Jura-Kretase yaşlı İnaltı Formasyonu’nun stratigrafik konumu, Orta Karadeniz Dağları’nın jeolojisine yeni bir yaklaşım ve bunun bölgesel jeolojiye etkileri (Türkiye’nin kuzeyi)

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 2, 41 - 86, 20.06.2023

Mehmet Fuat Uğuz

Öz

İnceleme alanı Türkiye’nin kuzeyinde, Orta Pontidler olarak bilinen bölgede yer alır. Önceden yapılmış çalışmalara göre bölgede Permo-Karbonifer-Erken Jura’ya yaşlandırılan bir eski temel vardır. Bu temelin ofiyolitler ile metakırıntılı kayalardan oluştuğu belirtilmiştir. Batı Pontidlerde yüzeyleyen ve metamorfik olmayan, Paleozoyik yaşlı başka bir temelin Orta Jura öncesinde bu temeli tektonik ilişkiyle üzerlediği; Geç Jura-Erken Kretase-Eosen yaşlı bir çökel istifin tektonikle bir araya gelmiş olan bu iki farklı Paleozoyik temeli birlikte örttüğü öne sürülmüştür. İnaltı Formasyonu çökel örtünün alt düzeylerinde yer almakta ve yaşı Orta-Geç Jura olarak bilinen Bürnük Formasyonu’nun konglomeraları üzerinde bulunmaktadır. Literatürde İnaltı Formasyonu’nun stratigrafik konumuna uymayan, saha gözlemlerine dayalı açıklamalar vardır. İnaltı Formasyonu’na ait kireçtaşlarının alloktonluğuna örtülü ya da açık göndermelerde bulunan bu açıklamalar veri yetersizliği nedeniyle stratigrafiye yansımamışır. Bürnük Formasyonu en alt tabakalarından itibaren ve her düzeyinde bol miktarda İnaltı Formasyonu’ndan kopma çakıl ve bloklar içerir. Bu durum İnaltı Formasyonu’nun, Bürnük Formasyonu’ndan daha yaşlı olmasını gerektirir. Bürnük Formasyonu üzerindeki yaygın örtü konumu nedeniyle İnaltı Formasyonu’nun taban ilişkisi tektonik olmalıdır. Bürnük Formasyonu
Küre Okyanusu’nun kapanması ve İnaltı Formasyonu’nun bölgeye yerleşmesinin son evresinde, naplı-bindirmeli yapıların önünde, kara ortamında ve muhtemelen Bartoniyen’de çökelmiştir.
Alttan Küre Ofiyoliti’nin lav-çökel dizisi ve üstten Geç Kretase yaşlı Kapanboğazı Formasyonu ile geçişli olan Akgöl Formasyonu’ndan bu çalışmada Spirillina sp., Radiolaria spp., Lageniidae,
Nodosariidae, Ophthalmididae gibi Geç Jura-Erken Kretase yaşını veren fosiller elde edilmiştir. Geç Jura-Erken Kretase yaşı, epiofiyolitik çökellerin Kalloviyen’den Lütesiyen’e uzanan çökel sürekliliğinde tamamlayıcı bir bağ oluşturur. Bu çökel sürekliliği Orta Pontidler’de Orta Jura ve sonrasına yaşlandırılan kıtasal kabuk gelişimi teziyle uyuşmaz. Bu çalışma ile ulaşılan sonuçlar
bölgesel jeolojiyi derinden ilgilendiren değişikliklere yol açmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Karadeniz dağ kuşağı, İnaltı Formasyonu, tektonostratigrafi, bölgesel jeoloji.

Teşekkür

Bu araştırma 1996-2002 yılları arasında, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü tarafından uygulanan 1/500.000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları Projesi kapsamında gerçekleştirilmiştir. Bu makalenin geliştirilmesinde tartışma, eleştiri ve yorumları ile katkı koyan Jeoloji Yüksek Mühendisi Mustafa Sevin’e ve çalışmaya katkılarından dolayı Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü paleontologlarından Jeoloji Yüksek Mühendisi Kemal Erdoğan’a, Jeoloji Yüksek Mühendisi Emin Nevzat Erkan’a, Jeoloji Yüksek Mühendisi Prof. Dr. Uğur Kağan Tekin’e teşekkür ederim.

Kaynakça

• Abdüsselâmoğlu, M. Ş. 1959. Almacıkdağı ile Mudurnu ve Göynük civarının jeolojisi. İstanbul üniversitesi Fen Fakultesi Monografileri (Tabii İlimler kısmı) 14, 94.
• Abdüsselamoğlu, M. Ş. 1963. İstanbul boğazı doğusunda mostra veren Paleozoik arazide stratigrafik ve paleontolojik yeni müşahedeler Bulletin of Mineral Research and Exploration 60, 1-7.
• Adamia, S. A., Lordkipanidze, M. B., Zakariadze, G. S. 1977. Evolution of an active continental margin as examplified by the Alpine history of the Caucasus. Tectonophysics 40, 183-199.
• Akartuna, M. 1968. Armutlu yarımadasının jeolojisi. Istanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Monografileri 20.
• Akbayram, K. 2011. İstanbul ile Sakarya zonları arasındaki Pontid İçi Kenedi’nin Armutlu Yarımadası doğusundaki evrimi. İstanbul Teknik Üniversitesi, Avrasya Yerbilimleri Enstitüsü (Doktora tezi).
• Akbayram, K., Okay, A. I., Satır, M. 2013. Batı Pontidler'de (Türkiye'nin kuzeybatısı) İç Pontid Okyanusu'nun Erken Kretase kapanması. Jeodinamik Dergisi 65, 38 – 55.
• Akbayram, K., Özcan, E., Şengör, A. M. C. 2016. The evolution of the Intra-Pontide suture: Implications of the discovery of late Cretaceous–early Tertiary mélanges. The Geological Society of America 525.
• Akbulut, U., Çiçek, S., Oyman, T., Özgenç, I., Tokcaer, M. 2016. Petrography, mineral chemistry, fluid inclusion microthermometry and Re-Os geochronology of the Küre volcanogenic massive sulfide deposit (Central Pontides, Northern Turkey). Ore Geology Rewiews 76, 1-8.
• Akman, A. Ü. 1993. Amasra-Arıt arasının jeolojisi: Ankara Üniv. Fen Bil. Enst., Doktora Tezi, Ankara (yayımlanmamış).
• Aksay, A., Akbaş, Altun, İ., B., Bilginer, E., Duru, M., Gedik, İ., Pehlivan, Ş. 2002. 1/500 000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları Zonguldak Paftası. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü.
• Akyol, Z., Arpat, E., Erdoğan, B., Göğer, E., Güner, Y., Şaroğlu, F., Şentürk, İ., Tütüncü, K., Uysal, Ş. 1974. Cide- Kurucaşile ile dolayının jeoloji haritası. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü 1/50 000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları serisi.
• Akyürek, B., Akbaş, B., Bilginer, E., Çatal, E., Dağer, Z., Hakyemez, Y., Hepşen, N., Pehlivan, Ş., Soysal, Y., Sözeri, B., Sunu, O., Yıldırım, H. 1984. Ankara-Elmadağ-Kalecik dolayının temel jeolojik özellikleri (Basic geological features of the Ankara-Elmadağ-Kalecik region). Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni 20, 31-46.
• Altınlı, İ. E. 1973 a. Orta Sakarya’nın jeolojisi. Cumhuriyet’in 50. Yılı Yerbilimleri Kongresi 105-114.
• Altınlı, İ. E. 1973 b. Bilecik Jurasiği. Cumhuriyet’in 50. Yılı Yerbilimleri Kongresi 159-187.
• Arni, P. 1939. Tektonische Grundzüge Ostanatoliensund benachbarter Gebiete. Veröff Inst. Lagerstattenforsch, Türkei, Ser. B. 4, 90.
• Ataman, G., Ertürk, O., Yılmaz, O. 1977. Diyajenez-ankimetamorfizma geçişinin illit kristallik derecesi ile araştırılması (Batı Pontidler’de bir Deneme). Yerbilimleri 3, 145-160.
• Aydın, M., Akarsu, I., Çokuğraş, R., Kasar, S., Özçelik, Y., Serdar, H. S., Şahintürk, Ö., Üngör, A. 1986. Ballıdağ-Çangaldağı (Kastamonu) arasındaki bölgenin jeolojisi. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni 29, 2, 1-16.
• Aydın, M., Demir, O., Özçelik, Y., Satır, M., Terzioğlu, N. 1995. A geological revision of İnebolu, Devrekani, Ağlı and Küre areas: New Observations in Paleotethys-Neotethys Sedimentary Successions: Geology of the Black Sea Region; General Directorate of Mineral Research Exploration and Chamber of Geological Engineers, Ankara, Turkey.
• Badgley, P. C. 1959. Stratigraphy and petroleum possibilities of the Sinop region. Tidewater Atlantic-Texaco Exploration Group., Petrol Dairesi Başkanlığı Teknik Arşivi, Ankara.
• Baykal, F., Kaya, O. 1963. İstanbul bölgesinde bulunan Karbonifer’in genel stratigrafisi. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Dergisi 61, 1-10. Bernoulli, D., Jenkyns, H. C. 1974. Alpine, Mediterranean and Central Atlantic Mesozoic facies in relation to the early evolution of the Tethys Sot. Econ. Paleontoi. Miner., Special Publication 19, 129-160.
• Biju-Duval, B., Dercourt, J., Le Pichon, X. 1977. From the Tethys Ocean to the Mediterranean Seas: A plate tectonic model of the evolution of the Western Alpine system. In: B. Diju-Duval and L. Montadert, (Editors), Structural History of the Mediterranean Basins. Editions Technip 143-1.
• Biju-Duval, B., Letouzey, J., Montadert, L. 1978. Structure and evolution of the Mediterranean Basins. Initial Reports of DSDP 42, 951-984.
• Bingöl, E. 1976. Batı anadolu'nun jeotektonik evrimi. Bulletin of Mineral Research and Exploration 86, 14-34.
• Bingöl, E., Akyürek, B., Korkmazer, B. 1973. Biga Yarımadası’nın jeolojisi ve Karakaya Formasyonu’nun bazı özellikleri. Cumhuriyetin 50. Yılı Yerbilimleri Kongresi Tebliğleri Kitabı 70- 76.
• Blumenthal, M. 1940. Gökırmak ile Karadeniz arasındaki Pontik Silsileleri’nin jeolojisi hakkında: Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Derleme Rapor no 1067.
• Bonchev, E. 1971. The Problems of the Bulgarian Geotectonics. Technika Publishing House, Sofia, Bulgaria. 204 (in Bulgarian).
• Boncev, E. 1974. General features of the geological structure of Bulgaria: International Association on the genesis of ore deposits (4 th. Symposium of IAGOD), 35-43.
• Bortolotti, V., Principi, G. 2005. Tethyan ophiolites and Pangea break-up: Island Arc 14 (4), 442 – 470.
• Bouma, A. H. 1962. Sedimentology of some flysch deposits. A graphic approach to facies interpretation. Elsevier, Amsterdam.
• Bozcu, M. 1992. Gevye-Sapanca (Adapazarı İli) dolayının jeolojik ve petrolojik incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi.
• Boztuğ, D., Yılmaz, O. 1991. K-Ar geochronology of the fine fractions from the Göynükdağı contact aureole: A mixed age due to inherited muscovite, Kastamonu, N Turkey. Mahmut Sayın clay minerals symposium, Proceedings, 2-4 May 1991, University of Çukurova 74-86.
• Boztuğ, D., Yılmaz, O. 1995. Daday-Devrekani masifi metamorfizması ve jeolojik evrimi, Kastamonu bölgesi, Batı Pontidler,Türkiye. Türkiye Jeoloji Bülteni 38, 1, 33-52.
• Boztuğ, D., Debon, R, Le Fort, P., Yılmaz, O. 1984. Geochemical characteristics of some plutons from the Kastamonu granitoid belt, northern Anatolia, Turkey. Schweizerische Mineralogische und Petrographische Mitteilungen 64, 389-403.
• Bragin N. Y., Özçelik Y., Tekin U. K. 2002. Middle Jurassic radiolarians from the Akgöl Formation, Central Pontids, northern Turkey. Neues Jahrbuch für Geologie und Palaonologie-Monatshefte 10, 609-628.
• Brinkmann, R. 1966. Geotektonische Gliederung von West-Anatolien. Neues Jahrbuch für Geologie und Palaontologie 603-618.
• Brinkmann, R. 1972. Mesozoic troughs and crustal structure in Anatolia. Geological Society of America Bulletin 83, 819-826.
• Brinkmann, R. 1976. Geology of Turkey. enke, Stutgart, 158.
• Burchfiel, B. C. 1980. Eastern European Alpine system and the Carpathian orocline as an example of collision tectonics. Tectonophysics 63, 31 – 61.
• Calvi, W. S. 1936a. Boyabat’ın Tertiaer çukuru ve Boyabat’la Sinop (Karadeniz) arasındaki Tebeşir Dağları: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü 22, Ankara.
• Calvi, W. S. 1936b. Las Tertiaerbecken von Boyabat und die Nord-Pontischen kreideketten zwischen Boyabat und Sinop, ibid: Yüksek Ziraat Enstitüsü Çalış. 27.
• Catanzariti, R., Ellero, A., Göncüoğlu , M. C., Marroni, M. , Ottria , G. Pandolfi, L. 2013. Boyalı bölgesindeki (Sakarya terranı, Kuzey Türkiye) Taraklı flişi: Intra-Pontid kenet zonunun tektonik tarihi için çıkarımlar. Rendus Geosciences 345, 454–461.
• Channel, J. E. T., d’Argenio, B., Horvath, F. 1979. Adria, the African Promontory, in Mesozoic Mediterranean palaeogeography. Earth Science Reviews 15, 213-292.
• Chaput, E. 1936. Türkiye’de jeolojik ve jeomorfolojik tetkik seyahatleri: İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü neşriyatı, 11, 326.
• Çakır, Ü., Genç, Y., Paktunç, D. 2006. Intrusive lerzolites within the basalts of Küre ophiolite (Turkey): an occurrence in the Tethyan suprasubduction marginal basin. Geological Journal 41, 123-143.
• Çelik, Ö. F. 2016. Küre (Kastamonu) karmaşığı ofiyolitik kayaçları ve bu kayaçları kesen dasitlerin kökeni. Yerbilimleri 37, 217-235.
• Çimen O., Göncüoğlu, M. C., Sayıt K. 2016. Geochemistry of the metavolcanic rocks from the Çangaldağ complex in the Central Pontides: implications for the Middle Jurassic arc-backarc system in the Neotethyan Intra-Pontide ocean. Turkish Journal of Earth Sciences 25 (6), 491-512.
• Çimen, O., Göncüoğlu, M. C., Sayit, K., Simonetti, A. 2016. Çangaldağ plütonunun (Orta Pontidler, Türkiye) tüm kayaç jeokimyası, U–Pb jeokronolojisi ve Lu–Hf izotop sistematiği In Türkiye 69. Jeoloji Kongresinde. Özetler ve Program 148–9.
• Çimen, O., Göncüoğlu, M. C., Simonetti, A., Sayit, K. 2018. New zircon U-Pb LA-ICP-MS ages and Hf isotope data from the Central Pontides (Turkey): Geological and geodynamic constraints. Journal of Geodynamics 116, 23–36.
• Derman, A. S. 1990. Batı Karadeniz bölgesinin Geç Jura ve Erken Kretase’deki jeoloji evrimi. Türkiye 8. Petrol Kongresi Bildiriler, Tür. Petr. Jeol. Der., Türkiye Mühendis Mimar Odaları Birliği Petrol Mühendisleri Odası 328-339.
• Derman, A. S., Sayılı, A. 1995. İnaltı Formation: A key unit for regional geology: Geology of the Black Sea region. General Directorate of Mineral Research and Exploration and Chamber of Geological Enginears, Ankara, Turkey.
• Dewey, J. F., Bonnin, J., Pitman, W.C., Ryan, W. B. F. 1973. Plate tectonics and the evolution of the Alpine system. Geological Society of America Bulletin 84, 3137- 3180.
• Egeran, N. 1947. Tectonique de la Turquie et relations. etc. G. Thomas, Nancy.
• Ellero, A., Catanzariti, R., Frassi, C., Göncüoğlu, M. C., Marroni M., Ottria, G., Pandolfi, L., Sayit, K. 2015. Geological and geochemical evidence for a late cretaceous continental arc in the Central Pontides, Northern Turkey. Ofioliti 40 (2), 73-90.
• Ericson, D. B. 1938. Boyabat hakkında rapor: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Derleme Rapor no. 817(yayınlanmamış).
• Frassi, C., Ellero, A., Göncüoğlu, M. C., Marroni, M., Ottria, G., Pandolfi, L., Ruffini, L., Sayıt, K. 2016. The Intra-Pontide suture zone in the Tosya-Kastamonu area, Northern Turkey. Journal of maps.
• Frassi, C., Balestrieri, M. L. Ellero, A., Göncüoğlu, M. C., Malasoma, A., Marroni, M., Mcdonald, C. S., Ottria, G., Pandolfi, L., Sayit K. 2017. Daday Birimi'nin (Orta Pontidler, Türkiye) Pontid-içi okyanus havzasının kapanmasına ilişkin çıkarımlar (Okyanus Havzalarının doğuşu ve ölümü). Cambridge University Press çevrimiçi yayın.
• Gedik, A., Korkmaz, S. 1984. Sinop havzasının jeolojisi ve petrol olanakları. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Derleme Rapor no. 7575 (yayımlanmamış).
• Gill, S. B. 1970. Geochemistry of viti lou., Fiji and its evolution as and island arc. Contributions to Mineralogy and Petrology 27, 179-203.
• Göncüoğlu, M. C., Aksay, A., Erendil, M., Kuşçu, Ġ., Tekeli, O., Ürgün, B. M. 1987. Geology of the Armutlu peninsula (Excursion Guidebook for the IGCP project No. 5).
• Göncüoğlu, M. C., Aksay, A., Erendil, M., Kuşçu, Ġ., Tekeli, O., Ürgün, B. M. 1992. Introduction to the geology of the Armutlu peninsula (In "A geotraverse across Tethyan suture zones in NW Anatolia" excursion guidebook).
• Göncüoglu, M. C., Kuwahara, K., Tekin, U. K., Turhan, N. 2004. Upper Permian (Changxingian) radiolarian cherts within the clastic successions of the “Karakaya Complex” in NW Anatolia. Turkish Journal of Earth Science 13, 201–213.
• Göncüoğlu, M. C., Gürsu, S., Köksal, S., Tekin, U. K. 2008. Türkiye'de Neotetis okyanus kollarının evrimi üzerine yeni veriler: Pontid-içi dalda yayılan Geç Jura sırtı. Ofioliti 33, 153–64.
• Göncüoğlu, M. C., Ellero, A., Marroni, M., Ottira, G., Pandolfi, L., Sayit, K., Tekin, U. K. 2012 a. The Aylı Dağ ophiolite sequence (Central-Northern Turkey): A fragment of Middle Jurassic oceanic lithosphere within the Intra-Pontide suture zone. Ofioliti 37 (2), 77-92.
• Göncüoğlu, M. C, Ellero, A., Marroni, M., Ottria, G., Pandolfi, L. Sayit, K., Tekin, U. K. 2012 b. Aylı Dağ ofiyolit dizisi (Orta-Kuzey Türkiye): Pontid içi sütür zonu içinde Orta Jura okyanus litosferinin bir parçası . Ofioliti 37, 77 – 91.
• Göncüoğlu, M. C., Catanzariti, R., Ellero, A., Marroni, M., Ottria, G., Pandolfi, L., Sayıt, K., Tekin, U. K. 2014. The Arkot Dağ melange in Araç area, Central Turkey: evidence of its: within the geodynamic evolution of Intra Pontide suture zone. Journal of Asian Earth Sciences 85, 117-139.
• Görür, N., Akkök, R., Okay, A. İ., Tüysüz, O., Yiğitbaş, E. 1995. İstanbul-Zonguldak Paleozoyik istifinin paleocoğrafik ve tektonik konumu. H. N. Yalçın ve G. Gürdal (Der) Tubitak MAM. Özel yayın, 27-43.
• Güner, M. 1980. Sulphide ores and geology of the Küre area, Pontides (N Turkey). Bulletin of Mineral Research and Exploration 93/94, 65-109.
• Haas, W. 1968. Das Alt-Paläozoikum von Bithynien (Nordwest Türkei). Neues jahrbuch für geologie und paläontologie, abhandlungen 131, 178-242.
• Hsü, K. J., Nachev, I. K., Vuchev, V. T. 1977. Geologic evolution of Bulgaria in light of plate tectonics. Tectonophysics 40, 245-256.
• Jakes, P., Gill, J. B. 1970. Rare Earth elements and the island arc tholeiitic series. Earth and Planetary Science Letters 9, 17-28.
• Jensen, L. S. 1976. A new cation plot for classifying sub alkalic volcanic rocks. Review of the Ontaria Department of Mines, Mise Paper 66, 1-22.
• Kaya. O., Dizer. A., Tansel. İ., Meriç. E. 1982/83. Ereğli (Zonguldak) alanının Kretase stratigrafisi Bulletin of Mineral Research and Exploration 99-100.
• Kayadibi, Ö., Dilek, Y. Esirtgen, E., Sarıfakıoğlu, E. 2008. Ofiyolitik seriyi oluşturan birimlerin litolojik haritalanması. Eldivan (Çankırı) ofiyoti örneği: II. Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Sempozyumu, 13 – 15 Ekim 2008, Kayseri.
• Ketin, İ. 1962. 1/500 000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası izahnamesi (Sinop Paftası): Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Yayını.
• Ketin, İ. 1966. Anadolu’nun tektonik birlikleri. Bulletin of Mineral Research and Exploration 66, 23-34.
• Ketin, İ. ve Gümüş, Ö. 1962. Sinop-Ayancık arasında III. bölgeye dâhil sahaların jeolojisi hakkında rapor. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Rapor no. 213 (yayımlanmamış).
• Ketin, İ. ve Gümüş, Ö. 1963. Sinop-Ayancık arasında III. bölgeye dâhil sahaların jeolojisi. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı. Rapor no. 288 (yayımlanmamış).
• Koç, Ş., Kadıoğlu, Y. K., Ünsal, A. 1995. Küre (Kastamonu) cevherleşmelerini içeren volkanitlerin jeolojisi, jeokimyasi ve jeotektonik konumu. Bulletin of Mineral Research and Exploration 117, 41-54.
• Koçyiğit, A. 1991. An example of on accretioary fore arc basin from northern Central Anatolia and its implications fort he history of subduction of Neotethys in Turkey. Geological Society of America Bulletin 103, 22-36
• Kovenko, V. 1939. Küre madenleri jeolojisi ve çalışmaları hakkında muhtıra Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Derleme Rapor no. 859 (yayımlanmamış).
• Kovenko, V. 1944. Küre'deki eski bakır yatağı ile yeni keşfedilen Aşıköy yatağının ve Karadeniz orta ve doğu kesimleri sahil bölgesinin métallojenisi (La métallogénie de l'ancien gîte de pyrite cuivreuse de Küre, dugîte nouvellement trouvé d'Aşıköy et de la zone côtière - centrale et est - de la Mer Noire). Bulletin of Mineral Research and Exploration 2,32.
• Kozur, H. 1997. Pelagic Permian and Triassic of the western Tethys and its paleogeographic and stratigraphic significance: XLVIII. Berg-und Hüttenmannischer Tag, Technische Universität Bergakademie Freiberg, Abstract book 21-25.
• Marroni, M., Di Vincenzo, Ellero G., Frasi, C., Göncüoğlu, M. C., Ottria, G., Pandolfi, L., Rebay, A. 2014. Late Jurassic amphibolite facies metamorphism in the Intra-Pontide suture zone (Turkey): an eastward extension of the Vardar Ocean from the Balkans into Anatolia: Journal of the Geological Society 171, 605-608.
• Marroni M., Ellero A. Frassi, C., Göncüoğlu, M. C., Ottria G., Pandolfi, L., Sayıt, K. 2020. The Intra-Pontideophiolites in Northern Turkey revisited: From birth to death of a Neotethiyan oceanic domain: Geoscıence Frontıers 11, 1, 129-149.
• Masse, J. P., Masse, M. F., Özer, S., Sarı, B., Tüysüz, O. 2009. Stratigraphic organisation, spatial distribution, palaeoenvironmental reconstruction and demise of Lower Cretaceous (Barremian-lower Aptian) carbonate platforms of the Western Pontides (Black Sea Region, Turkey): Cretaceous Research 30, 5, 1170-1180.
• Meschede, M. 1986. A method of discriminating between different types of midoceanic ridge basalts and continental tholeiites with the Nb–Zr–Y diagram. Chemical Geology 56, 207-218.
• Moix, P., Beccaletto, L., Hochard, C., Kozur, H. W., Rosselet, F., Stampfli, G. M. 2008. A new classification of the Turkish terranes and sutures and its implication for the paleotectonic history of the region. Tectonophysics 451, 7–39.
• Nikitin, V. 1926. Küre bakır madeni. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Derleme, Rapor no 850. Ankara (yayımlanmamış).
• Noumann, E. 1896. Die Grundlinien Anatolien’s und Central Asien’s. Geographische Zeitschriften 2, 7-25.
• Nzegge, O. M., Satır, M., Siebel, W. Taubald, H. 2006. Geochemical and isotopic constraints on the genesis of the Late Palaeozoic Deliktaş and Sivrikaya granites from the Kastamonu granitoid belt (Central Pontides, Turkey). Neues Jahrbuch für Mineralogie, Abhandlungen 183, 27-40.
• Okay, A. I. 1989. Tectonic units and sutures in the Pontides, northern Turkey, in Şengör A. M. C., ed., Tectonic evolution of the Tethyan region. NATO Advenced Sciences institute (ASI) Series 259, 109-116.
• Okay, A. I., Tansel, İ. 1992. New data on the upper age of the Intra-Pontide Ocean from North of Şarköy (Thrace): Bulletin of Mineral Research and Exploration 114, 23 – 26.
• Okay, A. I., Mostler, H. 1994. Carboniferous and Permian radiolarite blocks in the Karakaya Complex in Northwest Turkey. Turkish Journal of Earth Science 3, 23–28.
• Okay, A. I., Bürkan, K. A., Siyako, M. 1991. Geology and tectonic evolution of the Biga Peninsula, Northwest Turkey. Bulletin of İstanbul Technical University 44, 191-256.
• Okay, A. I., Görür, N., Şegör, A. M. C. 1994. Kinematic history of the opening of the Black Sea and its effect on the surrounding regions. Geology 22, 267-270.
• Okay, A. I., Tüysüz O. 1999. Tethyan sutures of northern Turkey. In: B. Durand, J. L., Olivet, E., Horvath and Serrane, M. (Eds.), The Mediterranean basins, extension within the Alpine Orogen. Geological Society of London Special Publication 156, 475-515.
• Okay, A. I., Altıner, D., Aygül, M., Kylander-Clark, A. C., Sherlock, S., Sunal, S., Tüysüz, O. 2013 a. Early Cretaceous sedimentation and orogeny on the southern active margin of eurasia: Central Pontides, Turkey. Tectonics 32, 1247–1271
• Okay, A. I., Altiner, D. Kılıç, A. M., Sunal G, Tüysüz, O. 2013 b. Orta Karadeniz Dağları’nda Sakarya ile İstanbul zonları arasındaki Pontid-içi sınırın niteliği ve jeolojik evrimi: Tübitak Proje No: 109Y049
• Okay, A. I., Akdoğan, R., Altıner, D., Altıner S. Aygül, M., Sımmons, M., Sunal, G. 2014. Geological evolution of the Central Pontides: Geological Society of London, Special Publications 464, 33–67.
• Okay, A. I., Altıner, D., Kılıç, A. M. 2015. Triassic limestone, turbidites and serpentinite the Cimmeride orogeny in the Central Pontides: Geological Magazine 152, 460-479.
• Okay, A. I., Akdoğan, R., Altıner, D., Altıner, S., Aygül, M., Sunal, G., Simmons, M. 2017. Geological evolution of the Central Pontides. In M. D. Simmons, G. C. Tari, & A. I. Okay (Eds.), P, A. I., etroleum Geology of the Black Sea, Special Publications, (464, 35), Oxford, UK. Geological Society of London.
• Okay, A. I., Akdoğan, R., Altıner, D., Altıner, S. Aygül, M., Simmons, M. D., Sunal, G., Tüysüz, O. 2018. Geological evolution of the Central Pontides. In: Simmons, M. D., Tarı, G. C. and Okay, A. I. (eds), petroleum Geology of the Black Sea. Geological Society of London, Special Publications 464, 33-67.
• Önder, F., Boztuğ, D., Yılmaz, O. 1987. Batı Pontidler’deki Göynükdağı-Kastamonu yöresi Alt Mesozoyik kayaçlarındaki yeni paleontolojik (konodont) bulgular, Batı Pontidler/Türkiye: Melih Tokay Sempozyumu 87 Bildiri Özleri, Orta Doğu Teknik Üniversitesi 127-128, Ankara.
• Önal, K. M., Demirbağ, M. E. 2019. New evidences of compressional tectonic regime at the southern part of the western Black Sea Basin offshore Akçakoca‐Cide: İstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yerbilimleri Dergisi 30, 1, 25-49.
• Parejas, E. 1940. La tectonique tranversale de la Turkie: Pub. Inst. Geol. Univ. İst. N. S. 8, 244.
• Pehlivanoğlu, H. 1985. Kastamonu-Küre piritli bakır yatakları (Bakibaba-Aşıköy) ve çevresinin jeoloji raporu. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Derleme Rapor no 1744, (yayımlanmamış).
• Robertson, A. H. F., Brown, S., Collins, A., Dixon, J. E., Morris, A., Pickett, E., Sharp, I.and Ustaömer, T. 1996. Alternative tectonic models for the Late Palaeozoic-Early Tertiary development of Tethys in the eastern Mediterranean region. In: Morris, A., Tarling, D.H. (Eds.), Palaeomagnetism and Tectonics of the Mediterranean Region. Geological Society of London, Special Publications 105, 239–263.
• Robertson, A. H. F. Ustaömer, T. 2004. Kuzeybatı Türkiye, Armutlu Yarımadası'ndaki Pontid içi sütür zonunun tektonik evrimi. Tektonofizik 381, 175 - 209.
• Sagular, E. K., Batman, B., Tunoğlu, C. 1991. Çağlayan Formasyonu’nda (Alt Kretase, Orta Pontidler) nannoplanktonlara bağlı biyostratigrafik bulgular. A. Suat Erk Jeoloji Simpozyumu Bildirileri 115-128.
• Salamon-Calvi, W. 1940. Kurze, Übersicht über den tektonischen Bau Anatoliens. Bulletin of Mineral Research and Exploration 18, 35-74.
• Sandulescu, M. 1978 a. The Moesic Platform and the North Dobrogean orogene. In: M. Lemoine (Editor), Geological Atlas of Alpine Europe and Adjoining Alpine Areas. Elsevier, Amsterdam 427-442.
• Sandulescu, M. 1978 b. The Balkans. In: M. Lemoine, (Editor), Geological Atlas of Alpine Europe and Adjoining Alpine Areas. Elsevier, Amsterdam 443-460.
• Sarıfakıoğlu, E., Bayanova, T., Dilek, Y., Kandemir, Ö., Keleş, M., Moller, A., Pehlivan, Ş., Sevin, M., Uysal, I. 2017. Permo-Triassic and Liassic Tethyan Oceanic tracts within Pontide belt along the southern margin of Eurasia, Northern Anatolia. Acta Geologica Sinica (English edition) 91(1), 33-34.
• Sayıt, K., Göncüoğlu, M. C., Tekin, U. K. 2011. Early middle Carnian radiolarian cherts within the Eymir Unit, Central Turkey. Constraints for the age of the Palaeotethyan Karakaya Complex: Journal of Asian Earth Sciences 42, 398-407.
• Sayıt, K., Çimen O. 2015. Çangaldağ kompleksi İçerisindeki meta-magmatik kayaçların petrolojisi ve jeodinamik önemi. Program Kodu: 1002 Proje No: 114Y422.
• Schmidt, C. 1911. Ekinveren civarındaki petrol sızıntısı hakkında rapor: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Derleme Rapor no. 199 (yayımlanmamış).
• Schmid S. M., Enco, L. M., Fügenschuh, B., Kounov, A., Nievergelt, P., Oberhansli, R., Pleuger J., Schefer, S., Schuster R., Tomljenovic, B., Ustaszewski, K., van Hinsbergen D. J. J. 2020. Tectonic units of the Alpine collision zone between Eastern Alps and western Turkey. Elsevier Gondwana Araştırma 78, 308.
• Siyako, M., Bürkan, K. A., Okay, A. I. 1989. Biga ve Gelibolu yarımadalarının Tersiyer jeolojisi ve hidrokarbon olanakları. Türkiye Petrol Jeologları Derneği Bülteni 1, 183-199.
• Stämpfli, G. M., Borel, G. D., von Raumer, J. F. 2002. Paleozoic evolution of pre-Variscan terranes: from Gondwana to the Variscan collision. In: Martínez Catalán, J. R., Hatcher Jr., R. D., Arenas, R., Díaz García, F. (Eds.), Variscan-
• Sengör A. M. C., Yılmaz Y. 1981. Tethyan evolution of Turkey: a plate tectonic approach. Tectonophysics 75, 181-241.a
• Şengör, A. M. C., Yılmaz, Y. 1983. Türkiye’de Tetis’in evrimi: levha tektoniği açısından bir yaklaşım. Türkiye Jeoloji Kurumu Yerbilimleri Özel Dizisi 1, Ankara.
• Şengör, A. M. C., Ketin, İ., Yılmaz, Y. 1980. Remnants of a Pre-Late Jurassic Ocean in northern Turkey: fragments of Permian-Triassic Paleo-Tethys. Geological Society of America Bulletin 91, 599–609.
• Şengör, A. M. C., Sungurlu, O., Yılmaz, Y. 1984. Tectonics of the Mediterranean Cimmerides: nature and evolution of the western termination of Paleo-Tethys. In J.E. Dixon and A.H.F. Robertson (eds.) The geological evolution of the Eastern Mediterranean. Geological Society of London Special Publication 17, 77-112
• Şengün, M. 2006. Anadolu’nun kenet kuşakları ve jeolojik evrimine irdelemeli ve eleştirel bir bakış. Bulletin of Mineral Research and Exploration 133, 1-26.
• Şengün, M., Acar, Ş., Akat, U., Akçaören, F., Altun, İ. E., Armağan, F., Deveciler, E., Erdoğan, K., Gündüz, H., Keskin, H., Sevin, M. 1988. Daday-Kastomonu-İnebolu yöresinin jeolojisi. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Derleme Rapor no. 8994 Ankara (yayımlanmamış).
• Şengün, M., Acar, Ş., Akat, U., Akçaören, F., Altun, İ., Armağan, F. Keskin, H., Sevin, M. 1990. Kastamonu yöresinin jeolojisi ve Paleotetis’in evrimine ilişkin jeolojik sınırlamalar. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni 33, 1, Ankara.
• Tekeli, O. 1981. Subduction complex of Pre Jurasik age, northern Anatolia, Turkey. Geology 9, 68-72.
• Tekin, U. K., Göncüoğlu, M. C., Marron, M., Pandolfi, L. A. 2012. Middle-Late Triassic radiolarian cherts from the Arkotdağ melange in Northern Turkey: Implications for the Life. Geodinamica Acta 25, 3-4, 305-319.
• Tokay, M. 1955. Filyos Çayı Ağzı-Amasra-Bartın-Kozcağız-Çaycuma bölgesinin jeolojisi. Bulletin of Mineral Research and Exploration 46/47, 58-73.
• Tokay, M. 1962. The Geology of the Amasra region with special referance to some Carboniferous gravitational gliding phonomena. Bulletin of Mineral Research and Exploration 58, 1-29.
• Tokel, S. 1980. Doğu Anadolu'da Neojen volkanizmasının jeokimyası. 84. Türkiye Jeoloji Bilimsel ve Teknik Kurultayı Bildiri özetleri kitabı, 33.
• Tokel, S. 1981. Plaka tektoniğinde magmatik yerleşimler ve jeokimya; Türkiye'den örnekler. Yeryuvarı ve İnsan 6, 53-65.
• Tokel, S. 1983. Liyas volkaniklerinin Kuzey Anadolu’daki dağılımı, jeokimyası ve Kuzey Tetis ada-yayı sistemi evriminin açıklanmasındaki önemi. 37. Türkiye Jeoloji Bilimsel ve Teknik Kurultayı Bildiri Özetleri Kitabı.
• Tüysüz, O. 1990. Tectonic evolution of a part of the Tethside orogenic collage: The Kargı Massif, Northern Turkey. Tectonics 9, 141-169.
• Tüysüz, O., Tekin, U. K. 2007. Timing of imbrication of an active continental margin facing the northern branch of Neotethys, Kargı massif, northern Turkey. Cretaceous Research 28 (5), 754-764.
• Tüysüz, O., Serdar, H. S., Yiğitbaş, E. 1990a. Orta Pontidlerin Erken Mesozoyik evrimine bir yaklaşım: Paleotetis/Karakaya kenar denizi problemi: Türkiye 8. Petrol Kongresi Bildiriler, Türkiye Petrol Jeologları Derneği, TMMOB. Petrol Mühendisleri Odası 352-362, Ankara.
• Tüysüz, O., Serdar, H. S., Yılmaz, Y., Yiğitbaş, E. 1990b. Orta Pontidlerde Üst Jura-Alt Kretase Stratigrafisi ve Anlamı: Türkiye Petrol Jeologları Derneği, Türkiye Mühendis Mimar Odaları Birliği, Petrol Mühendisleri Odası 340-350.
• Tüysüz, O., Aksay, A. ve Yiğitbaş, E. 2004. Batı Karadeniz bölgesi litostratigrafi birimleri, Stratigrafi Komitesi Litostratifi Birimleri Serisi-1: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Uğuz, M. F., Duru, M., Sevin, M. 2002. 1/500 000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları Sinop Paftası. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü.
• Uğuz, M. F. 2013. Orta Sakarya bölgesinde yeni bir yaş bulgusu (KB Türkiye). Bulletin of Mineral Research and Exploration 146, 1-25.
• Ustaömer, T., Robertson A. H. F. 1990. Paleotethys versus Neotethys: Late Palaeozoic Tertiary tectonic evolution of the Central Pontides, N Turkey. International Earth Science Congress on the Aegean Regions, 1-6 October, İzmir, Abs. 197.
• Ustaömer, T., Robertson A. H. F. 1992. Late Palaeozoic marginal basin and subduction-accretion in Palaeotethys: evidence form the Küre Complex, Central Pontides, N Turkey. In: International Workshop on Work in Progress on the Geology of Türkiye, Keele U. K., Abs. 75.
• Ustaömer, T., Robertson, A. H. F. 1993. A Late Palaeozoic-Early Mesozoic marginal basin along the actives southern continental margin of Eurasia: Evidence from the central Pontides (Turkey) and adjacent regions. Geological Journal 28, (3-4), 219-238.
• Ustaömer, T., Robertson, A. H. F. 1994. Late Palaeozoic marginal basin and subduction-accretion: evidence from the Palaeotethyan Küre Complex, Central Pontides, N. Turkey. Bulletin of the Geological Society of London 151 (2), 291-305.
• Ustaömer, T., Robertson, A.H.F. 1995. Palaeo- tethyan tectonic evolution of the north Tethyan margin in the Central Pontides, N.Turkey. In: A. Erler, T. Ercan, E. Bingol and S. Orcen (Eds), Geology of the Black Sea Region, Proceedings 24-32.
• Ustaömer, T., Robertson, A. H. F. 1999. Geochemical evidence used to test alternative plate tectonic models for pre-Upper Jurassic (Palaeotethyan) units in the Central Pontides, N Turkey. Geological Journal 34, 25-53.
• Yılmaz, O. 1978. Daday-Devrekani masifi kuzeydoğu kesimi metamorfitleri. Doçentlik Tezi, 234, 4 ek, Hacettepe Üniversitesi Yerbilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yılmaz, O. 1980. Daday-Devrekani masifi kuzeydoğu kesimi litostratigrafi birimleri ve tektoniği. Yerbilimleri Dergisi C. 5-6, 101-135, Ankara.
• Yılmaz, Y. 1990. Tetis Ortadoğu, Anadolu ve çevre bölgelerdeki allokton araziler. Philosophical Transaction Royal Society of London A 331, 611 –24.
• Yılmaz, Y., Tüysüz, O. 1984. Kastamonu-Boyabat-Vezirköprü-Tosya arasındaki bölgenin jeolojisi: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Derleme Rapor no. 7838 (yayımlanmamış).
• Yılmaz, O., Boztuğ, D. 1986. Kastamonu granitoid belt of Northern Turkey: first arc plutonism product related to the subduction of the Paleotethys. Geology 14, 179-183.
• Yılmaz, Y., Tüysüz, O. 1988. Kargı Masifi ve dolaylarındaki Mesozoyik tektonik birliklerin düzenlemeleri sorununa bir yaklaşım. Türkiye Petrol Jeologları Derneği Bülteni 1 (1), 73-86.
• Yılmaz, O., Bonhomme, M. G. 1991. K/Ar Isotopic age, evidence for a Lower to Middle Jurassic low-pressure and a Lower Cretaceous high-pressure metamorphic event in North-Central Turkey: Terra Abstracts 3, 501.
• Yılmaz, Y. ve Tüysüz, O. 1991. Anatomy of an imbricated zone: Geology of the Kargı massif, Central Pontides. Bulletin of the Technical Universty of İstanbul 44, 12, 279-299.
• Yılmaz, Y., Gözübol, A. M., Tüysüz, O. ve Yiğitbaş, E. 1981. Abant-Dokurcun arasında Kuzey Anadolu fay zonunun kuzey ve güneyinde kalan kesimin jeolojik evrimi: Türkiye Jeoloji Kurumu 35. Bilimsel ve Teknik Kurultayı Bildiri Özetleri 21-22.
• Yılmaz, Y., Bozcu, M., Genç, Ş. C., Yılmaz, K. Yiğitbaş Ģ, E. 1995. Geological evolution of the late Mesozoic continental margin of Nortwestern Anatolia. Tectonophysics 243, 155-171.
• Yovchev, Y. 1971. Tectonic structure of Bulgaria. PH Technika, Sofia, 558.