YERELLEŞME SÖYLEMİ VE BÖLGE KALKINMA AJANSLARI

Yıl 2009, Sayı: 11, 1 - 43, 31.12.2009

Koray Karasu

Öz

İkinci Dünya Savaşı sonrasında yeni dünya düzeninin inşasında dünya gündemine giren ve kamu yönetimi dahil bütün disiplinleri kuşatan “ulusal kalkınma miti”nin yerini 1990’larda “bölgesel kalkınma” almıştır. Bölgelerin yükselişinin yaşandığı bu dönemde bölgesel kurumsallaşmanın yeni ve önemli aktörleri olarak da bölge kalkınma ajansları karşımıza çıkmaktadır. Avrupa’da 1990’larda Türkiye’de ise 2000’li yıllarda yönetim ve siyaset gündeminde yoğun olarak tartışılan bölge kalkınma ajanslarını, salt bölgesel düzeyde planlama ya da kalkınma amaçlı oluşturulmuş örgütler olarak kabul etmek mümkün değildir. Bu yazıda, bölgesel kalkınma ajansları şu sorular temelinde irdelenecektir: Yükseliş sergileyen bölge ne tür bir yapıdır? Yeni bölgeselleşme eğiliminin dinamikleri nelerdir? Yeni bölgeselleşme (bunun bir ürünü olan bölge kalkınma ajansları), yerelleşme midir yoksa merkezileşme mi?

Anahtar Kelimeler

Yerelleşme, bölgesel merkeziyet, bölge kalkınma ajansları, merkezileşme, bölgeselleşme.

Kaynakça

• Adams, John – Lee, Simon – Tomaney, John, “Conclusion: Prospects for Regionalism”, England: The State of the Regions (Ed. John Tomaney - John Mawson), The Policy Press, Great Britain, 2002, s. 207 - 218.
• Ataay, Faruk, Kamu Reformu İncelemeleri, Ankara Tabip Odası, Ankara, 2005.
• Bache, Ian, “İngiltere’de Bölgesel Kalkınma Kurumlarının Meşruiyeti”, Bölgesel Kalkınma Ajansları, İPM, İstanbul, 2008, s. 152 - 188.
• Carino, Ledivina V., “Private Action for Public Good? The Public Role of Voluntary Sector Organizations”, Public Organization Review, Vol. 1, 2008, s. 55 - 74.
• Castells, Manuel, Ağ Toplumunun Yükselişi, Birinci Cilt, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2005.
• Cole, Alistair, Beyond Devolution and Decentralisation: Building Regional Capacity in Wales, Manchester University Press, Manchester, 2006.
• Çoker, Ziya, “Bölge Kuruluşları ve Bölge Valiliği Tartışmaları”, Türk İdare Dergisi, Yıl: 74, Sayı: 436, Eylül 2002, s. 1 - 39.
• DCLG (The Department of Communities and Local Government), The Role of City Development Companies in English Cities and City-Regions - A Consultation, London, December 2006.
• Deacon, Bernard, “Under Construction: Culture and Regional Formation in South-West England”, European Urban and Regional Studies, Vol. 11, No: 3, 2004, s. 213 - 225.
• Deas, Iain – Ward, Kevin G., “From the ‘New Localism’ to the ‘New Regionalism’? The Implications of Regional Development Agencies for City-Regional Relations”, Political Geography, Vol. 19, 2000, s. 273 - 292.
• Dulupçu, Murat A., “Regionalization for Turkey: An Illusion or a Cure?”, European Urban and Regional Studies, Vol. 12, No: 2, 2005, s. 99 - 115.
• Dulupçu, Murat A., “Bölgesel Politikalar Kopyalanabilir mi? Bölgeselleşme Karşısında Bölgeselcilik”, Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, ODTÜ Mimarlık Fakültesi, Ankara, 2007, s. 233 - 255.
• Emre, Cahit, “Mülki Yönetim Sisteminin Geçerliği ve Sistemden Kopmalar”, İyi Yönetim Arayışında Türkiye’de Mülki İdarenin Geleceği (Ed. Cahit Emre), Türk İdari Araştırmalar Vakfı, Ankara, 2002, s. 215 - 240.
• Ercan, Fuat, “Bölgesel Kalkınmada Değişim: Devlet Merkezli Bölgesel Kalkınmadan Piyasa Merkezli Bölgesel Birikime”, Bölgesel Kalkınma, Politikalar ve Yeni Dinamikler (Ed. Aylan Arı), Derin, İstanbul, 2006, s. 45 - 116.
• Farrugia, Ben, The Case for Abolishing Regional Development Agencies: Structure of Government No.3, The TaxPayers’ Alliance, August 2008, http://tpa.typepad.com (15.08.2009).
• Ferry, Martin, “From Government to Governance: Polish Regional Development Agencies in a Changing Regional Context”, East European Politics and Societies, Vol. 21, 2007, s. 447 - 474.
• Goodwin, Mark – Jones, Martin – Jones, Rhys, “Devolution, Constitutional Change and Economic Development: Explaining and Understanding the New Institutional Geographies of the British State”, Regional Studies, Vol. 39, No: 4, June 2005, s. 421- 436.
• Gough, Jamie, “The Genesis and Tensions of the English Regional Development Agencies: Class Relations and Scale”, European Urban and Regional Studies, Vol. 10, No: 1, 2003, s. 23 - 38.
• Göktürk, Atilla, “Bölgesel Dengesizliğe Küreselleşme-Yerelleşme Penceresinden Bir Bakış”, Bölgesel Kalkınma, Politikalar ve Yeni Dinamikler (Ed. Aylan Arı), Derin Yayınları, İstanbul, 2006, s. 23 - 44.
• Güler, Birgül, A., Yeni Sağ ve Devletin Değişimi – Yapısal Uyarlama Politikaları 1980 – 1995, İmge, Ankara, 2005.
• Güler, Birgül, A., Yerel Yönetimler – Liberal Açıklamalara Eleştirel Yaklaşım, İmge, Ankara, 2006.
• Güler, Birgül, A., Türkiye’nin Yönetimi: Yapı, İmge, Ankara, 2009.
• Gündoğdu, İbrahim, “Sermayenin Bölgesel Kalkınma Eğilim(ler)i: Kalkınma Ajansları Yasası Üzerine Tarihsel-Coğrafi Materyalist Bir İnceleme”, Praksis, Sayı: 19, 2009, s. 267 - 302.
• Hamamcı, Can, Merkezi Yönetim ve Yerel Yönetim Ekseninde Belediyelerimizin Yapısı ve Demokratikleşme Eğilimi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 1981.
• Hardill, Irene – Benneworth, Paul – Baker, Mark – Budd, Leslie (Ed.), The Rise of the English Regions?, Routledge, Great Britain, 2006.
• Harrison, John, “From Competitive Regions to Competitive City-Regions: A New Orthodoxy, But Some Old Mistakes,” Journal of Economical Geography, doi:10.1093/jeg/lbm005, 2007, s. 1 - 21.
• Harrison, John, “Stating the Production of Scales: Centrally Orchestrated Regionalism, Regionally Orchestrated Centralism”, International Journal of Urban and Regional Research, Vol. 32, No: 4, November 2008, s. 922 - 941.
• HM Treasury, Review of Sub-National Economic Development and Regeneration, HM Treasury, London, 2007.
• http://www.dpt.gov.tr/bgyu/kalkinmaajans/Genel_Gerekce.pdf (10.06.2009).
• http://www.publications.parliament.uk/pa/cm200607/cmhansrd/cm070717/debtext/70717-0004.
• htm (10.06.2009).
• http://www.scottish-enterprise.com/se-whatwedo (10.08.2009).
• http://www.turkonfed.org/duyuru/bas008.pdf (20.04.2009).
• Jeffery, Charlie, “The Unfinished Business of Devolution: Seven Open Questions”, Public Policy and Administration, Vol. 22, No: 1, 2007, s. 92 - 108.
• Jessop, Bob, “The Crisis of the National Spatio Temporal Fix and the Tendential Ecological Domi- nance of Globalizing Capitalism”, International Journal of Urban and Regional Research, Vol. 24, No: 2, June 2000, s. 323 - 360.
• Jones, Martin - MacLeod, Gordon, “Regional Spaces, Space of Regionalism: Territory, Insurgent Politics and the English Question”, Transactions of the Institute of British Geographers, Vol. 29, No: 4, 2004, s. 433 - 452.
• Karasu, Koray, “Halkın Mülki İdareye Bakışı”, Halkın Mülki İdareye Yönelik Tutum ve Beklentileri, İçişleri Bakanlığı, Ankara, 2003, s. 58 - 126.
• Karasu, Koray, “İngiltere’de Bölge Kalkınma Ajansları”, Bölge Kalkınma Ajansları Nedir? Ne Değildir? (Der. Menaf Turan), Paragraf, Ankara, 2005, s. 197 - 238.
• Kayasü, Serap – Yaşar, Suna, “Avrupa Birliği’ne Üyelik Sürecinde Kalkınma Politikaları: Yasal ve Kurumsal Dönüşümler”, Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, ODTÜ Mimarlık Fakültesi, Ankara, 2007, s. 199 - 213.
• Keating, Michael, “The Political Economy of Regionalism”, The Political Economy of Regionalism (Ed. Michael Keating - John Loughlin) Routledge, Great Britain, 2004, s. 17- 40. Keleş, Ruşen, “Bölge Planlamasında Örgütleşme Sorunları,” Türkiye’de Orman Köyleri, Yerleşme,
• Bölge Planlama, Şehirleşme, Doğu Anadolu’nun Sorunları, Dokuzuncu İskân ve Şehircilik Konferansları, AÜ SBF Yayınları, No: 284, Sevinç Matbaası, 1969, s. 153 - 177.
• Keleş, Ruşen, “Bölge Gerçeği ve Avrupa”, Çağdaş Yerel Yönetimler, Cilt: 7, Sayı: 2, 1998, s. 3 -10.
• Laffin, Martin, “Comparative British Central-Local Relations: Regional Centralism, Governance and Intergovernmental Relations”, Public Policy and Administration, Vol. 22, No: 1, 2007, s. 74 - 91.
• Llisterri, Juan, A National Approach to Decentralization: Economic Development Policies, The Case of Chile, The World Bank, 2008, www.siteresources.worldbank.org/INTLED/ Resources/339650.../Chile.pdf (10.07.2009).
• Lloyd, Greg - Peel, Deborah, “Reconstructing Regional Development and Planning in Scotland and
• Wales”, Devolution, Regionalism and Regional Development (Ed. Jonathan Bradbury), Routledge, Great Britain, 2008, s. 166 - 182.
• Loughlin, John, Subnational Government: The French Experience, Palgrave Macmillan, New York, 2007.
• Lovering, John, “Theory Led by Policy: the Inadequancies of the ‘New Regionalism”, Journal of Urban and Regional Research, Vol. 23, 1999, s. 379 - 395.
• Mengi, Ayşegül – Algan, Nesrin, Küreselleşme ve Yerelleşme Çağında Bölgesel Sürdürülebilir Gelişme: AB ve Türkiye Örneği, Siyasal, Ankara, 2003.
• Mengi, Ayşegül, “Yerinden Yönetim: Avrupa Birliği’nde Bölgeler Ulus Devlet’e Karşı mı?”, Mülkiye Dergisi, Sayı: 245, 2007, s. 47 - 56.
• Nalbant, Atilla, Üniter Devlet: Bölgeselleşmeden Küreselleşmeye, Yapı Kredi, İstanbul, 1997.
• Muson, Steven – Tickell, Adam, “A Decade of Decentralization? Assessing the Role of the Government Offices for the English Regions”, Environment and Planning, Vol. 37, 2005, s. 1395 - 1412.
• MÜSİAD, 2005 Türkiye Ekonomisi, İstanbul, 2005.
• Ohmae, Kenichi, Ulus Devletin Sonu: Bölgesel Ekonomilerin Yükselişi (Çev.: Z. Dicleli), Türk Henkel Dergisi, İstanbul, 1996.
• Öncül, M. Sadık, “Kalkınma Organizasyonu Olarak Kalkınma Ajansı ve Bir Örnek: Sivas Kalkınma Ajansı”, CÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, C. 4, S. 1, 2003, s. 81 - 97.
• Şengül, Tarık, “Siyaset ve Mekânsal Ölçek Sorunu: Yerelci Stratejilerin Bir Eleştirisi”, Küreselleşme: Emperyalizm, Yerelcilik, İşçi Sınıfı (Ed. E. Ahmet Tonak), İmge, Ankara, 2000, s. 111 - 158.
• Şengül, Tarık, “Yerel Devlet Sorunu ve Yerel Devletin Dönüşümünde Yeni Eğilimler”, Praksis, Sayı: 9, 2003, s. 183 - 220.
• Tekeli, İlhan vd., “Genel Değerlendirme Paneli”, Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, ODTÜ Mimarlık Fakültesi, Ankara, 2007, s. 419 - 441.
• The Conservative Party, Control Shift: Returning Power to Local Communities, Responsibility Agenda Policy Green Paper No.9, London, 2009.
• TÜSİAD, Türkiye’de Bölgesel Farklar ve Politikalar, Graphis, İstanbul, 2008.
• Young-Hyman, Trevor, “The Potential for Effective Regional Development Agencies in Turkey: A Comparative Analysis”, Regional & Federal Studies, Vol. 18, No: 4, 2008, s. 375 - 402.