Sosyal Medyanın Siyasal Katılımı Etkilemedeki Rolü

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 2, 286 - 312, 23.10.2025

Gülistan Başcı

Öz

Bireylerin siyasi karar alma süreçlerinde, çeşitli etmenler tarafından etkilendiği ve bu etmenlerin bilgi edinme sürecine ve sonuçta alınan kararlara doğrudan katkı sağladığı gözlemlenmektedir. Bu süreçte, bireyler siyasal katılımlarını; siyasal kampanyalar, geleneksel kitle iletişim araçları ve sosyal medya gibi farklı platformlardan etkilenerek şekillendirmekte ve bu yollarla siyasi eylemlerde bulunmaktadırlar. Sosyal medya, bilgi akışını hızlandırarak ve katılımı artırarak demokratik süreçlere önemli katkılarda bulunabilir. Ancak, yanlış bilgilendirme ve manipülasyon gibi riskler, sosyal medyanın siyasal katılım üzerindeki etkilerini karmaşık hale getirmektedir. Bu nedenle, sosyal medyanın bilinçli ve sorumlu bir şekilde kullanılması, demokratik katılımın sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesi için kritik öneme sahiptir. Bu çalışmada, literatür taraması yoluyla siyasal katılım ve bu katılımı etkileyen unsurlar detaylı bir biçimde incelemiştir. Araştırma, siyasal katılım ile siyasal iletişim, geleneksel kitle iletişim araçları ve sosyal medya arasındaki ilişkileri ortaya koyarak, bu alanlarda literatüre katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Siyasi Katılım , Siyasi İletişim , Toplu İletişim Araçları , Medya , Sosyal Ağlar.

The Role of Social Media in Affecting Political Participation

Öz

It is observed that individuals are affected by various factors in their political decision-making processes, and that these factors directly contribute to the process of obtaining information and the resulting decisions. In this process, individuals' political participation; Political campaigns are influenced and shaped by different platforms such as traditional mass media and social media, and they take political actions through these means. Social media can make significant contributions to democratic processes by accelerating the flow of information and increasing participation. However, risks such as misinformation and manipulation complicate the effects of social media on political participation. Therefore, conscious and responsible use of social media is critical for healthy democratic participation. In this study, political participation and the factors affecting this participation were examined in detail through a literature review. The research aims to contribute to the literature in these areas by revealing the relationships between political participation and political communication, traditional mass media and social media.

Anahtar Kelimeler

Political Participation , Political Communication , Mass Media , Media , Social Networks

Kaynakça

• Akbıyık, N., & Öztürk, M. (2012). Sivil Toplum ve Sosyal Medya Perspektifinde “Arap Baharı” ve “Wall Street‟i İşgal Et” Eylemleri. acarindex.com, 1003-1027.
• Alikılıç, Ö. & Onat, F. (2007). Bir Halkla İlişkiler Aracı Olarak Bloglar, Yaşar Üniversitesi Elektronik Dergisi, 8 (2), 899-927.
• Ardıç, N. (2011). “Arap Baharı’na Sosyolojik Bir Bakış”, Dosya, Bölgesel Uyanış, Çerçeve, MÜSİAD (Müstakil Sanayici ve İş Adamları Derneği) Yıl:20, Sayı:57, Aralık, İstanbul, ss. 96-100.
• Armutcu, B., & Tan, A. (2023). Seçmenlerin Siyasal Davranışları Üzerinde Etkili Olan Faktörler: X-Y-Z Kuşakları Üzerine Bir Araştırma. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sbe Dergisi, 13(1), 20-40. Https://Doi.Org/10.30783/Nevsosbilen.1064889
• Aygün, Ş., & Özmutaf, M. (2020). Sosyal Medyanın Aracılık Rolü Bağlamında Örgüt Kültürü Ve Örgütsel İletişim İlişkisi: Anakent Belediyelerinde Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(4), 427-449.
• Babacan, M. E.(2014). Sosyal Medya Sonrası Yeni Toplumsal Hareketler, Birey Ve Toplum, 4(7), 135-160.
• Bayraktutan, Günseli, Binark, Mutlu, Çomu, Tuğrul, Doğu, Burak, İslamoğlu, Gözde, Aydemir Ve A. Telli. (2012). Sosyal Medya Da 2011 Genel Seçimleri: Nicel-Nitel Arayüzey İncelemesi, Selçuk İletişim Dergisi, 7(3), 5-29.
• Çalışkan, M., & Mencik, Y. (2015). Değişen Dünyanın Yeni Yüzü: Sosyal Medya. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (50), 254-277.
• Castells, M. (2012). Networks of Outrage and Hope: Social Movements in the Internet Age. John Wiley & Sons.
• Çetin, M. (2020). Sosyal Medya Kullanımının Bireylerin Siyasal Katılımı Üzerindeki Etkileri: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi
• Dahlgren, P. (2013). The political web: Media, participation and alternative democracy. Springer.
• Demirhan, K. (2023). “Sosyal Medyada Siyasal Katılımın Vatandaş Paylaşımları Üzerinden Analizi”, Pamukkale Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 54, Denizli, Ss.181-190
• Dilber, F. (2012). Seçmenlerin Kitle İletişim Araçlarından Aldığı Siyasal İçerikli Bilgilerden Etkilenme Düzeyi: Karaman İli Seçmenleri Üzerine Bir Alan Araştırması, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 1(4), 83-105.
• Fidan, M. (2000). Siyasette Güvenirlik İmajı. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları, Konya.
• Genç, Y. E. (2015). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Kullanımı Ve Bunun Satın Alma Davranışlarına Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir Gençlik Ve Spor Bakanlığı (2013). Gençlik Ve Sosyal Medya Araştırma Raporu, Afşar Matbaacılık, Aralık-2013, 1-205.
• Genel, M. G. (2012). Siyasal iletişim kampanyalarında sosyal medyanın kullanımı (12 haziran 2011 seçimleri “twitter” örneği). Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 2(4), 23-31.
• Güdekli, A. (2016). Gündem Belirleme Kuramı Bağlamında Yazılı Basın İle Twitter Gündeminin Karşılaştırmalı Analizi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 35, 151-163.
• Güler, A. B. (2016). Siyasal İletişimde Sosyal Medyanın Yeri: Twitter Bağlamında 2014 Türkiye Cumhurbaşkanlığı Seçim Sürecinde Adayların Sosyal Medya Kullanımı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gülsünler, M. E. & Ertürk, H. A. (2012). Demokrat Partinin 19461950 Yılları Arasındaki Halkla İlişkiler Stratejileri, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 7 (3), 90-99.
• Güden, O. (2019). “Küresel Kuruluşların Kriz Yönetimi ve İletişimi Süreçlerine Yönelik Bir Değerlendirme: Facebook & Cambridge Analytica Veri Skandalının Retoriksel Arena Kuramı Bağlamında İncelenmesi”, Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, Sayı 31, 209-231.
• Gürbüz, G. (2014). Sosyal Medya ve Demokrasi İlişkisi: Türkiye’de Sosyal Medyanın Katılımcı Demokrasiye Etkisi Üzerine Bir Alan Araştırması. Atatürk Üniversitesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Howard, P. N., & Hussain, M. M. (2013). Democracy’s fourth wave? Digital media and the Arab Spring. Oxford University Press.
• İşlek, M. S. (2012). Sosyal Medyanın Tüketici Davranışlarına Etkileri: Türkiye’deki Sosyal Medya Kullanıcıları Üzerine Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman.
• İşli, A. G. (2016). Pazarlama İletişim Aracı Olarak Bilinçaltı Reklamcılık Ve Tüketicilerin Satın Alma Niyetine Etkisi Üzerine Bir Araştırma, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Kartal, M. (2013). Türkiye’de Sosyal Medya Raporu, T.C Başbakanlık Basın-Yayın Ve Enformasyon Genel Müdürlüğü İletişim Ve Diplomasi Akademik Hakemli Dergisi, 1(1), 159-165
• Köse, H. (2014). İnternette “Açık” Ve Demokratik Yayıncılık: “Sanal Ortam Günlükleri” Ve Wiki'ler, Marmara İletişim Dergisi, 13(13), 83-93.
• Köseoğlu, Y. & Al, H. (2013). Bir Siyasal Propaganda Aracı Olarak Sosyal Medya, Akademik İncelemeler Dergisi, 8(3), 103-125.
• Kreiss, D. (2016). Prototype politics: Technology-intensive campaigning and the data of democracy. Oxford University Press.
• Loader, B. D., & Mercea, D. (2011). Networking democracy? Social media innovations in participatory politics. Information, Communication & Society, 14(6), 757–769.
• Özkan, A. (2013). Eleştirel Kuram Bağlamında Türkiye’de Medya Siyaset İlişkisi. Dumlupınar Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi
• Özdemir, U. (2022). Facebook-Cambridge Analytıca Skandalının Katılımcı Kültür, Dijital Emek Sömürüsü ve Mahremiyetin İhlali Çerçevesinde İncelenmesi. Egemia Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Medya Ve İletişim Araştırmaları Hakemli E-Dergisi, (10), 22-34.
• Şener, G. (2013). Toplumsal mücadele alanı olarak sosyal medya. Sosyal Medya ve Ağ Toplumu, 2, 253-271.
• Şen, F. (2012). ‘‘Toplumsal Hareketler ve Medya: Wall Street İşgali’nin Medyada Temsili’’, Yeditepe Üniversitesi Küresel Medya Dergisi, sayı: 2, cilt: 4, ss. 126-154.
• Tamçelik, S. (2014). Sosyal Medyanın Yerel Seçimlerde Siyasal İletişimle Kolektif Kimlik Oluşumundaki Rolü, T.C Başbakanlık Basın-Yayın Ve Enformasyon Genel Müdürlüğü İletişim Ve Diplomasi Akademik Hakemli Dergi, 2(3), 24-47.
• Topsakal, T. (2021). Dijital Ortamda Yanlış Bilgi Ve Haberlerin Yayılması: Koronavirüs Salgın Haberlerine Dair Bir İnceleme. İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(1), 383-401. Https://Doi.Org/10.47107/İnifedergi.867934
• Tütünsatar, A., Okcu, M. (2020). Sosyal Medya Siyasal Katılım İlişkisi: Uygulamalar Ve Olaylar Üzerinden Değerlendirme, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (36), 66-93
• Vural, Z. B. A. & Bat, M. (2010). Yeni Bir İletişim Ortamı Olarak Sosyal Medya: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesine Yönelik Bir Araştırma, Yaşar Üniversitesi Dergisi, 20(5), 3348‐3382.
• Yağmur, H. (2015). Sosyal Medyanın Siyaset Ve Kamuoyunu Yönlendirmedeki Rolü, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi
• Yazıcı, G. (2014). İnternetten Pazarlamada Yeni Bir Boyut: Sosyal Medyanın Tüketicilerin Marka Tercihlerine Etkisi Üzerine Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yeniçıktı, N. T. (2016). Halkla İlişkiler Aracı Olarak Instagram: Sosyal Medya Kullanan 50 Şirket Üzerine Bir Araştırma, Selçuk İletişim Dergisi, 9(2), 92-115.
• Yolçu, N. (2017). Siyasal Katılım Düzeyi Ve Siyasal Toplumsallaşma Araçlarına Yönelik Güven Ölçümü: Kocaeli İli Üzerine Ampirik Bir Çalışma. Erciyes İletişim Dergisi, 5(1), 40-58.
• Yıldırımer, A. (2022). Enformasyon Çağında Gözetim Toplumu: Facebook Cambridge Analytica Skandalı, Yeni Medya Elektronik Dergisi, 6 (2), 104-112
• https://datareportal.com/reports/digital-2025-global-overview-report, E.T: 01.08.2025 https://datareportal.com/reports/digital-2025-turkey, ET: 01.08.2025
• https://wearesocial.com/wp-content/uploads/2025/02/GDR-2025-v2.pdf, E.T: 01.08.2025
• https://backlinko.com/social-media-users, E.T: 01.08.2025