TÜRKİYE’DE POPÜLİZM - DEMOKRASİ İLİŞKİSİ: 24 HAZİRAN CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMLERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2020, Sayı: 33, 141 - 180, 01.06.2020

Esra Sırma İsmet Parlak

Öz

Popülizm, son on yıllarda gerek ekonomik gerekse politik analizlerde en fazla referans verilen, fakat anlamsal olarak neyi karşıladığı bir o kadar tartışmalı olan kavramlardan biridir. Genel olarak siyasetin ve özel olarak liberal demok-rasinin içine düştüğü temsil krizi ve ekonomik krizler ile bu krizlerin beraberinde getirdiği yapısal dönüşümler, popülizme olan yönelimi güçlendirmiştir. Demokrasinin bir tür gölgesine dönüşen popülizm, önemli ölçüde demokrasi ve liberalizm arasındaki gerilimlerden beslenmektedir. Bu çalışmada popülizm, iktidarı elde etmek veya mevcut iktidarını korumak isteyen siyasi aktörlerin kitleleri etkilemek adına kullandıkları bir söylem şekli olarak ele alınmış ve Türkiye siyasetine nasıl yansıdığı incelenmiştir. Her siyasi hareketin doğasında var olduğu iddiasından hareketle popülizm, hem iktidar/muhalefet temelinde, hem de sağ/sol eksende değerlendirilmiştir. Bu amaçla Türkiye sağını temsil eden iktidar partisi AKP’nin Adalet ve Kalkınma Partisi adayı Recep Tayyip Erdoğan ile Türkiye solunu temsil eden ana muhalefet partisi CHP’nin Cumhuriyet Halk Partisi adayı Muharrem İnce’nin 24 Haziran Cumhurbaşkanlığı seçimleri sürecinde yaptıkları konuşmalar Essex Okulu Söylem Analizi yöntemiyle incelemiştir.

Anahtar Kelimeler

Popülizm, Demokrasi, Politik Söylem, Halkın inşası, Essex Okulu

THE RELATIONSHIP BETWEEN POPULISM – DEMOCRACY in TURKEY: AN EVALUATION ON 24th JUNE PRESIDENTIAL ELECTIONS

Öz

Populism is one of the most referenced concepts in both economic and political analysis in the past decades but what is semantically controversial. The representation crisis and economic crises, in which politics in general and liberal democracy in particular, and the structural transformations brought along with these crises strengthened the tendency towards populism. Populism, which has turned into a kind of shadow of democracy, is fed by the tensions between democracy and liberalism to a great extent. In this study, Populism was tackled as a form of discourse which enables to political actors to want to obtain power or protect the existing power by mo-bilising masses and the influence on Turkish politics was analysed. Based on the claim that every political movement is inherent, populism has been evaluated both on the basis of power / opposition and on the right / left axis. For this purpose, speeches during 24th June presidential election that made by Recep Tayyip Erdoğan who was the candidate of the ruling party AKP Justice and Development Party that is representing the Turkey’s right-wing political axis and Muharrem İnce who was the candidate of the opposition party CHP Republican People’s Party that is representing the Turkey’s left-wing political axis, was examined by using Essex School Discourse Analysis method.

Anahtar Kelimeler

Populism, Democracy, Political Discourse, Construction of the People, Essex School

Kaynakça

• Açıkel, Fethi, “‘Kutsal Mazlumluğun’ Psikopatolojisi”, Toplum ve Bilim, Sayı 70, 1996, s. 153- 198.
• Aslanidis, Paris, “Is Populism an Ideology? A Refutation and A New Perspec- tive”, Political Studies, 2015, (64)1, s. 88-104.
• Ateş, Kazım, “AKP, Dinsel Popülizm ve Halk-olmayan”, Mülkiye Dergisi, Cilt 41, Sayı 1, 2017, s. 105-129.
• Baştürk, Efe, “Mağduriyet İle İktidar Arzusu Arasında Türk Sağı: Komplo’cu Bir Söylemin Anatomisi”, Teorik Bakış Açısı, Sayı 5, 2014, s. 117-150.
• Canetti, Elias, Kitle ve İktidar, (Çev. Gülşat Aygen), Ayrıntı, İstanbul, 2006.
• Canovan, Margaret, “Trust the People Populism and the Two Faces of De- mocracy”, Political Studies, (47)1, 1999, s.2-16.
• Çitçi, Oya, “Yeni Siyaset: Neoliberalizm ve Post-Modernizmin Siyasal Pro- jesi”, YDÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, 2008, s.2-32
• Dinç, Pınar, “Mapping Populism: Definitions, Cases, and Challenges to De- mocracy”, İstanbul Politikalar Merkezi Sabancı Üniversitesi, 2016, s. 1-16
• Durna, Tezcan ve Çağla Kubilay, “Söylem Kuramları ve Eleştirel Söylem Çö- zümlemeleri”, Medyadan Söylemler, (Ed.Tezcan Durna), Libra Kitap, İstanbul, 2010, s. 47-81.
• Eco, Umberto, Yengeç Adımlarıyla Sıcak Savaşlar ve Medyatik Popülizm, (Çev. Şemsa Gezgin), İstanbul, Doğan Yayınları, 2012, s. 91-92
• Jagers, Jan and Stefaan Walgrave, “Populism as Political Communication Style: An Empirical Study of Political Parties Discourse in Belgium”, European Journal of Political Science, (46)3, 2007, s. 319-345.
• Gidron, Noam, and Bart Bonikowski, “Varieties of Populism: Literature Re- view and Research Agenda”, Weatherhead Center For International Affaiırs, Harvard University, No: 13-0004, 2013.
• Heper, Metin, “The Ottoman Legacy and Turkish Politics”, Journal of Inter- national Affairs, (54)1, Fall 2000, s.63-82.
• Heper, Metin and E. Fuat Keyman, “Double-Faced State: Political Patronage and the Consolidation of Democracy in Turkey”, Middle Eastern Stu- dies, (34)4, 1998, s.259-277.
• Laclau, Ernesto, Popülist Akıl Üzerine, (Çev.N. Betül Çelik), Epos, İstanbul, 2007.
• Laclau, Ernesto, Popülizm: Bir Ad Ne İçerir? (Çev. Hayriye Özen), Atılım Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 2011, s.135-146.
• Laclau, Ernesto, Evrensellik, Kimlik ve Özgürleşme, (Çev. Ertuğrul Başer), Bi- rikim Yayınları, İstanbul, 2012.
• Laclau, Ernesto and Chantal Mouffe, Hegemonya ve Sosyalist Strateji, (Çev.A. Kardam), Birikim Yayınları, İstanbul, 2008.
• Kalaylıoğlu, Mahir, “İktidarda Popülizm veya Tedrici Bir İnşa Süreci Olarak 2002-2010 AKP Dönemi:Bir Çerçeve Denemesi ve Birkaç Temel Önerme”, Mülkiye Dergisi, 41(1), 2017, s. 67-103.
• Kaltwasser, C. Rovira and Cas Mudde, “Exclusionary vs. Inclusionary Popu- lism: Comparing Contemporary Europe and Latın America”, Govern- ment and Opposition, (48)2, 2012a, s. 147-174.
• Kaltwasser, C. Rovira and Cas Mudde, Populism in Europe and the Americas: Threat or Corrective for Democracy?, Cambridge University Press, New York. 2012b.
• Kaltwasser, C. Rovira, “The ambivalence of Populism: Threat And Corrective For Democracy”, Democratization, (19)2, 2012, s. 184-208.
• Mair, Peter, “Populist Democracy vs. Party Democracy”, Democracies and the Populist Challenge, (Ed. Yves Meny and Yves Surel), Palgrave Macmillan, London, 2002, s. 81-98.
• Martin, James (Ed.), Chantal Mouffe: Hegemony, Radical Democracy, and the Political, London: Routledge, 2013.
• Moffitt, Benjamin and Simon Tormey, “Rethinking Populism: Politics, Medi- atisation and Political Style”, Political Studies, (62), 2014, s. 381-397.
• Mouffe, Chantal, Siyasetin Dönüşü, (Çev. Fahri Bakırcı ve Ali Çolak), An- kara: Epos Yayınları, 2010.
• Mouffe, Chantal (05.02.2014), “Why the EU Needs Populism?”, https://www.theeuropean-magazine.com/chantal-mouffe--4/8420- why-the-eu-needs-populism (10.02.2019).
• Mouffe, Chantal, Dünyayı Politik Düşünmek, (Çev. Murat Bozluolcay), İleti- şim Yayınları, İstanbul, 2015.
• Mouffe, Chantal (2018), “Populists are on the rise but this can be a moment for progressives too”, https://www.theguardian.com/commentisf- ree/2018/sep/10/populists-rise-progressives-radical-right (25.02.2019).
• Mouffe Chantal, Sol Popülizm, (Çev. Aybars Yanık ), İletişim Yayınları, İs- tanbul, 2019.
• Mudde, Cas, “The Popülist Zeitgeist”, Government and Opposition, (39)4, 2004, s. 541-563.
• Mudde, Cas and C. Rovira Kaltwasser, Populism: A Very Short Introduction. Oxford Yayınları, Great Britain, 2017.
• Müller, J. Werner (06.23.2015), “Populist Constitutionalism: A Contradiction in Terms?”, http://www.law.nyu.edu/sites/default/files/upload_docu- ments/JWMueller%20-NYULaw-Populist%20Constitutionalism.pdf (10.07.2018)
• Müller, J. Werner, Popülizm Nedir?, (Çev. Onur Yıldız), İletişim Yayıncılık, İstanbul, 2017.
• Ostiguy, Pierre, “Populism A Socio-Cultural Approac”, The Oxford Handbook of Populism, (Ed. C. Kaltwesser, P. Espejo and P. Ostiguy), Oxford University Press, 2017, s. 73-97.
• Öngen, Tülin, “Yeni Liberal Dönüşüm Projesi ve Türkiye Deneyimi”, Küresel Düzen: Birikim, Devlet ve Sınıflar, Korkut Boratav’a Armağan, (Der. A.Haşim Köse, F. Şenses, E. Yeldan), İletişim Yayınları, İstanbul, 2003.
• Özbudun, Ergun, “The Institutional Decline of Parties in Turkey”, Political Parties and Democracy, (Ed. Larry Diamond and Richard Gunther), John Hopkins University Press, London, 2002, s. 238-265.
• Özen Barkot, Zeynep, “21.Yüzyılda Toplumsal Hafızanın Sağ-Popülist Tem- sili”, Toplum ve Bilim, Sayı:147, 2019, s.71-90.
• Öztürk, Armağan (05.09.2018), “Muharrem İnce ve Sol Popülizm”, https://www.politikyol.com/armagan-ozturk-yazdi-adaylik-sureci-mu- harrem-ince-ve-sol-populizm/ (01.03.2019)
• Panizza, Francisco, Populism and the Mirror of Democracy, Verso, London, 2005.
• Pappas, Takis S., “Are Populist Leaders ‘Charismatic?’ The Evidence from Europe”, Constellations, 2016, s.1-13.
• Parlak, İsmet, “Yerel Seçimler Ulusal Düşmanlar”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 70(3), 2015, s. 507-540.
• Parlak, İsmet ve Pınar Uz, “Mağdur/Mazlumdan Mağrur/Muktedire 30 Mart Seçimleri”, Düşünen Siyaset Birikimler-II, Sayı 30, 2015, s. 69-106.
• Parlak, İsmet ve Yavuz Yıldırım, “Herkesin Demokrasisinden Bizim Demok- rasiye:16 Nisan Referandumunun Birinci Yılında Bir Değerlendirme”, Birikim, 2018, s. 53-68.
• Rosenau, P. Marie, Post-Modernizm ve Toplum Bilimleri, (Çev. Tuncay Bir- kan), Bilim Sanat Yayınları, Ankara, 2004.
• Stavrakakis, Yannis and Thomas Siomos, “SYRIZA’s Populism: Testing and Extending an Essex School Perspective”, ECPR General Conference, Charles University Prague, 7-10. September 2016.
• Şentürk, Burcu, “Özne, İdeoloji ve Söylem: Post- Marxism ve Laclau Üzerine Eleştirel Bir Deneme”, Birey ve Toplum, 6(11), 2016, s.27-41.
• Wallerstein, Immanuel, Bildiğimiz Dünyanın Sonu: Yirmi Birinci Yüzyılın Sos- yal Bilimi, (Çev. Tuncay Birkan), Metis, İstanbul, 2009.
• Yılmaz, Zafer, “Popülizm, Halk ve Demokrasi: Temsili Demokrasinin Aç- mazları ve Radikal Demokratik Bir Popülizmin İmkânları”, Mülkiye Dergisi, 41(1), 2017, s. 33-65.