ÇED Kararı Verilen Bitişik Maden Ruhsat Sahaları için Sağlık Koruma Bandının Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Sayı: 26, 1 - 12, 26.08.2024

Zekeriya Duran , Oktay Canbaz , Bülent Erdem

Öz

Ülkemizde madencilik faaliyetleri sonrası üretim yapılan alanların rehabilite edilerek madencilik öncesi konumuna döndürülmesi, bunun mümkün olmadığı durumlarda ise madencilik öncesi konumuna yakın halde terk edilmesi gerektiği ilgili kanun ve yönetmeliklerde açıkça belirtilmektedir. Üretim sonrası rehabilitasyon, çevre şartları dikkate alınarak tüm canlılara güvenli bir ortam sağlanacak şekilde tamamlanmalıdır. Çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) raporu hazırlama kararı verilen maden sahalarında ruhsat alanı sınırları, belirli genişlikteki sağlık koruma bandı ile içeriden çevrelenmektedir. Ancak ÇED kararı verilen ve birbirine en az bir kenarından bitişik iki ruhsat sahasının, bu kenarları boyunca sağlık koruma bandı bırakılması rehabilitasyon işlemlerini olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Özellikle, çok kademeli açık ocakların işletildiği iki ruhsatın sınırları dahilinde bırakılması öngörülen sağlık koruma bandı, işletme sonrasında piramide benzer şekilli sarp topoğrafya oluşumlarına neden olabilmektedir. Bu yapılar, işletilen malzemenin jeolojik özelliklerine bağlı olarak, rehabilitasyon çalışmalarındaki maliyetleri ve süreci olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Ayrıca, bu bant sınırları içerisinde kalan malzeme madencilik açısından değerlendirebilecek özellikte ise ülke ekonomisi açısından da olumsuz etkileri göz ardı edilmemelidir. Bu çalışma, Sivas il sınırları içerisinde kalan, işletme sonrasında bu tür yapıların ortaya çıkabileceği jeolojik yapı ile topoğrafyaya sahip ve ÇED kararı verilen iki örnek kalker ruhsat sınırı boyunca uzanan sağlık koruma bandının kaldırılma gerekçelerini kapsamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık koruma bandı, Bitişik ruhsat, Madencilik faaliyetleri, Sivas

Kaynakça

• Atalay, Z., 1993. Sivas’ın batısı ve güneybatısındaki karasal Neojen çökellerinin stratigrafisi ve çökel ortamları. Cumhuriyet Üniv., Fen Bilimleri Enst., Doktora tezi, 188s., Sivas.
• Canbaz, O., 2022. Akdağmadeni (Yozgat) kurşun-çinko yataklarının otomatik çizgisellik analizi ile değerlendirilmesi. Niğde Ömer Halis Demir Mühendislik Bilimleri Dergisi, 11, 1063–1073.
• Ekemen, T., 2006. Yıldız ırmağı havzasının (Sivas) Hidrojeoloji İncelemesi, Doktora Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü 233.
• Ergin, Ç., 1992. Sıcak Çermik (Sivas-Yıldızeli) yöresinin jeoloji ve jeotermal enerji olanakları. Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 70s, Sivas.
• Gençay, G., Birben, Ü., 2018. Türkiye’de devlet ormanlarında verilen maden izinleri ve rehabilitasyonun hukuksal süreci (Bartın Orman İşletmesi örneği)*, Anatolian Journal of Forest Research.
• Komurlu, E., Kesimal, A., Aksoy, C.O., 2017. Use of Polyamide-6 type Engineering Polymer as Grouted Rock Bolt Material. International Journal of Geosynthetics and Ground Engineering, Vol. 3, Paper no: 37, https://doi.org/10.1007/s40891-017-0114-6
• MTA, 1997; 1:100000 ölçekli açınsama nitelikli Türkiye Jeoloji Haritaları, No: 47, Sivas-F23 Paftası (Yılmaz, A., Uysal, Ş., Ağan, A., Göç, D. ve Aydın, N.,, Jeoloji Etütleri Dairesi, 15s. Ankara.
• MTA, 2002. 1/500.000 Türkiye Jeoloji Haritası, Sivas Paftası. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü. Ankara.
• Okay, A.I., Tüysüz, O., 1999. Tethyan sutures of northern Turkey. Geological Society, London, Special Publications 156, 475–515. https://doi.org/10.1144/GSL.SP.1999.156.01.22.
• OSİB, 2014; Maden sahaları rehabilitasyon eylem planı 2014-2018. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Ankara.
• Sezer, A. O., Gençay, G., 2017. Devlet ormanlarında verilen maden izin sürecinin incelenmesi (Eskişehir Orman Bölge Müdürlüğü örneği). Bartın Orman Fakultesi Dergisi, 19(1), 204-217. TÜMMER, İMİB & EİP, 2013; Mermer ve Doğaltaş Stratejik Eylem Planı 2011-2023. 29 s.
• Yıldız, T.D., Kural, O., Aslan, Z., 2020; Türkiye’de orman alanlarında maden işletme faaliyetleri yapılabilmesi için gerekli izinler konusunda yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri, Fen Bilimleri ve Matematik Alanında Akademik Çalışmalar, Gece Kitaplığı, Ankara, 25-46 s.
• Yilmaz, A., Yilmaz, H., 2006. Characteristic features and structural evolution of a post collisional basin: The Sivas Basin, Central Anatolia, Turkey. Journal of Asian Earth Sciences. https://doi.org/10.1016/j.jseaes.2005.02.006.
• Yılmaz, A., Sümengen, M., Terlemez, İ., Bilgiç, T., 1989. 1/100.000 Açınsama Nitelikli Türkiye Jeolojisi Haritaları Serisi, Sivas-G23 Paftası. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara.
• Yılmaz, A., Uysal, Ş., Bedi, Y., Ağan, A., Göç, D., Aydın, N., 1997. 1/100000 ölçekli açınsama nitelikli Türkiye Jeoloji Haritaları, Sivas-F23 Paftası. MTA Jeolojik Etüdler Dairesi Derlemesi.
• Yılmaz, A., 1980; Tokat ile Sivas arasındaki bölgede Ofiyolitlerin kökeni, iç yapısı ve diğer birimlerle ilişkisi: Doktora tezi (yayımlanmamış). A.Ü. Fen Fakültesi, Jeoloji Kürsüsü, Ankara, 136 s.
• Url-1, 2024. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/ced/saglik-koruma-bandi.html