Eski Türk Devletlerinin Destanlarına Göre Kurttan ve Ağaçtan Türeme

Yıl 2016, Cilt: 3 Sayı: 1, 83 - 91, 01.06.2016

Zekiye Tunç Yıldız Akbulut

Öz

Destanlar, tarihi olayları aydınlatmada başvuracağımız kaynaklar içerisinde sayılabilirler. Bu tür eserlerde

kavim isimlerine yer verilmesi, yaşanılan coğrafya hakkında bilgilerin olması, dönemin kahramanlarına

değinilmesi ve ilahi varlıkların anlatılması tarihi kaynak olarak kullanılmalarında etkilidir. Türklerin eski

dönemlerinde oluşturdukları destanlarında bu tür bilgiler vardır.

Eski Türk devletlerinden olan Hunlar, Göktürkler ve Uygurlar destanlarında bazı varlıklara kutsiyet

atfetmişlerdir. Kurt ve ağaç ile ilgili olarak hem kutsama hem de kökenlerini bu varlıklara dayandırma söz

konusudur.

Anahtar Kelimeler

Hunlar, Göktürkler, Uygurlar, Kurt, Ağaç Kültü

Kaynakça

• Alaeddin Ata-Melik Cüveyni, Tarih-i Cihan Güşa I, çev. Mürsel Öztürk, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2013.
• Aslan, Namık, “Kurt Motifinin Türk Menşe Efsanelerindeki Anlamı Üzerine”, Milli Folklor, S 87, (2010), s. 72-77.
• Banarlı, Nihad Sami, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi I, Milli Eğitim Basım Evi, İstanbul 1983.
• Bang, W., G. R. Rahmeti, Oğuz Kağan Destanı, Örgün Yayınevi, İstanbul 2012.
• Baykara, Tuncer, Türk Kültür Tarihine Bakış, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara 2001.
• Çakan, Varis, Orta Asya Türk Tarihinin Kaynakları, Binyıl Yayınevi, Ankara 2009.
• Çobanoğlu, Özkul, Türk Dünyası Epik Destan Geleneği, Akçağ Yayıncılık, Ankara 2011.
• Çoruhlu, Yaşar, Türk Mitolojisinin Ana Hatları, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2010.
• Ebulgazi Bahadır Han, Şecere-i Terakkime Türklerin Soy Kütüğü, haz. Muharrem Ergin, Kervan Kitapçılık. Ergin, Muharrem, Orhun Abideleri, Hisar Yayınları, İstanbul 2003.
• Ergun, Pervin, Türk Kültüründe Ağaç Kültü, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara 2012.
• Gömeç, Saadettin, Türk Destanlarına Giriş, Akçağ Yayınevi, Ankara 2009.
• İslamiyet Öncesi Türk Destanları, ed. Saim Sakaoğlu-Ali Duymaz, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2006.
• Kafesoğlu, İbrahim, Türk Milli Kültürü, Ötüken Neşriyat, İstanbul 1998.
• Kalafat, Yaşar, “Geçmişten Günümüze Türk Halk İnançlarında “Işık”“, Milli Folklor Dergisi, 3/20, (1993), s. 32-34.
• Oğuz, M. Öcal, “Destan Tanımı ve Eski Türk Destanları”, Milli Folklor, S 62, (2004), s. 5-7.
• Ögel, Bahaeddin, Türk Mitolojisi (Kaynakları ve Açıklamaları İle Destanlar) I, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1998.
• Özarslan, Metin, “Türk Kültüründe Ağaç ve Orman Kültü”, Türkbilig Türkoloji Araştırmaları Dergisi, S 5, (2003), s. 94-102.
• Öztürk, Ali, Çağların İçinden Türk Destanları, Pozitif Yayınları, İstanbul 2011.
• Radloff, Wilhelm, Sibirya’dan, çev. Ahmet Temir, Maarif Basımevi, C I, İstanbul 1954.
• Roux, Jean Paul, Türklerin ve Moğolların Eski Dini, çev. Aykut Kazancıgil, İşaret Yayınları, İstanbul 1994.
• Sıvacı, F. Gülay Mirzaoğlu, “Türklerde Mitolojik Unsurlar”, Türkbilig Türkjoloji Araştırma Dergisi, S 10, (2005), s. 34-53.
• Togan, Zeki Velidi, “Bozkurt Efsanesi”, Türkler Ansiklopedisi, III, s. 981-985.
• Yetiş, Kazım, “Destan”, İA, IX, s. 202-205.
• Yıldız, Naciye, “Türk Destan Geleneği”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 6 (1), (2009), s. 7-15.
• Yiğittir, Süleyman, “Türk Destanlarının Değer Odaklı Analizi”, Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9/5, (2014), s. 2125-2140