KÜRESEL KRİZİN İSTİHDAMA ETKİLERİ VE KRİZ KARŞITI İŞGÜCÜ PİYASASI ÖNLEMLERİ

Yıl 2010, Sayı: 12, 142 - 167, 30.04.2010

Seyhan Erdoğdu

Öz

Gelişmiş kapitalist ülkelerde başlayan ve mali sektörden reel ekonomiye taşınan küresel krizin etkileri, Türkiye’nin “krizden önceki krizi”ni daha da ağırlaştırmış ve Türkiye, 2009 yılında daralan bir ekonomi ve artan işsizlik oranları ile karşı karşıya kalmıştır. Türkiye, krize karşı, aralarında aktif ve pasif işgücü piyasası önlemleri de bulunan bir dizi önlem almıştır. Aktif işgücü piyasası politikaları olarak, işverenlere sağlanan istihdam teşvikleri, İŞKUR vasıtasıyla sağlanan mesleki eğitim ve toplum yararına çalışma ön plana çıkmaktadır. Pasif işgücü piyasası politikaları kapsamında ise kısa çalışma ve ücret garanti fonu altındaki ödemelere ağırlık verilmiştir. İşsizlik sigortasına hak kazanma ve yararlanma koşullarında iyileşme sağlanmamış, yalnızca bağlanan işsizlik ödeneğinde sınırlı bir iyileşmenin yolunu açan bir düzenleme yapılmıştır. İstihdam teşvikleri için İşsizlik Sigortası Fonunun kullanılması, işsizlik sigortasına prim ödemeyen diğer işsizlerin de mesleki eğitim ve diğer Fon kaynaklı önlemlerden yararlandırılmaları ve özellikle de Fon gelirlerinden bir bölümünün alt yapı yatırımları ve sosyal harcamalar için bütçeye aktarılması, Fon kaynaklarının amacı dışında kullanılmasına yol açmıştır. Bir etki analizi yapılmamış olmakla birlikte, ilk sonuçlara bakıldığında, kriz döneminde alınan işgücü piyasası önlemlerinin istihdam yaratma kapasitesinin, sınırlı kaldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Küresel kriz, işgücü piyasası politikaları, istihdam teşvik- leri, işsizlik sigortası, mesleki eğitim.

Kaynakça

• Blackburn, R. (2008), “The Subprime Crises”, New Left Review, 50 March-April, 63-106.
• Boratav, K. (2009), “Bunalım Ortamında Çevre Ekonomileri”, Sol Portal, http://haber.sol.org.tr/yazarlar/13560.html
• BSB Bağımsız Sosyal Bilimciler (2008), 2008 Kavşağında Türkiye, Yordam Kitap, İstanbul.
• DPT Devlet Planlama Teşkilatı (2009a), Ekonomik Gelişmeler Eylül 2009, http://ekutup.dpt.gov.tr/tg/index.asp?yayin=eg&yil=0&ay=0
• DPT Devlet Planlama Teşkilatı (2009b), Genel Ekonomik Hedefler ve Yatırımlar, 2010, http://www.dpt.gov.tr/PortalDesign/PortalControls/ WebIcerikGosterim.aspx?Enc=83D5A6FF03C7B4FC9F38684094B C4B9B
• DPT Devlet Planlama Teşkilatı (2009c), Orta Vadeli Ekonomik Prog- ram, 2010-2012, http://ekutup.dpt.gov.tr/program/200911.pdf
• DPT Devlet Planlama Teşkilatı (2008), 2009 Yılı Programı, Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.
• Gurria, A. (2009), Introductory Remarks by Angel Gurría, OECD Secretary-General, at the G8 Labour Ministerial, Social Summit 2009, http://www.oecd.org/document/7/0,3343,en_2649_34487_424 60103_1_1_1_1,00.html
• ILO International Labour Office (2008), Press Release, 20 October,
• ILO/08/45, http://www.ilo.org/global/About_the_ILO/Media_and_ public_information/Press_releases/lang--en/WCMS_099529/index. htm
• ILO International Labour Office (2009a), The Financial and Econo- mic Crisis: A Decent Work Response, International Labour Office, Geneva.
• ILO International Labour Office (2009b), Global employment trends: January 2009, International Labour Office, Geneva.
• ILO International Labour Office (2009c), Global Wage Report, Upda- te 2009, http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/--- dcomm/documents/publication/wcms_116500.pdf
• IMF International Monetary Fund (2009a), Global Financial Stability Report October 2009, International Monetary Fund, Washington DC.
• IMF International Monetary Fund (2009b), World Economic Outlook
• October 2009, Sustaining the Recovery, International Monetary Fund Washington DC.
• IMF International Monetary Fund (2010), World Economic Outlook Update, http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/update/01/ index.htm
• İSO İstanbul Sanayi Odası (2009), “Krize Karşı Mücadelemize Var Gücümüzle Devam Edeceğiz”, İstanbul Sanayi Odası, http://www. iso.org.tr/tr/web/statiksayfalar/index.aspx?ref=0
• Khatiwada, S. (2009), Stimulus Packages to Counter Global Economic Crisis: A review, International Labour Organization, International Institute for Labour Studies, Geneva.
• T.C. Hazine Müsteşarlığı (2009), Küresel Mali Krize Karşı Politika
• Tedbirleri, 10 Ağustos, http://www.hazine.gov.tr/doc/Guncel/Politika_Tedbirleri.pdf T.C. Hazine Müsteşarlığı (2010), Aylık Ekonomik
• Göstergeler Mart 2010, http://www.treasury.gov.tr/irj/go/km/docs/ documents/Treasury%20Web/Statistics/Economic%20Indicators/ egosterge/PDF/ICINDEKILER.pdf
• UNCTAD United Nations Conference on Trade and Development (2008), Will we never learn?, UNCTAD Policy Briefs, http://www. unctad.org/en/docs/presspb20085_en.pdf
• Uras, G. (2009), “Kriz bizi neden çok, hem de pek çok sarstı?”, Milliyet Gazetesi, 3 Temmuz.