Özel Eğitimde Teknoloji Kullanımına İlişkin Araştırmalarda Güncel Eğilimler: Türkiye'de Lisansüstü Tezler Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 2, 133 - 143, 01.11.2020

Cansu Çaka

https://doi.org/10.21666/muefd.749292

Öz

Bu araştırmada Türkiye’de özel eğitimde teknoloji kullanımı konusunda yapılmış lisansüstü tezlerin incelenerek lisansüstü düzeydeki araştırmaların eğilimlerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Özel eğitimde teknoloji kullanımı ile ilişkili tezlerdeki eğilimlerin belirlenmesi, ileride yapılacak yeni araştırmalar için öneriler getirmesi açısından önemlidir. Araştırmanın verileri Yüksek Öğretim Kurumu Ulusal Tez Merkezi veri tabanından erişilen 28 adet lisansüstü tezden elde edilmiştir. Bu tezlerin incelenmesinde doküman incelemesi tekniğinden yararlanılmıştır. Erişilen tezler yayın yılı, tez türü, üniversite türü, yayınlanan üniversite, özel eğitim kategorisi, yöntem, veri toplama araçları, yararlanılan teknoloji, araştırmacı çalışma alanı ve öğrenme çıktıları ölçütlerine göre incelenmiştir. Özel eğitimde teknoloji kullanımı ile ilgili en çok tez çalışması 2019 yılında yayınlanmış olup yüksek lisans düzeyi ağırlıklıdır. İncelenen tezlerin büyük çoğunluğu devlet üniversitelerinde yapılmıştır. Ele alınan özel eğitim kategorisi açısından değerlendirildiğinde tez çalışmalarının büyük çoğunluğu zihinsel yetersizlik odaklı olup özel gereksinimli bireylere akademik beceri kazandırılması hedeflenmektedir. Araştırma sürecinde tek denekli deneysel desenler öne çıkarken en çok kullanılan veri toplama araçları ise gözlem ve görüşme olmuştur. Özel eğitimde teknoloji kullanımı kaçınılmaz olup zamandan ve mekândan bağımsız, bireysel öğrenme sürecini destekleyen mobil uygulamaların kullanım yoğunluğu dikkat çekmektedir. Söz konusu araştırma bulgularının araştırmacılara ışık tutması, teknolojinin bu alandaki gücüne ilişkin farkındalık geliştirmesi ve alanyazına katkı sürecinde yararlı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İçerik analizi, Lisansüstü tez, Özel eğitim, Özel eğitimde teknoloji kullanımı, Teknoloji

Current Trends in Research on Technology Use in Special Education: A Review on Postgraduate Theses in Turkey

Öz

This research has been made about the use of technology in examining the special education graduate thesis research in Turkey was aimed to determine the trend. Determining the trends in the theses related to the use of technology in special education is important in terms of providing suggestions for future research. The research data were obtained from 28 postgraduate theses accessed from the database of the National Thesis Center of the Council of Higher Education. Document analysis technique was used to examine these theses. The accessed theses were analyzed according to the publication year, thesis type, university type, published university, special education category, learning outcomes, method, data collection tools, technology used, and researcher field of study. The most thesis on the use of technology in special education was published in 2019, and it is mostly master level. Most of the examined theses were made in state universities. When evaluated in terms of the special education category under consideration, most of the theses are focused on mental disability and it is aimed to gain academic skills to individuals with special needs. While single-subject experimental designs came to the fore in the research process, the most used data collection tools were observation and interview. The use of technology in special education is inevitable, and the intensity of use of mobile applications that support the individual learning process, independent of time and space, draws attention. It is thought that the research findings in question will be useful in the process of shedding light on researchers, raising awareness of the power of technology in this field and contributing to the literature.

Anahtar Kelimeler

Postgraduate thesis,, Special education,, Use of technology,

Kaynakça

• Alkan, C. (2005). Eğitim teknolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ayres, K. M. & Langone, J. (2005). Intervention and instruction with video for students with autism: a review of the literature. Education and Training in Developmental Disabilities, 40(2), 183-196.
• Bellman, S., Burgstahler, S., & Hinke, P. (2015). Academic coaching: outcomes from a pilot group of postsecondary STEM students with disabilities. Journal of Science Education for Students with Disabilities, 19(1), 39-49.
• Blackhurst, A. E. (2005). Historical perspectives about technology applications for people with disabilities. D. Edyburn, K. Higgins & R. Boone (Ed.), Handbook of special education technology research and practice içinde, (s. 1-27). WI: Knowledge by Design, Inc.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Coşkun, İ., Dündar, Ş., & Parlak, C. (2014). Türkiye’de özel eğitim alanında yapılmış lisansüstü tezlerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (2008-2013). Ege Eğitim Dergisi, 15(2), 375-396.
• FernáNdez-LóPez, A., RodríGuez-FóRtiz, M. J., RodríGuez-Almendros, M. L., & MartíNez-Segura, M. J. (2013). Mobile learning technology based on iOS devices to support with special education needs. Computers & Education, 61, 77-90.
• Girgin, C. (2010). Özel eğitimde dönüşümler. H. F. Odabaşı (Ed.), Bilgi ve iletişim teknolojileri ışığında dönüşümler içinde, (s. 61-81). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Hammond, D. L., Whatley, A. D., Ayres, K. M., & Gast, D. L. (2010). Effectiveness of video modeling to teach iPod use to students with moderate intelectual disabilities. Education and Training in Autism and Developmental Disabilities, 45(4), 525.
• İsmaili, J. & İbrahimi, E. H. (2016). Mobile learning as alternative to assistive technology devices for special needs students. Education and Information Technologies, 22(3), 883-889.
• Kagohara, D. M., van der Meer, L., Ramdoss, S., O’Reilly, M. F., Lancioni, G. E., Davis, T. N., Rispoli, M., Lang, R., Marschik, P. B., Sutherland, D., Green, V. A., & Sigafoos, J. (2013). Using iPods in teaching programs for individuals with developmental disabilities: a systematic review. Research in Developmental Disabilities, 34(1), 147-156.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kuzgun, Y. ve Deryakulu, D. (2006). Bireysel farklılıklar ve eğitime yansımaları. Y. Kuzgun ve D. Deryakulu (Ed.), Eğitimde bireysel farklılıklar içinde, (2. Baskı), (s. 1-13). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Lin, C. Y., Chai, H. C., Wang, J. Y., Chen, C. J., Liu, Y. H., Chen, C. W., & Huang, Y. M. (2016). Augmented reality in educational activities for children with disabilities. Displays, 42(1), 51-54.
• McMillan, J. H. (2000). Educational research: fundamentals for the consumer. NY: Longman.
• MEB. (2006). Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname. [Online]: http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2012_10/10111011_ozel_egitim_kanun_hukmunda_kararname.pdf adresinden 01.06.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Mechling, L. C. & Gustafson, M. R. (2008). Comparison of static picture and video prompting on the performance of cooking-related tasks by students with autism Journal of Special Education Technology, 23(3), 31-45.
• Özpınar, İ. ve Aydoğan Yenmez, A. (2015). Eylem araştırması. M. Metin (Ed.), Kuramdan uygulamaya bilimsel araştırma yöntemleri içinde, (2. Baskı), (s. 441-467). Ankara: Pegem Akademi.
• Ray, L. & Atwill, K. (2004). The web and special education. Computers in the Schools, 21, 53-67.
• Sherman, C. K. & De La Paz, S. (2018). FIX: a strategic approach to writing and revision for students with learning disabilities. Teaching Exceptional Children, 48, 93-101.
• Sula, A. & Spaho, E. (2014). Using assistive technologies in autism care centers to support children develop communication and language skills. A case study: Albania. Academic Journal of Interdisciplinary Studies, 3(1), 203-212.
• Tekin, E. (2000). Karşılaştırmalı tek-denekli araştırma modelleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 2(4), 1-12.
• Tofel-Grehl, C., Feldon, D. F., & Callahan, C. M. (2018). Impacts of learning standards and testing on gifted learners in STEM scholls: a multilevel analytic induction. Roeper Review, 40(2), 130-138.
• Turnbull, A., Turnbull, R., Wehmeyer, M. L., & Shogren, K. A. (2016). Exceptional lives. NJ: Pearson.
• Wei, X., Yu, J. W., Shattuck, P., & Blackorby, J. (2017). High school math and science preparation and postsecondary STEM participation for students with an autism spectrum disoerder. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 32(2), 83-92.
• WHO. (1980). International classification of impairments, disabilities, and handicaps: a manual of classification relating to the consequences of disease. Geneva: World Health Organization.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zisimopoulos, D., Sigafoos, J., & Koutromanos, G. (2011). Using video prompting and constant time delay to teach an internet search basic skills to students with intellectual disabilities. Education and Training in Autism and Developmental Disabilities, 46(2), 238-250.