A Russian Missionary Hospital in Istanbul: Pangaltı Nikolaev Hospital

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 2, 235 - 258, 03.12.2018

Fatih Ünal

Öz

The Russian Nikolaev Hospital, built in 1875 in Nişantaşı Pangaltı providing health services until the

first years of the Republic and left deep traces in the Slavic-Orthodox world of Istanbul. The hospital was

constructed with the great efforts of the Russian ambassador Ignatiev who was a strict Pan-slavist, the

voluntary persons, and institutions, especially the Aynoroz Russian Monasteries. Nikolaev hospital did not

only offered free health assistance to Russian and Orthodox in needs living in Istanbul, it also became

the most comprehensive outpost for health, religion, and education serving Russia’s Slavic brotherhood

in the Ottoman capital. In the Russian Hospital, which used to modern health service methods according

to possibility of the period, served the Slavic-Orthodox leaders, members of the Russian embassy, and the

disciplined, self-sacrificing, faithful people who believed in the policy of Russia and living in Istanbul. The

detailed information given about the hospital in our study is obtained from the book of V. P. Şepotyev,

a doctor of Moscow University who came to Istanbul as the chief physician in 1890 and served in this

hospital for many years. Şepotyev, who gave the hospital institutional identity, summarized the first 25 years

of the hospital in his work titled Dvadtsatipyatiletiye Russkoy Nikolayevskoy Bol’nitsı v Konstantinopole (S.

Peterburg 1900).

Anahtar Kelimeler

Russian Nikolaev Hospital, Nikolay Chudotvorets Church, Ignatiev, Şepotyev, Afon

Osmanlı İstanbul’unda Bir Rus Misyoner Hastanesi: Pangaltı Nikolayev Hastanesi

Öz

1875’te Nişantaşı Pangaltı’da inşa edilen ve Cumhuriyet’in ilk yıllarına kadar sağlık hizmeti veren

Rus Nikolayev Hastanesi, sıkı bir Panslavist olan dönemin Rus elçisi İgnatiyev’in büyük gayretleri, Afon

(Aynoroz) Rus Manastırları başta olmak üzere, gönüllü kişi ve kuruluşların maddi destekleriyle kurulmuş

olup, İstanbul’un Slav-Ortodoks dünyasında derin izler bıraktı. İstanbul’da yaşayan, yardıma muhtaç Rus

ve Ortodoksların ücretsiz tedavi gördüğü hastane; sağlık, din ve eğitim sahasında Rusya’nın, Osmanlı

başkentinde Slav kardeşliğine hizmet eden en kapsamlı bir ileri karakolu olarak faaliyet gösterdi. Dönemin

imkânlarına göre modern yöntemler kullanılan hastanede İstanbul’da yaşayan Slav-Ortodoks ileri gelenler,

Rus elçiliği mensupları ve Rusya’nın davasına inanmış, disiplinli, özverili, inançlı insanlar hizmet verdi.

Bu çalışmada hastane ile ilgili verdiğimiz detaylı bilgiler, Moskova Üniversitesi hekimlerinden olup

1890 yılında başhekim olarak İstanbul’a gelen ve uzun yıllar bu hastanede görev yapan, aynı zamanda

hastaneye kurumsal bir kimlik kazandıran V. P. Şepotyev’in, hastanenin kuruluşundan itibaren ilk 25 yılını

özetlediği Dvadtsatipyatiletiye Russkoy Nikolayevskoy Bol’nitsı v Konstantinopole (S. Peterburg 1900) isimli

kitapçığından elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Rus Nikolayev Hastanesi, Nikolay Çudotvorets Kilisesi, İgnatiyev, Şepotyev, Afon

Kaynakça

• BOA, HR. İM. 96/45, Lef 2, Lef 4
• BOA, MV. 97/4
• BOA, DH. MKT. 2177/20
• Cevdet Paşa, Tezâkir, 40, Yay. Cavid Baysun, TTK, Ankara 1991.
• Çapan, Leyla, 19. Yüzyıl Sonunda İstanbul’da Yabancı Misyonlar Tarafından Yapılmış Hastahane Binaları, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2002.
• Demiroğlu, Hasan – Feyzullah Uyanık, “Osmanlı ve Rus Kaynaklarına Göre General İgnatyev’in Sultan Abdülaziz Dönemi Faaliyetleri (1864-1876)”, Sultan Abdülaziz ve Dönemi Sempozyumu, TTK, Ankara 2014, s. 183-204, 265-277.
• Danişmend, İsmail Hami, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, 4, Türkiye Yayınevi, İstanbul 1972.
• Karakulak, Mesut, Rus Vapur ve Ticaret Kumpanyası (ROPİT) ve Osmanlı-Rus Ticari İlişkiler (1856-1914), (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2017.
• Karakulak, Mesut, “Buharlı Çağında İstanbul’da Bir Rus Vapur Kumpanyası”, Türk Tarihine Dair Yazılar II, Gece Yayınları, Ankara 2017, s. 657-676.
• Koptev, A., Vospominanıye o Poezdke v Konstantinopol’, Kair i Ierusalim v 1887 Godu, S. Peterburg 1888. Lender, N. N, Putnik. Po Evrope i Vostoku, S. Peterburg 1908.
• _____, Bosfor i Konstantinopol’; Anatoliyskoye Poberej’ye-Po Russkomu Yugu, S. Peterburg 1892. Macar, Oya Dağlar, “Rus Hastanesi”, Geçmişten Günümüze İstanbul’da Sağlık, Kongre Bildiri Kitabı, İstanbul 2010, s. 631-643.
• Şepotyev, V. P, Dvadtsatipyatiletiye Russkoy Nikolayevskoy Bol’nitsı v Konstantinopole, S. Peterburg 1900. Şkarovskiy, M. V, “Blagotvoritel’nost’ Svyato-Panteleymonova Manastırya”, Russkiy Afon XIX-XX vekov, V, Svyataya Gora Afon 2015, s. 697-758.
• _____, “Russkiye Pravoslavnıye Obşinı v Turtsii”, Vestnik PSTGU, Vıpusk II:1 (30), (2009), s. 21-34.
• Uturgauri, S. N, Belıye Russkiye na Bosfore 1919-1929, Moskva 2013.
• Ünal, Fatih, Ruslar Bizans’ın Peşinde (İstanbul Rus Arkeoloji Enstitüsü 1894-1914), İlgi Kültür Sanat, İstanbul 2015.
• Yıldırım, Nuran, İstanbul’un Sağlık Tarihi, İstanbul 2010.
• _____, “Rus Hastanesi”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C 6, İstanbul 1994, s. 370.
• _____, “Dersaadette İtalyan Hastanesi”, İstanbul’daki İtalyan İzi, Ed. Burçak Evren, İstanbul 2008, s. 234-243.