Turkish Historical Cultural Readings on the Western Idea of Expanded Security

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 2, 492 - 508, 15.12.2025

Mehmet Alkanalka , Süleyman Özmen

https://doi.org/10.16985/mtad.1633161

Öz

Under the influence of the bipolar international structure during the Cold War, the notions of realism and neo-realism theories predominated, and the survival and security of the state were given precedence over human security and individual law. In his paper, Rothshild reviewed Western thinkers like Leibniz, Montesquieu, Adam Smith, Tom Paine, Condorcet, and Rousseau and provided numerous examples to demonstrate that the ideas that surfaced in the late 1990s under the guise of the expanded security concept are not novel. Despite being solely Western concepts, Rothschild’s examples served as inspiration for this study, and this article includes pertinent examples from Turkish culture. Following a review of the theoretical literature on the topic, this study incorporates Turkish cultural codes on justice, equality, and human security. The literature review method is then used to analyze the codes using a variety of examples. The topic is one that the Turkish people have been sensitive to for centuries. It is determined that Turkish cultural codes exhibit path dependency, whereby societies grow stronger as a result of the justice and value accorded to individuals, and states fall apart when these values erode for any number of reasons.

Anahtar Kelimeler

Security , Human Security , Turkish Historical Cultural Readings , Expanded Security , Justice.

Batı’nın Genişletilmiş Güvenlik Kavramı Üzerine Türk Tarihinden Kültürel Okumalar

Öz

Soğuk Savaş döneminde, iki kutuplu uluslararası yapının da etkisiyle realizm ve neo-realizm teorilerinin varsayımlarının başat olduğu devletin bekası ve güvenliğini önceleyen anlayış nedeniyle insan güvenliği ve ferdin hukuku gölgede kalmıştır. Rothshild makalesinde genişletilmiş güvenlik kavramı adı altında 1990’ların sonunda ortaya çıkan kavramların yeni kavramlar olmadığına dair Leibniz, Montesquieu, Adam Smith, Tom Paine, Condorcet, Rousseau gibi Batı kültüründen literatür taraması ile çeşitli örnekler veren bir çalışma yapmıştır. Rothschild’in verdiği örnekler sadece Batı’ya ait kavramlar olmasına rağmen, bu çalışmanın yapılmasına ilham vermiş ve bu makalede Türk Kültürüne ait konuyla ilgili örnekler verilmiştir. Bu çalışmada konuyla ilgili teorik literatür taramasının ardından insani güvenliği ile eşitlik ve adalet üzerine Türk kültürel kodlarına yer verilerek konunun yüzyıllar öncesinden beri Türk Milletinin hassas olduğu bir kavram olduğu bu çalışmada çeşitli örnekler üzerinden literatür taraması yöntemiyle analiz edilmektedir. Türk kültürel kodlarında insana verilen değer ve adalet ile birlikte toplumların güçlendiği, bu değerlerin hangi sebeple olursa olsun yıpranmasıyla devletlerin yıkıldığı konusunda bir patika bağımlılığı olduğu sonucuna varılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Güvenlik , İnsan Güvenliği , Türk Kültürel Kodları , Genişletilmiş Güvenlik , Adalet.

Etik Beyan

Etik beyanı gerektirecek bir husus bulunmamaktadır.

Kaynakça

• Acharya, Amitav, “Human Security: East versus West”, International Journal, 56/3, Sage Publications / Canadian Institute of International Affairs, Toronto 2001, p. 442-460.
• Aslan, M. M. & Bulut, Y., “Kutadgu Bilig’de İyi Yönetimin Esasları”, Ombudsman Akademik, 2018 Yılı Özel Sayı/Kamu Hizmetlerinde İyi Yönetim İlkeleri, Kamu Denetçiliği Kurumu Yayını, Ankara 2018, s. 15-25.
• Aytürk, Nihat, Türklerde Yönetim Sanatı Lider Hükümdarla, Astana Yayınları, İstanbul 2021.
• Bağdatlı, Özlem, Kutadgu Bilig’de Devlet ve Adalet İlişkisi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2007.
• Balzacq, Thierry, Securitization Theory: How Security Problems Emerge and Dissolve. Routledge, London- New York 2011.
• Başer, Sait, Kutadgu Bilig’de Kut ve Töre, Sakarya Valiliği Yayınları, Sakarya 2006.
• Baldwin, A. David, “The Concept of Security,” Review of International Studies, 23/1, Cambridge University Press, (Cambridge 1997), p. 5-26.
• Blechman, Barry, “Common Security as seen from the 1990s.”, ed. Knudsen, O. F. Strategic Analysis and the Management of Power, Palgrave Macmillan, London 1996, p. 93-108.
• Booth, Ken, “Security and Emancipation”, Review of International Studies, 17/4, (1991), p. 313-326.
• Buzan, Barry, “New Patterns of Global Security in the Twenty-First Century”, Royal Institute of International Affairs, 67/3, Blackwell Publishers, (Oxford–London 1991), p. 431-451.
• Buzan, Barry, Ole Waever, Jaap de Wilde, Security: A New Framework for Analysis, Boulder, Lynne Rienner Publishers, London 1998.
• Cahun, Leon, Asya Tarihine Giriş, Seç Yayınları, İstanbul 2006.
• Çetinkaya, Alaeddin, “Türk-İslam Devletlerinde İnsan Hakları Konusunda Örnek Uygulamalar.” Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 1/1, (2011), p. 67-89.
• Davletov, Timur, “Eski Türklerde Toplumsal Siyaset Anlayışı”, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), 8, (2008), p. 81-102.
• Federal Foreign Office, National Security Strategy adopted by the German Federal Cabinet. https://www. auswaertiges-amt.de/en/aussenpolitik/themen/-/2601730 [Erişim tarihi: 06.10.2024].
• Has Hâcib, Yusuf, Kutadgu Bilig, çev. Reşit Ahmeti Arat, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1959.
• Has Hâcib, Yusuf, Kutadgu Bilig, çev. Reşit Ahmeti Arat, Kabalcı Yayınları, Ankara 1998.
• Holsti, J. Kal, “National Role Conceptions in the Study of Foreign Policy”, International Studies Quarterly, 14/3, (1970), p. 233-309.
• Huban, Arığ, Hakas Türklerinin Kadın Yiğitlik Destanı, (Destanı Anlatan: Semön İ. Şulbayev, Kaydeden: Alevtina K. Maytakova, Türkiye Türkçesine Aktaran, Giriş Yazan, Kapak Tasarımlayan: Timur B. Davletov), TÜRKSOY Yayınları, Ankara 2006.
• Kafesoğlu, İbrahim, Türk Millî Kültürü, Kabalcı, İstanbul 1991.
• Knudsen, F. Olav, “Desecuritizing Securitization. Security Dialogue”, Post-Copenhagen Security Studies, 32/3, (2001), p. 355-368.
• Koçi Bey Risalesi, Sadeleştiren: Zuhuri Danışman, Kültür Bakanlığı Yayını, Ankara 1985.