Seyitömer Höyük: Orta Tunç Çağı’na Tarihlendirilen Döküm Kalıbına Dair Değerlendirmeler

Yıl 2024, Sayı: 25, 25 - 33, 05.02.2024

Serdar Ünan Nazan Ünan Semra Kaygısız

Öz

Seyitömer Höyük, Kütahya ilinin 25 km kuzeybatısındaki Seyitömer kasabasında, Çelikler Seyitömer Elektrik Üretim AŞ rezerv sahası içerisinde yer almaktadır. Höyükte arkeolojik kazılar, 1989 yılından itibaren aralıklarla günümüze kadar devam etmiştir. 2019-2021 yılları arasındaki kazılar Kütahya Müzesi Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilmiştir. Seyitömer Höyük’te tabakalanma şu şekildedir: I-Roma Dönemi, II- Hellenistik Dönem (A - B), III-Demir Çağı (A - B), IV-Orta Tunç Çağı (OTÇ) (A - B - C), V- Erken Tunç Çağı III (ETÇ III) (A - B - C - D), VI-Erken Tunç Çağı II-III Geçiş, VI- Erken Tunç Çağı II (A - B - C - D). 2008 yılından itibaren açığa çıkarılan OTÇ tabakasının ilk verilere göre üç evreli bir yerleşim olduğu tespit edilmiştir. OTÇ yerleşiminin her üç evresinde de, mekânsal düzen ve materyal bakımından farklılık bulunmamaktadır fakat C evresinde yerleşim anıtsal surlarla çevrelenmiştir. 2019-2021 yılları arasında gerçekleştirilen çalışmaların bir kısmı da OTÇ suru ve çevresinde sürdürülmüştür. 2021 kazı sezonunda, OTÇ suru ile ilişkili bir mekan içerisinde metal dökümünde kullanılmış bir taş kalıp tespit edilmiştir. Taş kalıp, 19x14x5,5 cm ölçülerindedir ve dört yüzünde de negatif bulunmaktadır. Makale kapsamında söz konusu OTÇ mekanı, döküm kalıbı ve diğer buluntularıyla birlikte değerlendirilmiş ve mekânsal analizler çerçevesinde ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Döküm kalıbı, Kütahya, Orta Tunç Çağı, Seyitömer Höyük

Kaynakça

• Aydın, N., 1991. Seyitömer Höyük Kurtarma Kazısı 1989. I. Müze Kurtarma Kazı Sonuçları, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 191-203.
• Aykurt, A., 2021. Kocabaş Tepe’de Orta Tunç Çağı’nda Metalurji Faaliyetleri. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 38 (2), 414-428.
• Bilgen, A. N., Coşkun, G., Bilgen, Z., 2010. Seyitömer Höyüğü 2008 Yılı Kazısı. 31. Kazı Sonuçları Toplantısı, Cilt: 1, İsmail Aygül Ofset, Ankara, 341-354.
• Bilgen, A. N., 2011. Seyitömer Höyük Kazısı Ön Raporu (2006-2010). 3 Mart Press, Kütahya.
• Bilgen, A. N., Coşkun, G., Bilgen, Z., Ünan, N., Silek, S., Çırakoğlu, S., Özcan, F.Ç., Kuru, A., Kuzu, Z., 2013. Seyitömer Höyük 2011 Yılı Kazısı. 34. Kazı Sonuçları Toplantısı, Cilt: 1, Pegasus Görsel İletişim Hizmetleri, Ankara, 201-216.
• Bilgen, A. N., Bilgen, Z., 2015. Orta Tunç Çağ Yerleşimi (IV. Tabaka). Seyitömer Höyük I, N. Bilgen (Ed.). Arkeoloji ve Sanat, İstanbul, 61-118.
• Bilgi, Ö., 2004. Klasik Çağ Öncesi, Anadolu Dökümün Beşiği. Ö. Bilgi (Ed.). Zero Production, İstanbul, 45-98.
• Bilgi, Ö., Özbal, H. Yalçın, Ü., 2004. Bakır - Tunç Döküm Sanatı, Anadolu Dökümün Beşiği. Ö. Bilgi (Ed.). Zero Production, İstanbul, 1-45.
• Blegen, C. W., Caskey, J. L., Rawson, M., 1951. Troy Vol. II. Part 2: Plates, The University of Cincinnati, Princeton University Press, New Jersey.
• Boehmer, R. M., 1972. Die Kleinfunde von Boğazköy.Mann Publisher, Berlin.
• Ekmen, F. G., 2011. M.Ö. II. Bin Terazi Kefeleri Hakkında Gözlemler. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 4 (2), 35-44.
• Goldmann, H., 1956. Excavations at Gözlü Kule, Tarsus, Volume II. Princeton University Press, New Jersey.
• Gunter, C. Ann, 1991. Gordion Excavations Final Reports III, The Bronze Age. Kohler, E. L. (Ed.). University Museum, Philedelphia, 191.
• Günel, S., 1999. Panaztepe II. Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• İlaslı, A., 1996. Seyitömer Höyüğü 1993 Yılı Kurtarma Kazıları, 6. Müze Kurtarma Kazı Sonuçları, T.C. Kültür Bakanlığı Milli Kütüphane Basımevi, Ankara, 1-15.
• Kamış, Y., 2012. Acemhöyük Erken Tunç Çağı Seramiği. Yayımlanmamış. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Arkeoloji Anabilim Dalı, Ankara, Doktora Tezi (yayımlanmamış), 639.
• Koşay, H. Z., Akok, M., 1966. Alaca Höyük Kazısı 1940 - 1948’deki Çalışmalara ve Keşiflere Ait İlk Rapor. Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 402.
• Kömürlü, E., Kesimal, A., 2016. Rock bolting from past to present in 20 inventions. MT Bilimsel, 9, 69-85.
• Kulakoğlu, F., Kangal, S., (Ed.). 2011. Anadolu’nun Önsözü Kültepe Kaniş-Karumu. Seçil Ofset, İstanbul.
• Kull, B., 1988. Demircihüyük. Band V. Verlag Philipp Von Zabern, Mainz Am Rhein.
• Lloyd, S., Mellaart, J., 1965. Beycesultan Vol. II. Occasional Publications of the British Institute of Archaeology at Ankara, London.
• Ortmann, W., 1963. Frühe Keramik von Boğazköy; aus den Ausgrabungen am Nordwesthang von Büyükkale, Wissenschafliche Veröffentlichungen der Deustschen Orient – Geselschaft 74, Berlin.
• Özgüç, T., 1986. Kültepe-Kaniş II. Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• Özgüç, T., 2004. Kültepe Kaniş/Neşa. Yapı Kredi Yayınevi, İstanbul.
• Özkalalı-Ekmen, G., 2012. Acemhöyük’te Asur Ticaret Kolonileri Çağı Metal Eşya Üretimi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim dalı, Doktora Tezi (yayımlanmamış), 381.
• Şahin, F., 2015. Küllüoba’da Erken Tunç Çağı III Döneminde Kalınlaştırılmış Dudaklı (Bead-rim) Kaselerin Ortaya Çıkışı ve Gelişimi. Colloquium Anatolicum 14, 100-119.
• Topbaş, A., 1992. Kütahya Seyitömer Höyüğü 1990 Yılı Kurtarma Kazısı. II. Müze Kurtarma Kazı Sonuçları, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 11-27.
• Topbaş, A., 1993. Seyitömer Höyüğü 1991 Yılı Kurtarma Kazısı. III. Müze Kurtarma Kazı Sonuçları, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 1-30.
• Topbaş, A., 1994. Seyitömer Höyüğü 1992 Yılı Kurtarma Kazısı. IV. Müze Kurtarma Kazı Sonuçları, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 297-301.
• Ünan, N. 2013. Seyitömer Mimarisinin Malzeme ve Teknik Açıdan Değerlendirilmesi. Kubaba 22, 7-19.
• Ünan, N. 2015. Seyitömer Höyük Erken Tunç Çağı III Ocakları. TÜBA-AR 17, 73-82.
• Ünan, N., Kolankaya-Bostancı, N., 2020. Höyüktepe 2015-2016 Yılları Tunç Çağı Metal Bulgularına Dair Bir Değerlendirme. Kütahya, Kureyşler Barajı Kurtarma Kazıları 2015-2016. S. Ünan (Ed.). Bilgin Kültür Sanat, Ankara, 297-308.
• Ünan, N., 2019. Seyitömer Höyük Orta Tunç Çağı’nda Tahıl Üretimi ve Depolama Faaliyetlerinin İrdelenmesi. Kütahya Arkeoloji, Sanat Tarihi ve Tarih Araştırmaları, S. Ünan (Ed.), Bilgin Kültür Sanat, Ankara, 111-126.
• Ünan, S., Ünan, N., Bilgiç, H., Andaç, M., 2021. Seyitömer Kurtarma Kazısı 2020 Yılı Çalışmaları. Kütahya Arkeoloji, Sanat Tarihi ve Tarih Araştırmaları. S. Ünan (Ed.), Sayı VIII, Bilgin Kültür Sanat, Ankara, 1-19.
• Von der Osten, H. H., 1937. The Alishar Hüyük, Seasons of 1930-32 Part II. The University Chicago Press, Chicago.