Ortaöğretim Öğrencilerinin Atom Kavramını Anlama Seviyelerinin Tespiti

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 9, 10.05.2018

Ali Kaya

https://doi.org/10.21666/muefd.309222

Cited By: 10

Öz

Bu çalışmanın amacı, ortaöğretimde öğrenim gören
öğrencilerin atom kavramını anlama seviyelerini tespit edebilmektir. Bu araştırmada betimsel yöntem kullanılmıştır. Çalışma
verileri, yedi devlet lisesinden toplam 271 son sınıf öğrencisine geliştirilen
12 maddelik bir testin uygulanması ve 10 öğrenci ile olaylarla ilgili yapılan mülakatlardan
(interview-about-events)
elde edilmiştir. Testtin güvenirlik katsayısı 0,72 dir. Veriler frekans ve
yüzde olarak verilerek analiz edilmiştir. Elde edilen bulgularda ortaöğretim
öğrencilerinin dörtte üçüne yakınının atom kavramını anladıkları görülmüştür.
Öğrencilerin yaklaşık % 42’nin atom kavramını anlamadıkları ve bu konuda yanlış
anlamalarının olduğu görülmüştür. Öğrencilerin atom kavramı ile ilgili yanlış
anlaması “Atom, maddenin parçalara ayrılamayan en küçük yapı taşıdır”
yargısıdır. Öğrencilerin çoğunluğunun atomun yapısını kısmen anladığı ve
yaklaşık % 20’sinin anlamadıkları ve bu konuda yanlış anlamalarının olduğu
görülmüştür. Öğrencilerin atomun yapısı ile ilgili yanlış anlamaları; ”Atom,
küre şeklindedir”, ”Atomun çekirdeği bir küre
şeklindedir”, ”Elektronlar
atomda belli yörüngelerde hareket ederler.” ve ”Atom, çekirdek, elektron ve
yörüngelerden oluşur” şeklindeki ifadelerdir. Ortaöğretim
öğrencilerinin atom kavramını anlama seviyelerinin yüksek olmasına rağmen,
çoğunun atomun yapısını kısmen anladıkları ve her iki alanda da bazı yanlış
anlamalarının olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin
yarısından fazlasının atom altı kuark, lepton, gluon, müon ve
benzeri gibi parçacıklardan haberdar olmadıkları
belirlenmiştir. Çalışma sonunda, atom
kavramı ve yapısı ile ilgili sorunların giderilmesine yönelik önerilere yer
verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Anlama Seviyesi, Atom, Kavram

Assessing High School Students’ Levels Of Understanding Of The Atom Concept

Öz

The aim of this study is assessing high school
students’ levels of understanding of the atom concept. The descriptive research method was used in this study. The data
for the study has been obtained from a total of 271 senior class students from
seven state high schools by applying a 12 item test and a further interview-about-events interview of 10
students. The reliability coefficient has been found as 0,72. The data has been
analyzed as frequencies and percentages.   The findings showed that nearly three
quarters of secondary education students comprehended the atom concept. Nearly
42 % of them did not understood the atom concept and related misconceptions
have been determined. The first misconception was the statement that “The Atom
is the smallest particle of matter that is indivisible into it’s particles”. It
has been further found that most students partially understood the constitution
of the atom and that 20 % did not understand, and misconceptions in this issue
have been noted. The misconceptions were that “the atom was in the shape of a
sphere”, “the nucleus of the atom was sphere shaped”, “the electrons moved on
particular trajectories” and “the atom consists of a nucleus, electrons and
trajectories”. Although the understanding levels of high school students
of the atom concept was found as high, most of them understood the structure of
the atom incomplete and some misconceptions on both issues existed. It has been
found that half of the students were unaware of sub-atom particles as quarks,
leptons, gluons, muons and similar particles. The conclusion of the study
involved suggestions aimed at the resolution of the misconceptions and deficits

Anahtar Kelimeler

The Atom, Level of Apprehension, Concept, Secondary Education

Kaynakça

• Adbo, K. & Taber, K. S., (2009). Learners’ mental models of the particulate nature of matter: A study of 16-year-old Swedish science students. International Journal of Science Education, 31(6), 757-786. Anderson, B. ve Karrquist, C., (1983). How Swedish Pupils, Aged 12-15 Years, Understand Ligh and İts Properties. Journal of Science Education, 5(4), pp. 316-322. Ayas, A. ve Özmen, H. (2002). Lise kimya öğrencilerinin maddenin tanecikli yapısı kavramını anlama seviyelerine ilişkin bir çalışma, Boğaziçi University Journal of Education, 19(2), 45-60. Büyükkasap ve Samancı (1998). İlköğretim Öğrencilerinin Işık Hakkındaki Yanlış Kavramaları, Kastamonu Eğitim Dergisi, 4, 109-120. Çökelez, A. ve Dumon, A. (2005). Atom and molecule: upper secondary school French students’ representations in long-term memory. Cemistry Educaiton: Research and Practice in Europe, 6(3), 119-135. Epik, Ö., Kalem, R., Kavcar, N., Çallıca, H., (Eylül 2001). "Işık ve Görüntü Oluşumu" ile ilgili Kavram Yanılgılarının ve Bilgi Eksikliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma, Yeni Binyılın Başında Türkiye'de Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı, s.351-355, Maltepe Üniversitesi, İstanbul. Ergin, A., (2011). Fizik Öğretmen Adaylarının Temel ve Birleşik Parçacıklar ile Parçacık Hızlandırıcılarına Dair Görüşlerinin Belirlenmesi, Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir. Ergun, M. (2002). Etude des conceptions d’élèves de collège et de lycée sur l’atome et la structure de la matière, mémoire de DEA, Université Joseph Fourier (Grenoble 1). Feher, E. ve Meyer, K. R., Children's Conceptions of Color, Journal of Research in Science Teaching, V. 29 N. 5 pp. 505-520, 1992. Gülçiçek, Ç., Bağı, N., Moğol, S., (Yaz 2003). Öğrencilerin Atom Yapısı-Güneş Sistemi Pedagojik Benzeştirme (Anoloji) Modelini Analiz Yeterlilikleri, Milli Eğitim Dergisi, Sayı 159, Harrison, A.G. ve Treagust, D.F. (1996). Secondary Students’ Mental Models of Atoms and Molecules: Implications for Teaching Chemistry, Science Education,80 (5), 509-534. Karaman, T., (2010). CMS HCAL Detektöründe Kullanılan HPD’lerin Kalibrasyon Çalışması, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Adana. Kaya A., (2010). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Işık ve Atom Kavramlarını Anlama Seviyelerinin Tespiti, Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 10, Sayı 1, 15–37. Kaya, A., (2003). Fizik Öğretmenlerinin Hizmet İçi Eğitim İhtiyaçlarına Yönelik Bir Laboratuar Programı Geliştirme ve Model Önerme, KTÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Trabzon. Kaya G. ve Ergun M., (2012). Didaktiksel Dönüşüm Teorisine Göre Maddenin Tanecikli Yapısı Ünitesinin İncelenmesi, İlköğretim Online, 11(4), 1101-1120, 2012. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr. Mouly, B., Genet-Volet, Y., & Amade-Escot, C. (1995). Concevoir l’enseignement de la danse au Quebec: une dynamique complexe de mise en oeuvre des contenus enseignementetd’apprentissage. Novick, S. ve Nussbaum, J. (1981). Pupils’ Understanding of the Particulate Nature of Matter: A Cross Age Study, Science Education, 65 (2), 187-196 URL 1. http://cerndeneyi.nedir.com/#ixzz3J2toAYzU. 15.04.2014 tarihinde Yıldız, T.H. (2006). İlköğretim ve Ortaöğretim Öğrencilerinin Atomun Yapısı İle İlgili Zihinsel Modelleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir. Yıldırım, M. (2008). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersinde Genetik Ünitesinin Bilimsel Bilgilerden Öğretmen Bilgilerine Geçişinin “Didaktiksel Dönüşüm Teorisi” Yaklaşımıyla Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Yıldız, İ., (2000). İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Işık Ünitesindeki Kavram Yanılgıları, Yüksek Lisans Tezi, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü,