etkisinin olmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Akdeniz bölgesi, Fluka/Flair, Rakım, Kozmik radyasyon

Kaynakça

• [1] Schlaepfer, H. Cosmic Rays, 2003, 15(1), 1. 2003. [2] Newton, D. W. Measuring the Lateral Distribution of Extensive Air Showers to Characterise Properties of Cosmic Rays Above 1EeV, 2005, Leeds Üniversitesi, Doctora Tezi, 7-9s, Leeds. 2005.
• [3] Harmsna, S. Radio signals of cosmic ray induced air showers at the Pierre Auger Observatory. 2011. Groningen Üniversitesi, Doktora Tezi, 4-6s, Hollanda. 2011.
• [4] Bomoni, G., Checchia P., D’Errico M., Pagano D., Saragino G., Progress in Particle and Nuclear Physics, 112, 103768, 2020.
• [5] Ergi, H. Kozmik ışın kaynaklı nötronların akısı ve enerji dağılımı. 2014. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 49s, Ankara. 2014.
• [6] Ahmed, S. N., Physics and Engineering of Radiation Detection, Academic Press, Elsevier, 2007.
• [7] Parker, E. Solar wind In C. Kamide handbook of the solar terrestrial environtment. Springer. 2007. Berlin Heidelberg New York, 539s. 2007.
• [8] Kalafatoğlu, E. C. Upper atmospheric joule heating and magnetospheric: A case study. 2010. İstanbul Teknik Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 69s, İstanbul. 2010.
• [9] McPherron, R. Physical procceses producting magnetospheric substorms and magnetic storms. 1991. In J. Jacobs, Geomagnetism, London, 739sf. 1991.
• [10] Özçağlar, A. 2012. Akdeniz bölgesi. https://geography.humanity.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/277/2015/08/ADANA-B%C3%96LGES%C4%B0-1.pdf (Erişim Tarihi: 29.11.2022)
• [11] https://www.sutori.com/en/story/akdeniz-bolgesi--vuStfso8PnbiQXdSvdPZ352m (Erişim Tarihi: 29.11.2022)
• [12] Coşkun, A. Radyoloji birimlerinin ortam radyasyon doz dağılımlarının belirlenmesi. 2015. Amasya Üniversitesi, Fen Bilimleri Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 59s, Amasya. 2015.
• [13] Radyasyon güvenlik yönetmeliği (2000), T. C. Resmi Gazete, 23999, 24 Mart 2000.
• [14] Parlak, Y. Uysal B., Kıraç, F. S., Kovan, B., Demir, M., Ayan, A., Poyraz, L., Özaslan, İ. A., Köseoğlu, K., Yeyin, N., Dönmez, S., Radyasyon güvenliği klavuzu: Genel tanımlar ve nükleer tıp uygulamalarında radyasyondan korunma kuralları. 2020. Galenos YayıneVi, 6(1). 71-89. 2020.
• [15] Ferrari, A. Sala, P. R., Fasso, A., Ranft, J., Fluka: a Multi – paticle transport code (program version 2021). CERN-400 copiesprinted. Milan, 507s. 2021.
• [16] https://www.fluka.org/fluka.php?id=manon!&sub=102 (Erişim Tarihi: 30.11.2022)
• [17] Pehlivan, M. Orta Karadeniz bölgesi yer seviyesi kozmik radyasyon dozunun fluka simülasyon programı yoluyla hesaplanması. 2019. Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 75s, Ankara. 2019.