19. YÜZYILDAN GÜNÜMÜZE ÜÇÜNCÜ YOLUN SERÜVENİ Sosyalizm ve Liberalizm Arasında Çatallanan Yollar

Yıl 2007, Sayı: 5, 71 - 106, 31.12.2007

Oya Yağcı

Öz

Bu çalışmanın amacı, 19. yüzyılın ikinci yarısında sosyalizmin genel çerçevesi içinde şekillenen ve Marksizm’le demokrasi anlayışı bağlamında farklılaşan üçüncü yolun tarihsel gelişim çizgisini izlemektir. Sosyal demokrasinin, liberalizmin özgürlükçü idealleri ile sosyalizmin eşitlikçi idealleri arasında şekillenen serüveni içinde, özellikle II. Dünya Savaşı sonrası şekillenen refah devleti modeli çalışmanın ana ilgi konusudur. Savaşın yol açtığı yıkımdan ve faşizmden alınan dersle Batıda kalıcı uzlaşma ve istikrar arayışının ürünü olarak ortaya çıkan refah devleti, özellikle 1980 sonrası, zamanını doldurmuş istisnai bir tarihsel an olarak değerlendirilmektedir. Bu çalışma ise özellikle ‘yeni üçüncü yol’ tartışmaları ve reform deneyimleri bağlamında refah devletinin sosyal demokrasi ideali açısından kalıcı kazanımlarını tespit etmek çabasındadır. Refah devletinin belirli bir dönemin ürünü olmaktan çok işbirliği-dayanışma ve ihtiyaç temelli bir yeniden dağıtım prensibini hayata geçirerek sosyal demokrasi felsefesinin kurumsallaşmasında oynadığı etkin rolü ve farklı ülke deneyimlerinde ortaya çıkan kazanımları ortaya koymak neo-liberalizmin iddialarına verilmesi gereken acil ve zorunlu bir cevap olarak görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Üçüncü Yol, Yeni Üçüncü Yol, Sosyal Demokrasi, Revizyonist Sosyalizm, Refah Devleti.

Kaynakça

• Akan, Taner, “AB Çalışma İlişkilerinde Üçüncü Yol Modeli”, Toplum ve Bilim, (106), 2006, s. 68-110.
• Andersen, Gosta E., “Altın Çağ Sonrası? Küresel Bir Ekonomide Refah Devleti İkilemleri”, Sosyal Politika Yazıları, Der: A. Buğra & Ç.Keyder, İletişim Yayınları, İstanbul, 2006, s. 55-100.
• Bora, Tanıl, Almanya’da Sosyal Demokrasinin Doğuşu (1848-1913), Soder Yayınları, İstanbul, 2004.
• Dixon, Keith, “Küreselleşmeye Uyumlu Üçüncü Yol”, Birikim, 139, 2000, s. 60-62.
• Editoryal, “The Trick of the Latin American Third Way”, Estrategia Internacional N 14, Noviembre/Diciembre, 1994, s.1-6, http://www.ft.org.cr/estrategia/ei14/ei14editorial(ingles). htm
• Editoryal, “Neo-Liberalizme Karşı Sol Laboratuar Latin Amerika”, 2006, http://www.teori.org/ index
• Filho, A. Saad & Branford, Sue, “Yıkılan Hayallerin Adı: Lula”, 21. Yüzyılda Enternasyonel Sosyalizm, İstanbul, İde Yayınları, 2004, s.115-127.
• Filho, A. Saad, “Lula Seçimlerinin Politik Ekonomisi”, Birikim, 203, 2006, s. 58-66.
• Giddens, Anthony, Sağ ve Solun Ötesinde Radikal Politikaların Geleceği, Çev. M. Sözen & S.Yücesoy, Metis Yayınları, İstanbul, 2002.
• Giddens, Anthony, Üçüncü Yol ve Eleştirileri, Çev. Nihat Şad, Phoenix Yayınları, Ankara, 2001.
• Heywood, Andrew, Siyaset, Ed.Buğra Kalkan, Liberte Yayınları, Ankara, 2006.
• Kamalak, İhsan, “Üçüncü Yol ve Sosyal Demokrasi”, Doğu-Batı, 30, 2004-2005, s. 221-235.
• Kleinman, Mark, “Kriz mi? Ne Krizi? Avrupa Refah Devletlerinde Süreklilik ve Değişim”, Sosyal Politika Yazıları, Der. A.Buğra & Ç. Keyder, İletişim Yayınları, İstanbul, 2006.
• Koray, Meryem, “Sosyal Refah Devleti: Kimi için Umut Kimi için Kaygı Kaynağı”, Sosyal Demokrat Yaklaşımlar, Ed. Aydın Cıngı, Sodev & Tüses, İstanbul, 2003.
• Krugman, Paul, Politika Taşeronları ve Önemsizleşen Refah: Beklentiler Çağında İktisadi Rejimler, Çev. Neşenur Domaniç, Literatür Yayınları, İstanbul, 2002.
• Leys, Colin, “The British Labour Party Since 1989”, Looking Left: European Socialism After Tthe Cold War, Ed.Donald Sassoon, I.B.Tauris Publishers London-New York, 1997, s. 17-44.
• Merkel, Wolfgang, “The Third Ways Of Social Democracy into the 21st Century”, RuprechtKarls University Heildelberg, 2000, www.fes.or.kr/publications. Meyer, Thomas, Sosyal Demokrasinin Geleceği, Sodev Yayınları, İstanbul, 2005.
• Savran, Sungur, “Brezilya’da Lula Hükümetinin Bir Yılı, Post-Leninizmin İfl ası”, İşçi Mücadelesi, Ocak-Şubat 2004, internet erişimi www.iscimucadelesi.net/on/lula10.htm.
• Schmidt, Manfred G., Demokrasi Kuramlarına Giriş, Çev: M. Emin Köktaş, Vadi Yayınları, Ankara, 2002.