TARİHSEL BİR TEŞEBBÜS OLARAK KENTİ DÖNÜŞTÜRMEK: ANTİK ÇAĞ EGESİ’NDEN DÜŞÜNSEL VE KENTSEL ÖRNEKLER

Yıl 2020, Sayı: 34, 203 - 216, 31.12.2020

A. Arda Yüceyılmaz

Öz

Kentsel dönüşüm, ülkemizde 2012 yılında yürürlüğe giren 6306 sayılı yasayla geniş bir tartışma alanına kavuşan bir kavram. Yasa ve önünü açtığı tartışmalar Türkiye’de görece olarak yeni olsa da kenti/kentleri dönüştürmek düşüncesi neredeyse kentin kendisi kadar uzun bir geçmişe sahip. Binlerce yıla uzanan ve içinden geçtiği süreçler boyunca farklı görünümlere bürünen kentli yaşamımız, tüm bu zaman boyunca farklı saiklerle sayısız defa dönüşümü deneyimledi. Doğanın/çevrenin dayattığı zaruretler kadar, savaşlar, politik-ekonomik yönelimler ve ideolojiler de bu dönüşümler üzerinde etkili oldu. Bununla birlikte, tüm bu süreç boyunca “dönüşüm”, çoğunlukla kendi akışında, rastlantısal ve öngörülemez bir seyir izlemiş olsa da, “kenti dönüştürmek” düşüncesi muhtemelen her çağda, pek çok defa tarihsel bir teşebbüs olarak görünür oldu. Bu çalışma, “kenti dönüştürme teşebbüsünün” Antik Çağ’daki erken örneklerini ortaya koymayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Antik Çağ, Kent, Ketsel Dönüşüm, Kentleşme, Ege

Kaynakça

• Akurgal, Ekrem (1978), Ancient Civilizations and Ruins of Turkey, (İstanbul: Haşet Kitabevi).
• Akurgal, Ekrem (1993), Anadolu Uygarlıkları, (İstanbul: Net Turistik Yayınlar).
• Aristoteles (1975), Politika, (Çev. Mete Tuncay), (İstanbul:Remzi Kitabevi).
• Childe, Gordon (1983), Tarihte Neler Oldu?, (Çev. Mete Tunçay, Alâeddin Şenel), (İstanbul: Alan Yayınevi).
• Copleston, Frederick (1986), Ön-Sokratikler, Sokrates ve Dönemi, (Çev. Aziz Yardımlı), (İstanbul: İdea Yayınevi).
• Crielaard, Jan Paul (2009), “Cities”, A Companion to Archaic Greece, Raaflaub, Kurt A. and Hans van Wees (Der.), (West Sussex: WileyBlackwell): 349-372.
• Ehrenberg, V. (1937), “When did the Polis rise?”, Journal of Hellenic Studies, 57, s. 147-159.
• Gates, Charles (2011), Ancient Cities: The Archaeolgy of Urban Life in the Ancient Near East and Egypt, Greece and Rome, (New York: Routledge).
• Giddens, Anthony (1998), Sosyoloji, Eleştirel Bir Yaklaşım, (Çev. Ruhi Esengün ve İsmail Öğretir), (İstanbul: Birey Yayıncılık).
• Greaves, Alan M. (2002), Miletos, A History, (New York: Routledge).
• Harvey, David (2008), Umut Mekânları, (Çev. Zeynep Gambetti), (İstanbul: Metis Yayınları).
• Harvey, David (2012), Paris, Modernitenin Başkenti, (Çev. Berna Kılınçer), (İstanbul: Sel Yayınları).
• Holton, R. J. (1999), Kentler, Kapitalizm, Uygarlık, (Çev. Ruşen Keleş), (Ankara: İmge Yayınevi).
• Keleş, Ruşen (1986), “Ernst Reuter ve Türk Kentbilimi”, Amme İdaresi Dergisi, 19 (3), s. 81-98.
• Lefebvre, Henri (2003), Urban Revolution, (Çev. Robert Bononno), (Minnepolis: University of Minnesota Press).
• Mansel, Arif Müfid (1984), Ege ve Yunan Tarihi, (Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi).
• Mert, İbrahim Hakan (2016), “Priene’deki Gıda Pazarı”, OLBA XXIV, (Mersin: Mersin Üniversitesi KAAM Yayınları), s. 365-418.
• Mumford, Lewis (2007), Tarih Boyunca Kent, Kökenleri, Geçirdiği Dönüşümler ve Geleceği, (Çev. Gürol Koca, Tamer Tosun), (İstanbul: Ayrıntı Yayınları).
• Platon (2007), Yasalar, (Çev. Candan Şentuna, Saffet Babür), (İstanbul: Kabalcı Yayınevi).
• Raaflaub, Kurt A. ve Robert W. Wallace (2007), “People’s Power and Egalitarian Trends in Archaic Greece”, Origins of Democracy in Ancient Greece, Raaflaub, Kurt A., Josiah Ober, Robert Wallace, Paul Cartledge, Cynthia Farrar (Der.), (Berkeley: University of California Press): 22-48.
• Rovelli, Carlo (2014), Miletli Anaksimandros ya da Bilimsel Düşüncenin Doğuşu, (Çev. Atakan Altınörs), (İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları). Tarihsel Bir Teşebbüs Olarak Kenti Dönüştürmek: Antik Çağ Egesi’nden Düşünsel ve Kentsel Örnekler
• Sacks, David (2005), Encyclopedia of the Ancient Greek World, (New York: Facts on File Inc.).
• Snodgrass, Anthony (1981), Archaic Greece: The Age of Experiment, (California: University of California Press).
• Stephenson, V.G. (1970), “Two Newly Created Capitals: Islamabad and Brasilia”, Town Planning Review, 41 (4), s. 317-332.
• Tankut, Gönül (1988), “Ankara’nın Başkent Olma Süreci”, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, 8 (2), s. 93-104.
• Türk Dil Kurumu (2020), Güncel Türkçe Sözlük, https://sozluk.gov.tr/, (20.11.2020).
• Vernant, Jean-Pierre (2017), Yunan Düşüncesi’nin Kaynakları, (Çev. Hüsen Portakal), (İstanbul: Cem Yayınevi).
• Von Gerkan, Armin (1924), Griechische Städteanlagen. Untersuchungen zur Entwicklung des Städtebaues im Altertum, (Berlin – Leipziz: W. De Gruyter & co.).
• Wycherley, R. E. (1945), “Priene and Modern Planning”, Greece and Rome, 14 (45), s. 12-16.
• Wycherley, R. E. (1993), Antik Çağda Kentler Nasıl Kuruldu?, (Çev. Nur Nirven ve Nezih Başgelen), (İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları).
• Yüceyılmaz, Ali Arda (2015), Ve Ejderha Şehre Taşınır: Çin’de Reform ve Kentleşme Hareketleri İlişkisine Kurasal Bir Bakış, (Konya: Çizgi Kitabevi).
• Yüceyılmaz, Ali Arda (2018), “Ernst Reuter’le Geleceğe Dönüş: Türkiye’nin 1940’larda Alın(a)mayan Kentleşme Dersleri”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 73(3), s. 709-730.