MOSUL & ALEPPO GOVERNOR IMAD AL-DIN ZANGI’S FIGHT AGAINST THE CRUSADERS

Yıl 2014, Cilt: 1 Sayı: 2, 79 - 96, 20.10.2015

Birsel Küçüksipahioğlu

Öz

MOSUL & ALEPPO GOVERNOR IMAD AL-DIN ZANGI’S FIGHT AGAINST THE CRUSADERS

Öz

Recognized as one of the greatest heroes of the Turkish and Islamic world, Imad al-Din Zangi b. Aq Sungur was the son of Aleppo Governor Qasim al-Dawla Aq Sungur. Following the death of his father, Imad al-Din was taken under protection and brought up by Islamic world’s most important commanders Mosul Governor Kerbogha, Cokurmush, Chavli, Mawdud, and Aq Sungur al-Porsuki. Each being an important name in the fight against the Crusaders, these commanders took him with them to the wars in which they engaged, and thus enabled him to gain experience. Iraqi Seljuk Sultan Mahmud assigned Imad al-Din as the Military Governor of Baghdad and Iraq in 1127, and also assigned him as Governor of Mosul in the same year. He was also in charge of Jazeera and Northern Syria, and Sultan Mahmud approved his being assigned as the atabeg of his two sons, Ferruhshah and Alparslan. Thus the Atabegdom of Mosul was constituted. Imad alDin Zengi’s appearance on the stage of history coincides with the occupation and invasion of Anatolia, Syria and Palestine by the Crusaders, when there were Crusader States of Edessa, Antioch, Jerusalem and Tripoli. Imad al-Din Zangi aimed at ensuring a strong unity and order in the Turkish and Islamic world, followed by preparation of regular and well-disciplined military troops to fight the Crusaders since he considered a confrontation with them in the absence of a plan, a policy and sufficient military power to be extremely hazardous. This power and ideal had a significant effect on the ending of the Crusader County of Edessa by Zangi, and he realised his dream by conquering Edessa on December 24, 1144. Thus The Crusader County of Edessa which was the first Crusader state found in Anatolia also became the first county to collapse. This achievement which was received with extreme joy in the Turkish and Islamic world greatly impacted the Crusaders in Europe and the East, leading to the Second Crusade

Anahtar Kelimeler

Imad al-Din Zangi, Crusaders, Edessa, Montferrand, Joscelin II

MOSUL & ALEPPO GOVERNOR IMAD AL-DIN ZANGI’S FIGHT AGAINST THE CRUSADERS

Öz

Türk-İslam dünyasının en büyük kahramanlarından biri olan İmâdeddin Zengi b. Aksungur, Haleb Valisi Kasîmüddevle Aksungur’un oğluydu. Babasının ölümünden sonra İslam dünyasının önemli komutanlarından Musul Valisi Kürboğa, Çökürmüş, Çavlı, Mevdûd ve Aksungur el-Porsukî’nin himayesine girerek onlar tarafından yetiştirildi. Her biri Haçlılarla mücadelede önemli isimlerden olan bu komutanlar katıldıkları savaşlara onu da yanlarında götürerek tecrübe kazanmasını sağladı. Irak Selçuklu Sultanı Mahmud tarafından 1127 yılında Bağdat ve Irak şahneliğine getirilen İmâdeddin Zengi aynı yıl Musul Valiliği’ne atandı. O aynı zamanda el-Cezire ve Kuzey Suriye’den de sorumluydu ve Sultan Mahmud, iki oğlu Ferruhşah ve Alparslan’ın atabegi olarak onun atanmasını uygun görmüştü. Bu sayede Musul Atabegliği de oluştu. İmâdeddin Zengi’nin tarih sahnesine çıktığı dönem Anadolu, Suriye ve Filistin’in Haçlılar tarafından işgal ve istila edildiği dönemdi ve bu süreçte Urfa, Antakya, Kudüs ve Trablusşam’da Haçlı devletleri bulunmaktaydı. İmâdeddin Zengi, Türk-İslam dünyasında birlik ve düzeni güçlü bir şekilde sağlamayı sonrasında ise düzenli ve disiplinli askeri birlikler hazırlayarak Haçlılarla mücadele etmeyi hedefledi. Çünkü onların karşısına plânsız, siyasetsiz ve askeri güçten yoksun olarak çıkmayı büyük bir tehlike olarak gördü. Zengi’nin Urfa Haçlı Kontluğu’na son vermesinde bu gücün ve idealin büyük tesiri bulunmaktaydı ve nitekim 24 Aralık 1144’te Urfa’yı fethetmek suretiyle bu düşüncesini gerçekleştirdi. Böylece Anadolu’da ilk kurulan Haçlı devleti olan Urfa Haçlı kontluğu aynı zamanda ilk yıkılan kontluk olarak kayıtlara geçti. Türk-İslam dünyasını büyük bir sevince boğan bu başarı Avrupa ve Doğu’daki Haçlıları büyük bir yıkıma uğrattı ve İkinci Haçlı Seferi’nin başlamasına neden oldu.

Anahtar Kelimeler

İmâdeddin Zengi, Haçlılar, Urfa, Montferrand, II. Joscelin

Kaynakça

• Abū Shāma, Kitāb al-Ravdatayn fī Ahbār al Davlatayn al-Nūrīya va’l-Salāhīya, ed. Muhammed Hilmi, I, Cairo 1956.
• Abu’l-Faraj, Abû’l-Farac Tarihi, trans. Ömer Rıza Doğrul, II, Ankara 1999.
• Alptekin, Coşkun, The Reign of Zangi (521-541/1127-1146), Erzurum 1978.
• Alptekin, Coşkun, “ Zengi”, İA, XIII, pp. 526-532.
• Alptekin, Coşkun, Dımaşk Atabegliği (Tog-Teginliler), Istanbul 1985.
• Anonymous Syriac Chronicle, trans. A.S. Tritton, “The First and Second Crusades from an Anonymous Syriac Chronicle”, JRAS, 1933.
• Azīmī, Ta’rīh, trans. Ali Sevim, Azîmî Tarihi Selçuklularla İlgili Bölümler (h. 430-538= 1038/39-1143/1144, Ankara 1988.
• Cahen, C., La Syrie du Nord á l’époque des croisades et la principauté franque d’Antioche, Paris 1940.
• Demirkent, Urfa Haçlı Kontluğu Tarihi (1118-1146), Ankara 1987.
• Demirkent, Işın, “Haçlılara Karşı Mücadelede Başarılı Bir Türk Kumandanı: Savar”, Haçlı Seferleri Tarihi. Makaleler-Bildiriler-İncelemeler, Istanbul 2007, pp. 43-74.
• Elisséeff, Nikita, Nur al-Din, Un Grand Prince Musulman De Syrie Au Temps Des Croisades, II, Damas 1967.
• Gürbüz, O, “XII. Yüzyıl İslâm Dünyasında Örnek Bir Yönetici: İmâdeddin Zengî”, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 38 (2012), pp. 51-66.
• Ibn al-Adim, Buğyat al-Talab fī ta’rīh Halab, trans. Ali Sevim, Biyografilerle Selçuklular Tarihi, Ankara 1982.
• Ibn al-Adīm, Zubdat al-Halab min Ta’rīh Halab, ed. Sami ed-Dehhân, II, Dımaşk 1954.
• Ibn al-Athir, al-Kāmil fi’l-Ta’rīh, trans. Abdülkerim Özaydın, X, Istanbul 1987.
• Ibn al-Athir, al-Ta’rīh al-Bāhir fi’l-Davlat al-Atābakīya bi’l-Mavsil, ed. Abdulkadir Ahmed Tuleymât, Baghdad-Cairo 1963.
• Ibn al-Kalānisī, Zayl Ta’rīh Dimaşk, trans. H.A.R. Gibb, The Damascus Chronicle of the Crusades, London 1932.
• Ibn Kasīr, el-Bidâye ve’n-nihâye, Büyük İslâm Tarihi, trans. Mehmet Keskin, XII, Istanbul 1994.
• IbnWāsil, Mufarric al-Kurūb fī Ahbār Banī Ayyūb, ed. Cemaleddineş-Şeyyâl, I, Cairo 1953.
• Küçüksipahioğlu, Birsel, “Mevdûd b. Altuntekin: Haçlılarla Mücadele Eden Bir Selçuklu Komutanı”, TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (September 2014), pp. 37-49.
• Küçüksipahioğlu, Birsel, “Yakındoğu’da Kurulan Haçlı Devletleri”, Sosyologca, 3 (January-June 2012), pp. 55-62.
• Küçüksipahioğlu, Birsel, Trablus Haçlı Kontluğu Tarihi (1109-1187), Istanbul 2007.
• Matthew of Edessa, Urfalı Mateos Vekayinâmesi (952-1136) ve Papaz Grigor’un Zeyli (1136-1162), trans. Hrant Andreasyan, Ankara 1987.
• Öğün Bezer, Gülay, “Zengî, İmâdüddîn”, DİA, XLIV, pp. 258-261.
• Runciman, Steven, Haçlı Seferleri Tarihi, trans. Fikret Işıltan, II, Ankara 1992.
• Stevenson, W. B., The Crusaders in the East, Cambridge 1907.
• Willermus Tyrensis, Historia rerum in partibus transmarinis gestarum, RHC. occ.,I, trans. E. A. Babcock - A. C. Krey, A History of Deeds Done Beyond the Sea. By William Archbishop of Tyre, II, New York 1943.