Dönemeçte Romanına Edebiyat Sosyolojisi Açısından Bir Bakış

Yıl 2019, , 31 - 45, 10.06.2019

Dilek Çakır

https://doi.org/10.16985/mtad.571838

Cited By: 1

Öz

Tarık Buğra’nın Dönemeçte romanı, edebiyat sosyolojisi bağlamında incelenmeye uygun metinlerden

biridir. Eser, Tarık Buğra’nın çok partili hayata geçiş dönemini, bu dönemin getirdiği olumlu ve olumsuz

durumları, bu sürecin toplum ve aydınlar üzerindeki tesirini ve bakış açısını Doktor Şerif, Handan ve

Orhan arasındaki aşk üçgeninin arka plânında anlattığı bir dönem romanıdır. Romanda toplum ve aydın

arasındaki çatışmadan Demokrat Parti’nin gelişim sürecine, Halk Partisi ve Millî Şef olarak nitelendirilen

İsmet İnönü’ye, Demokrat Parti’nin kuruluşuyla bakışın nasıl değiştiğine, buğday fiyatlarının artmasıyla

birlikte bir anda maddi refahı artan halkın parayı nasıl kullanacağını bilmeden savurmasına kadar dönemin

toplumsal tarihine ışık tutan pek çok soruna değinilmiştir. Bu bakımdan eser, sosyolojik okumaya çok

müsaittir. Adeta dönemin toplumsal olaylarına değinen gizli bir hazine niteliği taşır.

Bu çalışmada 1946 ve 1948 yılları arası çok partili hayata geçiş sürecindeki sorunlar, bu sürecin işleyişi,

aydınlar ve halk üzerindeki tesirleri örnekler üzerinden anlatılmıştır. Demokrat Parti’nin oluşumunu yeni

tamamladığı bu süreçte politika, eğitim, kadın – erkek ilişkileri, aydın – halk kopukluğu gibi konulardaki

sosyolojik saptamalar ve bu eksende yaşanan aydın – toplum çatışması çalışmada geniş bir şekilde ele

alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dönemeçte, Tarık Buğra, edebiyat sosyolojisi

An Overview of Dönemeçte Novel from in the Perspective of Sociology of Literature

Öz

Tarık Buğra’s Dönemeçte novel is one of the most appropriate to examine is terms of literature sociology.

This piece is a period novel which is described in background of Tarık Buğra’s love affoir between Doctor

Şerif, Handan and Orhan and this piece is about Tarık Buğra’s passage period negative or positive silvations,

this prossesing’s outlook and impression over public and endightened people. In the novel, many problems,

which is about period’s public history, are mantioned from canflict between public and anlighttened people

to devoloping process of Democrat batch, from İsmet İnönü who is chararterized Public (Halk) batch and

nationel general to changing of standpaint thanks to foundation of Democrat batch and wealthy public

thanks to increase in cost of grain, swang the money being not know how it should use; in terms of these

that piece is very appropriate to read sociological. Almost that piece worths a secret treasure which mentions

to social events.

These two groups who are calls public and enlightened people are seen is shope of passage to multiple

batch between 1946 and 1948 this process’s progress and different impressions on public and enlightened

people are montioned at large giving examples ovet public and enlightened people’s conflicts. In the period

of Democrat batch is getting wealthy, in the work, education, relation between men and women, segregation

between public and enlightened people were handled at large.

Anahtar Kelimeler

Dönemeçte, Tarık Buğra, literature sociology

Kaynakça

• Bağcı, Rıza, “Tarık Buğra’nın Dönemeçte Romanında Kişiler ve Karakterizasyon”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, II, (2009), s. 11-28.
• Beyatlı, Yahya Kemal, Eğil Dağlar İstiklal Harbi Yazıları, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, İstanbul 1966.
• Buğra, Tarık, Dönemeçte, İletişim Yayınları, İstanbul 2015.
• Cuma, Ahmet, “Edebiyat Sosyolojisi ve Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, V, (2009), s. 81-94.
• Karpat, Kemal, Osmanlı’dan Günümüze Edebiyat ve Toplum, Timaş Yayınları, İstanbul 2009.
• Oğuz, Öcal, “Dönemeçte Romanında Yapı ve Tema”, Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 22, (2007), s. 101- 117.
• Tosun, İbrahim – Ali Koç, “Fatih Harbiye Romanına Edebiyat Sosyolojisi Açısından Bir Bakış”, Tunceli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, I, (2012), s. 24-39.
• Uğurcan, Sema, Edebiyatımız II, Yazarlar, Meseleler, Dergâh Yayınları, İstanbul 2012.
• Youtube, “Demirkırat Belgeseli”, 32. Gün, https://youtu.be/sBPfjeWbp9Q [Erişim tarihi: 26.02.2019].