Default of Positive Heroes: Tanabay and Santiago

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 77 - 90, 16.06.2020

Kemal Göz

https://doi.org/10.16985/mtad.752861

Cited By: 1

Öz

After 1934 congress, the majority of the plot was based on positive heroes. Positive heroes were revealed
by being equipped to be as the role model of the society. In this article, the struggles of Tanabay in Chinghiz
Aitmatov’s Farewell Gulsary novel and Santiago in Ernest Hemingway’s The Old Man and the Sea novel in
a parallel structure are described. Tanabay worked as a shepherd who nobody wanted to do, and Santiago
tried to bring the swordfish ashore at the cost of his life. The notable elements in the novels are swordfish
and Gulsary. The swordfish will restore Santiago’s lost reputation. Gulsary, on the other hand, is a telescope
in reaching the values that Tanabay believes. Another similar image is shark and kolkhoz. Heroes fights these
elements throughout the novel. Another point is that Aitmatov emphasizes in his works is culture. He is also the
representative of the horse culture in Kyrgyz. The perspective that sees the world in the Soviet Union after the
1934 congress is that the infrastructure is shaping the superstructure. Santiago’s defeat, no matter what he does,
is considered to be an indication of this.

Anahtar Kelimeler

Farewell Gulsary, Aitmatov, The Old Man and the Sea, Hemingway, positive heroes, socialist realism

Olumlu Kahramanın Yenilgisi: Tanabay ve Santiago

Öz

1934 yılında yapılan Sovyet Yazarlar Birliği Kurultayı’ndan sonra roman türünde verilen eserlerde olay
örgüsünün büyük çoğunluğu olumlu kahramanlar üzerine kurulmuştur. Olumlu kahramanlar toplumda
örnek oluşturabilecek şekilde donatılarak ortaya çıkarılmıştır. Bu yazıda Cengiz Aytmatov’un Elveda Gülsarı
romanındaki Tanabay ile Ernest Hamingway’in Yaşlı Adam ve Deniz romanındaki Santiago’nun benzeri yapıdaki
yenilgileri ve karşı mücadeleleri anlatılmaktadır. Tanabay hiç kimsenin yapmak istemediği çobanlık görevini
yerine getirmek için çalışmış, Santiago da canı pahasına kılıç balığını kıyıya çıkarmaya uğraşmıştır. Romanlarda
dikkat çeken unsurlar Gülsarı ve kılıç balığıdır. Kılıç balığı, Santiago’nun kaybolan itibarını geri kazandıracaktır.
Gülsarı ise Tanabay’ın inandığı değerlere ulaşmada uzağı gösteren teleskop niteliği taşımaktadır. Bir başka benzer
imge ise kolhoz ve köpek balığıdır. Kahramanlar roman boyunca bu unsurlarla mücadele eder. Aytmatov’un
eserlerinde üzerinde durduğu bir nokta da kültürdür. Elveda Gülsarı’da Gülsarı Kırgızlardaki at kültürünün
temsilcisidir. 1934 kongresinden sonra Sovyetler Birliği’nin dünyaya bakışı altyapının üstyapıyı şekillendirdiği
doğrultusundadır. Köpek balığı ile mücadele eden Santiago’nun ne yaparsa yapsın yenik düşmesi de bunun bir
göstergesi olarak değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Elveda Gülsarı, Aytmatov, Yaşlı Adam ve Deniz, Hemingway, olumlu kahramanlar, toplumcu gerçekçilik

Kaynakça

• Aytmatov, Cengiz, “Dünya Gittikçe Karmaşıklaşıyor”, İnsan, Toplum, Devir ve Edebiyat… (Söyleşiler / Makaleler) I, ed. Prof. Dr. Layli Ükübayeva – Yrd. Doç. Dr. Halit Aşlar, Manas Üniversitesi Yayınları, Bişkek 2019, s. 71-79.
• _____, Elveda Gülsarı, çev. Refik Özdek, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2017.
• Bressler, Charles E., Yazınsal Eleştiri Kuramsal ve Pratik Bir Giriş, çev. Devrim Evci, Birleşik Yayınevi, İstanbul 2017.
• Cakıpbekov, Aşım, Biz Babasız Büyüdük, çev. Orhan Söylemez – Kemal Göz, Bengü Yayınları, Ankara 2008.
• Devrisheva, Khalida, “Kırgız Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Tarihinin Bazı Meseleleri”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Bahar 39, (2016), s. 187-198.
• Dobrolyubov, Nikolay Aleksandroviç, Oblomovluk Nedir, çev. Mazlum Beyhan, Yön Yayınları, İstanbul 1987.
• Gaçev, Georgiy, Çingiz Aytmatov (v Svete Mirovoy Kulturı), Adabiyat Basım, Frunze 1989.
• Gorki, Maksim, “Maksim Gorki”, Sanatta Sosyalist Gerçekçilik, çev. Feyyaz Şahin, Parşömen Yayınları, İstanbul 2011, s. 69-103.
• Hemingway, Ernest, Yaşlı Adam ve Deniz (İhtiyar Balıkçı), çev. Orhan Azizoğlu, Bilgi Yayınevi, İstanbul 2018.
• _____, Yaşlı Adam ve Deniz (İhtiyar Balıkçı), çev. Yasemin Yener, Bilgi Yayınevi, İstanbul 2019.
• Jdanov, Andrey Aleksandroviç, Edebiyat Müzik ve Felsefe Üzerine, çev. Fatmagül Berktay (Baltalı), Kaynak Yayınları, İstanbul 1996.
• _____, Pervıy Vse Soyuznıy S’yezd Sovetskih Pisateley, Stena Grafiçeskiy Otçyot, Gosudarstvennoye İzdatel’stvo (Hudojestvennaya Literatura), Moskva 1934.
• Lunaçarski, Anatoli, Sosyalizm ve Edebiyat, çev. Asım Bezirci, Yön Yayınları, İstanbul 1993.
• Pospelov, Gennadiy, Edebiyat Bilimi, çev. Yılmaz Onay, Evrensel Basım Yayın, İstanbul 2014.
• Söylemez, Orhan ve Kemal Göz, “İftiralar Kurbanı Bir Ömür: Rahman Kasımov”, Salican Cigitov ve Dünyası, Manas Üniversitesi Yayınları, Bişkek 2006, s. 103-155.
• Söylemez, Orhan, “Svat Soucek, Cengiz Aytmatov’un Eserlerinde Milli Renk ve İki Dillilik”, Cengiz Aytmatov Hayatı ve Eserleri Üzerine İncelemeler, çev. Orhan Söylemez, Karam Yayınları, Ankara 2002, s. 123-168.
• Şolohov, Mihail, “Mihail Şolohov”, Sanatta Sosyalist Gerçekçilik, çev. Feyyaz Şahin, Parşömen Yayınları, İstanbul 2011, s. 123-128.
• _____, Uyandırılmış Toprak, I. Cilt, çev. Leyla Soykut, İlkkaynak Basım, Ankara 1995.
• Turan, Menaf, “SSCB’de Toprak Mülkiyeti”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C 66, No. 3, (2011), s. 307-332.