İKLİM KRİZİ VE AFET PLANLAMASI (Türkiye’nin Kalkınma Planlarına Yansıyan Afet Stratejisi)

Yıl 2021, Cilt: 16 Sayı: 36, 397 - 420, 31.12.2021

Ilgın Özkaya Özlüer

Öz

Modern afet yönetimi stratejisi, afet sonrasında giderici devlet politikalarını
değil; devlet ve sivil toplumu kapsayan önleyici ve afet öncesine yönelik bütünlüklü toplumsal ilişkileri kapsar. Çalışmada, Türkiye’nin afet stratejileri bu
yaklaşım etrafında kalkınma planları ölçeğinde incelenerek, devlete hâkim
olan afet stratejisi ve bu stratejinin modern afet yönetimi politikaları doğrultusunda nasıl ve hangi biçimlerde dönüştüğü ortaya konulacaktır. Bu bağlamda da afet yönetimi stratejisinin özellikle iklim krizi koşullarında bir toplumsal ilişki olarak kavranmasının gerekliliği ve buna yönelik kamu yönetimindeki dönüşüm incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

afet yönetimi, iklim değişikliği, kalkınma planı, toplumsal ilişki, iklim krizi

Kaynakça

• AFAD, BM Afet Risklerinin Azaltılması Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uygulanmasına Yönelik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015), Ankara.
• Afet Riski Olan Alanlarda İmar Planlama ve Kentsel Tasarım Standartları, El Kitabı, T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Teknik Araştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğü, Nisan 2007.
• AKAY, Aslı, İklim Değişikliğinin Neden Olduğu Afetlerin Etkileri”, İklim Değişikliği Eğitim Modülleri Serisi 15, 2019, Ankara.
• AKÇA, Yaşar; ŞAHAN, Gülsün; TURAL, Ayşegül, “Türkiye’nin Kalkınma Planlarında Eğitim Politikalarının Değerlendirilmesi”, Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, S. 3, Y. 2017, s. 394-403.
• ALBAYRAK, Ayşe Nur; ATASAYAN, Öncü, “Yerel Düzeyde İklim Değişikliği Farkındalığı Analizi / Gebze Örneği”, TÜBAV Bilim Dergisi, Yıl: 2017, Cilt:10, Sayı:4, s. 1-10.
• BALAMİR, Murat, Afet Politikası, Risk ve Planlama, TMMOB Afet Sempozyumu, Bildiriler Kitabı. ÇİLİNGİR, Gülcan Azimli; GÜLER, İlke Örçen, “Afet Politikalarında Risk Unsuru ve Afet Mevzuatında Risk Yönetimi”, Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, Y.2020, C. 3, S. 1, s.152-165.
• DOĞAN, Aynur, Ankara’da Yapı Denetim Sorunlarının Belirlenmesi ile İlgili Bir Saha Çalışması, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2013.
• ERKAN, Ayşe, Afet Yönetiminde Risk Azaltma ve Türkiye’de Yaşanan Sorunlar, DPT Uzmanlık Tezi No: 2812, Ankara, 2010.
• ERTÜRKMEN, Cevdet, Afet Yönetimi, T.C. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Ve Siyaset Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2006.
• EYİDOĞAN, Haluk – Afet ve Acil Durum Yönetimi Örgütlenmesi ve Afet Risklerimizin Değerlendirilmesi, http://www.sosyaldemokratdergi.org /haluk-eyidogan-afet-ve-acil-durum-yonetimi-orgutlenmesi-ve-afetrisklerimizin-degerlendirilmesi/ GENÇ, Fatma Neval, Afet Yönetimi, Nobel, Mart 2021, Ankara.
• HİKMET, İskender; ERDOĞAN, Nihan, “İstanbul Kent Planlamasında Afet Yönetiminin Rolü Bildiri Konusu: Afetler, TMMOB İstanbul Kent Sempozyumu, 13-14-15 Eylül 2007 Bildirileri.
• İRAP İl Afet Risk Azaltma Planı Hazırlama Kılavuzu, AFAD Planlama ve Risk Azaltma Dairesi Başkanlığı, Kasım 2020.
• İSAK, Yılmaz, Afetlerde İyileştirme Çalışmaları Acil Yardım ve Afet Yönetimi Lisans Tamamlama Programı, İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi.
• KADIOĞLU, Mikdat, “Modern, Bütünleşik Afet Yönetimin Temel İlkeleri”, Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri, JICA Türkiye Ofisi Yayın No:2, Editör: Mikdat Kadıoğlu, Emin Özdamar, Mart 2008, s.1-35.
• KADIOĞLU, Mikdat, “İklim Değişiklikleri ve Etkileri: Meteorolojik Afetler”, TMMOB Afet Sempozyumu, Ankara, 2007. ÖZLER, Murat, “Kamu Yönetimi Paradigmasında Afet Riski Yönetiminden Yönetişimine”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2019, C. 16, S. 1, s.139-150
• ÖZMEN, Bülent; Başbuğ Erkan, Burçak, “Türkiye’nin Yeni Afet Yönetimi Sistemi ve Düşündürdükleri”, Yedinci Ulusal Deprem Mühendisliği Konferansı, 30 Mayıs – 3 Haziran, İstanbul, 2011, s. 1-28.
• ÖZMEN, Bülent; Özden, Tolga, “Türkiye'nin Afet Yönetim Sistemine İlişkin Eleştirel Bir Değerlendirme.” İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No: 49, Ekim 2013, s.1-28.
• PELLİNG, Mark; ÖZERDEM Alpaslan; BARAKAT, Sultan, “The Macroeconomic Impact of Disasters”, Progress in Development Studies. 2002, s. 283-305.
• ŞAHİN, Cenk, İmar Planlarının Yapım Süreci ve Yargısal Korunma, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2002.
• ŞAHİN, Kemal, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hukukunda, Doğal Afetlerde Yaşam Hakkı ve Mülkiyet Hakkı Bağlamında Devletin Sorumluluğu: Budayeva Kararı”, MÜHF – HAD, 19 (3), 2013. s. 53-146.
• ŞAHİN, Ali Utku, “Afet Yönetimini Küresel Düşünmek”, TESAM Akademi Dergisi, 8(2), s. 237- 262.
• T.C. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Kentleşme Şûrası 2009, Kentsel Dönüşüm, Konut ve Arsa Politikaları. T.C. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Yay. Ankara.
• TERCAN, Binali, “Türkiye’de Afet Politikaları ve Kentsel Dönüşüm”, Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 3(5), s. 102-120.
• Türkiye’de Doğal Afetler Konulu Ülke Strateji Raporu, 2004, Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA) Raporu. ULUTÜRK, Gülcan, “Afet Risk Yönetimi ve Yerel Yönetimler”, Güney Mimarlık (TMMOB Mimarlar Odası Adana Şubesi), Deprem ve Mimarlık, Mart 2012, S.7, s.13-18
• YAVUZ, Nilay, “Türkiye’de Afet Yönetimi Politikaları”, Türkiye'de kentsel alan ve çevre Politikası Analizleri, Editörler: Elvettin Akman, Cenay Babaoğlu, Ekin Basın Yayın Dağıtım, Bursa, 2018.
• YAYLA, Yıldızhan, Şehir Planlamasının Başlıca Hukuki Meseleleri ve İstanbul Örneği, Fakülteler Matbaası, 1974.
• YAZILITAŞ, Ahmet, “Türk Afet Yönetim Sisteminde Risk Odaklı Yönetimin Önemi”, Türk İdare Dergisi, Y. 2015, S. 481, s. 559 – 577.
• YILMAZ, Aysel Ersoy, Afet Yönetimi I, Ünite 11- Türkiye’de Kalkınma Planlarında Afet Yönetimi, İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi, https://cdn-acikogretim.istanbul.edu.tr/auzefcontent/20_21_Bahar/afet_yonetimi_1/11/index.html World Economic Forum, The Global Risks Report Insight Report, 2021, 16th Edition.
• KALKINMA PLANLARI ● On birinci Kalkınma Planı (2019-2023)● Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018)
• ● Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013)● Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005)
• ● Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1996-2000)● Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı (1990-1994)
• ● Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1985-1989)● Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1979-1983)
• ● Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1973-1977)● İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1968-1972)● Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1963-1967)